nauczyciel

Inherited from Proto-Slavic *naučiteljь. By surface analysis, nauczyć +‎ -ciel. First attested in 1484.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /naut͡ʃʲʲit͡ɕʲɛlʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /naut͡ʃʲʲit͡ɕʲɛlʲ/

nauczyciel m animacy unattested (female equivalent nauczycielka)

1. (attested in Lesser Poland) teacher (one who teaches)
   • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎^[1], Krakow, page 718:

     Yakyego a kogo sobye mayą nabyczi nyuczyczyela (de informatore ipsorum)

     [Jakiego a kogo sobie mają nabyć(i) nauczyciela (de informatore ipsorum)]

• Polish: nauczyciel
• Silesian: nauczyciel

• Boryś, Wiesław (2005) “nauczyciel”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “nauczyciel”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Bańkowski, Andrzej (2000) “nauczyciel”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “nauczyciel”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish nauczyciel. By surface analysis, nauczyć +‎ -ciel. Displaced Middle Polish uczyciel.

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Audio 3:

  (file)

• Rhymes: -ɘt͡ɕɛl
• Syllabification: na‧u‧czy‧ciel

nauczyciel m pers (female equivalent nauczycielka or nauczyciel, related adjective nauczycielski or (obsolete) nauczycielowy)

1. teacher (person who teaches, especially one employed in a school)

   Synonym: (colloquial, derogatory) belfer

2. (literary, figurative) teacher, mentor (person or thing that causes one to be more aware or behave differently)

The genitive plural form nauczycielów is obsolete.

nauczyciel f (indeclinable, male equivalent nauczyciel)

1. female equivalent of nauczyciel (“teacher”) (person who teaches, especially one employed in a school)

   Synonym: (more common) nauczycielka

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), nauczyciel is one of the most used words in Polish, appearing 5 times in scientific texts, 25 times in news, 27 times in essays, 5 times in fiction, and 9 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 71 times, making it the 908th most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

• nauczyciel in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• nauczyciel in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “nauczyciel”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “nauczyciel”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “nauczyciel”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “nauczyciel”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 194

Inherited from Old Polish nauczyciel. By surface analysis, nauczyć +‎ -ciel.

• IPA^(key): /na.uˈt͡ʂɪ.t͡ɕɛl/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɪt͡ɕɛl
• Syllabification: na‧u‧czy‧ciel

nauczyciel m pers

1. (rare) teacher (person who teaches, especially one employed in a school)

   Synonym: (more common) rechtōr

• Henryk Jaroszewicz (2022) “nauczyciel”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 100
• Aleksandra Wencel (2023) “naućićel”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 446