Quechua
Etymology
Possibly from llamkha (“sense of touch”) and -y (“verbal suffix”).
Pronunciation
Noun
llamkhay
- (Cuzco-Collao) the act of touching, caressing, or fondling
Declension
Declension of llamkhay
|
singular
|
plural
|
nominative
|
llamkhay
|
llamkhaykuna
|
accusative
|
llamkhayta
|
llamkhaykunata
|
dative
|
llamkhayman
|
llamkhaykunaman
|
genitive
|
llamkhaypa
|
llamkhaykunap
|
locative
|
llamkhaypi
|
llamkhaykunapi
|
terminative
|
llamkhaykama
|
llamkhaykunakama
|
ablative
|
llamkhaymanta
|
llamkhaykunamanta
|
instrumental
|
llamkhaywan
|
llamkhaykunawan
|
comitative
|
llamkhaynintin
|
llamkhaykunantin
|
abessive
|
llamkhayninnaq
|
llamkhaykunannaq
|
comparative
|
llamkhayhina
|
llamkhaykunahina
|
causative
|
llamkhayrayku
|
llamkhaykunarayku
|
benefactive
|
llamkhaypaq
|
llamkhaykunapaq
|
associative
|
llamkhaypura
|
llamkhaykunapura
|
distributive
|
llamkhayninka
|
llamkhaykunanka
|
exclusive
|
llamkhaylla
|
llamkhaykunalla
|
Possessive forms of llamkhay
ñuqap - first-person singular
ñuqap (my)
|
singular
|
plural
|
nominative
|
llamkhayniy
|
llamkhayniykuna
|
accusative
|
llamkhayniyta
|
llamkhayniykunata
|
dative
|
llamkhayniyman
|
llamkhayniykunaman
|
genitive
|
llamkhayniypa
|
llamkhayniykunap
|
locative
|
llamkhayniypi
|
llamkhayniykunapi
|
terminative
|
llamkhayniykama
|
llamkhayniykunakama
|
ablative
|
llamkhayniymanta
|
llamkhayniykunamanta
|
instrumental
|
llamkhayniywan
|
llamkhayniykunawan
|
comitative
|
llamkhayniynintin
|
llamkhayniykunantin
|
abessive
|
llamkhayniyninnaq
|
llamkhayniykunannaq
|
comparative
|
llamkhayniyhina
|
llamkhayniykunahina
|
causative
|
llamkhayniyrayku
|
llamkhayniykunarayku
|
benefactive
|
llamkhayniypaq
|
llamkhayniykunapaq
|
associative
|
llamkhayniypura
|
llamkhayniykunapura
|
distributive
|
llamkhayniyninka
|
llamkhayniykunanka
|
exclusive
|
llamkhayniylla
|
llamkhayniykunalla
|
qampa - second-person singular
qampa (your)
|
singular
|
plural
|
nominative
|
llamkhayniyki
|
llamkhayniykikuna
|
accusative
|
llamkhayniykita
|
llamkhayniykikunata
|
dative
|
llamkhayniykiman
|
llamkhayniykikunaman
|
genitive
|
llamkhayniykipa
|
llamkhayniykikunap
|
locative
|
llamkhayniykipi
|
llamkhayniykikunapi
|
terminative
|
llamkhayniykikama
|
llamkhayniykikunakama
|
ablative
|
llamkhayniykimanta
|
llamkhayniykikunamanta
|
instrumental
|
llamkhayniykiwan
|
llamkhayniykikunawan
|
comitative
|
llamkhayniykintin
|
llamkhayniykikunantin
|
abessive
|
llamkhayniykinnaq
|
llamkhayniykikunannaq
|
comparative
|
llamkhayniykihina
|
llamkhayniykikunahina
|
causative
|
llamkhayniykirayku
|
llamkhayniykikunarayku
|
benefactive
|
llamkhayniykipaq
|
llamkhayniykikunapaq
|
associative
|
llamkhayniykipura
|
llamkhayniykikunapura
|
distributive
|
llamkhayniykinka
|
llamkhayniykikunanka
|
exclusive
|
llamkhayniykilla
|
llamkhayniykikunalla
|
paypa - third-person singular
paypa (his/her/its)
|
singular
|
plural
|
nominative
|
llamkhaynin
|
llamkhayninkuna
|
accusative
|
llamkhayninta
|
llamkhayninkunata
|
dative
|
llamkhayninman
|
llamkhayninkunaman
|
genitive
|
llamkhayninpa
|
llamkhayninkunap
|
locative
|
llamkhayninpi
|
llamkhayninkunapi
|
terminative
|
llamkhayninkama
|
llamkhayninkunakama
|
ablative
|
llamkhayninmanta
|
llamkhayninkunamanta
|
instrumental
|
llamkhayninwan
|
llamkhayninkunawan
|
comitative
|
llamkhayninintin
|
llamkhayninkunantin
|
abessive
|
llamkhayninninnaq
|
llamkhayninkunannaq
|
comparative
|
llamkhayninhina
|
llamkhayninkunahina
|
causative
|
llamkhayninrayku
|
llamkhayninkunarayku
|
benefactive
|
llamkhayninpaq
|
llamkhayninkunapaq
|
associative
|
llamkhayninpura
|
llamkhayninkunapura
|
distributive
|
llamkhaynininka
|
llamkhayninkunanka
|
exclusive
|
llamkhayninlla
|
llamkhayninkunalla
|
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
ñuqanchikpa (our(incl))
|
singular
|
plural
|
nominative
|
llamkhayninchik
|
llamkhayninchikkuna
|
accusative
|
llamkhayninchikta
|
llamkhayninchikkunata
|
dative
|
llamkhayninchikman
|
llamkhayninchikkunaman
|
genitive
|
llamkhayninchikpa
|
llamkhayninchikkunap
|
locative
|
llamkhayninchikpi
|
llamkhayninchikkunapi
|
terminative
|
llamkhayninchikkama
|
llamkhayninchikkunakama
|
ablative
|
llamkhayninchikmanta
|
llamkhayninchikkunamanta
|
instrumental
|
llamkhayninchikwan
|
llamkhayninchikkunawan
|
comitative
|
llamkhayninchiknintin
|
llamkhayninchikkunantin
|
abessive
|
llamkhayninchikninnaq
|
llamkhayninchikkunannaq
|
comparative
|
llamkhayninchikhina
|
llamkhayninchikkunahina
|
causative
|
llamkhayninchikrayku
|
llamkhayninchikkunarayku
|
benefactive
|
llamkhayninchikpaq
|
llamkhayninchikkunapaq
|
associative
|
llamkhayninchikpura
|
llamkhayninchikkunapura
|
distributive
|
llamkhayninchikninka
|
llamkhayninchikkunanka
|
exclusive
|
llamkhayninchiklla
|
llamkhayninchikkunalla
|
ñuqaykup - first-person exclusive plural
ñuqaykup (our(excl))
|
singular
|
plural
|
nominative
|
llamkhayniyku
|
llamkhayniykukuna
|
accusative
|
llamkhayniykuta
|
llamkhayniykukunata
|
dative
|
llamkhayniykuman
|
llamkhayniykukunaman
|
genitive
|
llamkhayniykupa
|
llamkhayniykukunap
|
locative
|
llamkhayniykupi
|
llamkhayniykukunapi
|
terminative
|
llamkhayniykukama
|
llamkhayniykukunakama
|
ablative
|
llamkhayniykumanta
|
llamkhayniykukunamanta
|
instrumental
|
llamkhayniykuwan
|
llamkhayniykukunawan
|
comitative
|
llamkhayniykuntin
|
llamkhayniykukunantin
|
abessive
|
llamkhayniykunnaq
|
llamkhayniykukunannaq
|
comparative
|
llamkhayniykuhina
|
llamkhayniykukunahina
|
causative
|
llamkhayniykurayku
|
llamkhayniykukunarayku
|
benefactive
|
llamkhayniykupaq
|
llamkhayniykukunapaq
|
associative
|
llamkhayniykupura
|
llamkhayniykukunapura
|
distributive
|
llamkhayniykunka
|
llamkhayniykukunanka
|
exclusive
|
llamkhayniykulla
|
llamkhayniykukunalla
|
qamkunap - second-person plural
qamkunap (your(pl))
|
singular
|
plural
|
nominative
|
llamkhayniykichik
|
llamkhayniykichikkuna
|
accusative
|
llamkhayniykichikta
|
llamkhayniykichikkunata
|
dative
|
llamkhayniykichikman
|
llamkhayniykichikkunaman
|
genitive
|
llamkhayniykichikpa
|
llamkhayniykichikkunap
|
locative
|
llamkhayniykichikpi
|
llamkhayniykichikkunapi
|
terminative
|
llamkhayniykichikkama
|
llamkhayniykichikkunakama
|
ablative
|
llamkhayniykichikmanta
|
llamkhayniykichikkunamanta
|
instrumental
|
llamkhayniykichikwan
|
llamkhayniykichikkunawan
|
comitative
|
llamkhayniykichiknintin
|
llamkhayniykichikkunantin
|
abessive
|
llamkhayniykichikninnaq
|
llamkhayniykichikkunannaq
|
comparative
|
llamkhayniykichikhina
|
llamkhayniykichikkunahina
|
causative
|
llamkhayniykichikrayku
|
llamkhayniykichikkunarayku
|
benefactive
|
llamkhayniykichikpaq
|
llamkhayniykichikkunapaq
|
associative
|
llamkhayniykichikpura
|
llamkhayniykichikkunapura
|
distributive
|
llamkhayniykichikninka
|
llamkhayniykichikkunanka
|
exclusive
|
llamkhayniykichiklla
|
llamkhayniykichikkunalla
|
paykunap - third-person plural
paykunap (their)
|
singular
|
plural
|
nominative
|
llamkhayninku
|
llamkhayninkukuna
|
accusative
|
llamkhayninkuta
|
llamkhayninkukunata
|
dative
|
llamkhayninkuman
|
llamkhayninkukunaman
|
genitive
|
llamkhayninkupa
|
llamkhayninkukunap
|
locative
|
llamkhayninkupi
|
llamkhayninkukunapi
|
terminative
|
llamkhayninkukama
|
llamkhayninkukunakama
|
ablative
|
llamkhayninkumanta
|
llamkhayninkukunamanta
|
instrumental
|
llamkhayninkuwan
|
llamkhayninkukunawan
|
comitative
|
llamkhayninkuntin
|
llamkhayninkukunantin
|
abessive
|
llamkhayninkunnaq
|
llamkhayninkukunannaq
|
comparative
|
llamkhayninkuhina
|
llamkhayninkukunahina
|
causative
|
llamkhayninkurayku
|
llamkhayninkukunarayku
|
benefactive
|
llamkhayninkupaq
|
llamkhayninkukunapaq
|
associative
|
llamkhayninkupura
|
llamkhayninkukunapura
|
distributive
|
llamkhayninkunka
|
llamkhayninkukunanka
|
exclusive
|
llamkhayninkulla
|
llamkhayninkukunalla
|
|
Verb
llamkhay
- (Cuzco-Collao, transitive) to touch, caress, fondle
Conjugation
Conjugation of llamkhay
infinitive
|
llamkhay
|
|
agentive
|
llamkhaq
|
present participle
|
llamkhaspa
|
past participle
|
llamkhasqa
|
future participle
|
llamkhana
|
|
|
|
singular
|
plural
|
1st person
|
2nd person
|
3rd person
|
1st person inclusive
|
1st person exclusive
|
2nd person
|
3rd person
|
indicative
|
|
ñuqa
|
qam
|
pay
|
ñuqanchik
|
ñuqayku
|
qamkuna
|
paykuna
|
present
|
llamkhani
|
llamkhanki
|
llamkhan
|
llamkhanchik
|
llamkhayku llamkhaniku1
|
llamkhankichik
|
llamkhanku
|
past (experienced)
|
llamkharqani
|
llamkharqanki
|
llamkharqan
|
llamkharqanchik
|
llamkharqayku llamkharqaniku
|
llamkharqankichik
|
llamkharqanku
|
past (reported)
|
llamkhasqani
|
llamkhasqanki
|
llamkhasqan
|
llamkhasqanchik
|
llamkhasqayku llamkhasqaniku
|
llamkhasqankichik
|
llamkhasqanku
|
future
|
llamkhasaq
|
llamkhanki
|
llamkhanqa
|
llamkhasunchik
|
llamkhasaqku
|
llamkhankichik
|
llamkhanqaku
|
|
imperative
|
|
—
|
qam
|
pay
|
ñuqanchik
|
—
|
qamkuna
|
paykuna
|
affirmative
|
—
|
llamkhay
|
llamkhachun
|
llamkhasun2 llamkhasunchik
|
—
|
llamkhaychik
|
llamkhachunku
|
negative
|
—
|
ama llamkhaychu
|
ama llamkhachunchu
|
ama llamkhasunchu ama llamkhasunchikchu
|
—
|
ama llamkhaychikchu
|
ama llamkhachunkuchu
|
1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety.
2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people".
See also