obaczyć

Inherited from Proto-Slavic *obačiti. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔbaːt͡ʃʲʲit͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔbɒt͡ʃʲʲit͡ɕʲ/

obaczyć pf (imperfective obaczać)

1. (attested in Masovia) to notice, to perceive, to become aware of; to find out
   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 296:

     Gdy szyą wraczaly, zostalo dzyeczye Ihus w Ierusale[m], a nye obaczyly rodzyczovye yego

     [Gdy się wracali, zostało dziecię Jesus w Jerusale[m], a nie obaczyli rodzicowie jego]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[1], page 550:

     O szynv straczony, czemv czyaskosczy tvego grzecha nye obaczysch a skaranym polyepsenya nye przyymyesch?

     [O synu stracony, czemu ciężkości twego grzecha nie obaczysz a skaranim polepszenia nie przyjmiesz?]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 106:

     Obaczywschi rosnoscz... praw i czlonkow..., ktorisz przes nasche sandzye... rosno sandzoni s[y]ąn, zandayąncz, abi... sandzye w gich virzekanyu skazawanya ve sprawyedlywosczy (in eorum pronuntiationibus et iudicio) bili yednego himnu i sgodny..., vstawyami

     [Obaczywszy rozność... praw i członkow..., ktoryż przez nasze sędzie... rozno sądzony są, żądając, aby... sędzie w jich wyrzekaniu skazawania we sprawiedliwości (in eorum pronuntiationibus et iudicio) byli jednego hymnu i zgodni..., ustawiamy]

2. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. to decide, to judge
      • 1885-2024 [1434], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[2], volume V, page 32:

        Ne obaczancz non diiudicans

        [Nie obacząc non diiudicans]

• Polish: obaczyć, obacyć (Near Masovian), ôbácyć (Biecz), obácyć (Podegrodzie)
• Silesian: ôbŏczyć
• → Old Ruthenian: оба́чити (obáčiti), оба́чыти (obáčyti)
  • Belarusian: аба́чыць (abáčycʹ), оба́чыць (obáčycʹ) (dialectal)
  • Carpathian Rusyn: оба́чити (obáčyty)
  • Ukrainian: оба́чити (obáčyty)
  • → Middle Russian: оба́чить (obáčitʹ)
    • Russian: оба́чить (obáčitʹ) (dialectal)
• →? Old Slovak: *obačiť
  • Pannonian Rusyn: обачиц (obačic)
  • Slovak: obačiť (dialectal)

• Boryś, Wiesław (2005) “baczyć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “obaczyć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “obaczyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• obacyć (Near Masovian)
• ôbácyć (Biecz)
• obácyć (Podegrodzie)

Inherited from Old Polish obaczyć.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -at͡ʂɘt͡ɕ
• Syllabification: o‧ba‧czyć

obaczyć pf

1. (transitive, archaic) to see, to notice

   Synonym: zobaczyć

2. (transitive, archaic) to watch

   Synonym: obejrzeć

3. (transitive, archaic) to see, to understand, to find out

   Synonyms: pojąć, zrozumieć

4. (reflexive with się, archaic) to see oneself, to see one another

   Synonym: zobaczyć się

5. (reflexive with się, obsolete or dialectal, Northern Greater Poland, Eastern Greater Poland) to come to one's senses

   Synonyms: opamiętać się, oprzytomnieć, ocknąć się

• obaczyć in Polish dictionaries at PWN
• Oskar Kolberg (1877) “obaczenie”, in “Rzecz o mowie ludu wielkopolskiego”, in Zbiór wiadomości do antropologii krajowéj (in Polish), volume 1, III (Materyjały etnologiczne), page 35