phaka
Phuthi
Verb
-pháka
- to insert
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Zulu
FWOTD – 29 December 2018
Etymology
From Proto-Bantu *-páka.
Pronunciation
- IPA(key): /pʰaːɠa/
Verb
-pháka
- to serve food, dish up, ladle out
- to distribute, allot
Inflection
| positive | negative | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | ukuphaka | ukungaphaki | ||||
| imperative | ||||||
| simple | + object concord | |||||
| singular | phaka | -phake | ||||
| plural | phakani | -phakeni | ||||
| present | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyaphaka, ngiphaka | engiphakayo, engiphaka | ngiphaka | angiphaki | engingaphaki | ngingaphaki |
| 2nd singular | uyaphaka, uphaka | ophakayo, ophaka | uphaka | awuphaki | ongaphaki | ungaphaki |
| 1st plural | siyaphaka, siphaka | esiphakayo, esiphaka | siphaka | asiphaki | esingaphaki | singaphaki |
| 2nd plural | niyaphaka, niphaka | eniphakayo, eniphaka | niphaka | aniphaki | eningaphaki | ningaphaki |
| class 1 | uyaphaka, uphaka | ophakayo, ophaka | ephaka | akaphaki | ongaphaki | engaphaki |
| class 2 | bayaphaka, baphaka | abaphakayo, abaphaka | bephaka | abaphaki | abangaphaki | bengaphaki |
| class 3 | uyaphaka, uphaka | ophakayo, ophaka | uphaka | awuphaki | ongaphaki | ungaphaki |
| class 4 | iyaphaka, iphaka | ephakayo, ephaka | iphaka | ayiphaki | engaphaki | ingaphaki |
| class 5 | liyaphaka, liphaka | eliphakayo, eliphaka | liphaka | aliphaki | elingaphaki | lingaphaki |
| class 6 | ayaphaka, aphaka | aphakayo, aphaka | ephaka | awaphaki | angaphaki | engaphaki |
| class 7 | siyaphaka, siphaka | esiphakayo, esiphaka | siphaka | asiphaki | esingaphaki | singaphaki |
| class 8 | ziyaphaka, ziphaka | eziphakayo, eziphaka | ziphaka | aziphaki | ezingaphaki | zingaphaki |
| class 9 | iyaphaka, iphaka | ephakayo, ephaka | iphaka | ayiphaki | engaphaki | ingaphaki |
| class 10 | ziyaphaka, ziphaka | eziphakayo, eziphaka | ziphaka | aziphaki | ezingaphaki | zingaphaki |
| class 11 | luyaphaka, luphaka | oluphakayo, oluphaka | luphaka | aluphaki | olungaphaki | lungaphaki |
| class 14 | buyaphaka, buphaka | obuphakayo, obuphaka | buphaka | abuphaki | obungaphaki | bungaphaki |
| class 15 | kuyaphaka, kuphaka | okuphakayo, okuphaka | kuphaka | akuphaki | okungaphaki | kungaphaki |
| class 17 | kuyaphaka, kuphaka | okuphakayo, okuphaka | kuphaka | akuphaki | okungaphaki | kungaphaki |
| recent past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiphakile, ngiphakē | engiphakile, engiphakē | ngiphakile, ngiphakē | angiphakanga | engingaphakanga | ngingaphakanga |
| 2nd singular | uphakile, uphakē | ophakile, ophakē | uphakile, uphakē | awuphakanga | ongaphakanga | ungaphakanga |
| 1st plural | siphakile, siphakē | esiphakile, esiphakē | siphakile, siphakē | asiphakanga | esingaphakanga | singaphakanga |
| 2nd plural | niphakile, niphakē | eniphakile, eniphakē | niphakile, niphakē | aniphakanga | eningaphakanga | ningaphakanga |
| class 1 | uphakile, uphakē | ophakile, ophakē | ephakile, ephakē | akaphakanga | ongaphakanga | engaphakanga |
| class 2 | baphakile, baphakē | abaphakile, abaphakē | bephakile, bephakē | abaphakanga | abangaphakanga | bengaphakanga |
| class 3 | uphakile, uphakē | ophakile, ophakē | uphakile, uphakē | awuphakanga | ongaphakanga | ungaphakanga |
| class 4 | iphakile, iphakē | ephakile, ephakē | iphakile, iphakē | ayiphakanga | engaphakanga | ingaphakanga |
| class 5 | liphakile, liphakē | eliphakile, eliphakē | liphakile, liphakē | aliphakanga | elingaphakanga | lingaphakanga |
| class 6 | aphakile, aphakē | aphakile, aphakē | ephakile, ephakē | awaphakanga | angaphakanga | engaphakanga |
| class 7 | siphakile, siphakē | esiphakile, esiphakē | siphakile, siphakē | asiphakanga | esingaphakanga | singaphakanga |
| class 8 | ziphakile, ziphakē | eziphakile, eziphakē | ziphakile, ziphakē | aziphakanga | ezingaphakanga | zingaphakanga |
| class 9 | iphakile, iphakē | ephakile, ephakē | iphakile, iphakē | ayiphakanga | engaphakanga | ingaphakanga |
| class 10 | ziphakile, ziphakē | eziphakile, eziphakē | ziphakile, ziphakē | aziphakanga | ezingaphakanga | zingaphakanga |
| class 11 | luphakile, luphakē | oluphakile, oluphakē | luphakile, luphakē | aluphakanga | olungaphakanga | lungaphakanga |
| class 14 | buphakile, buphakē | obuphakile, obuphakē | buphakile, buphakē | abuphakanga | obungaphakanga | bungaphakanga |
| class 15 | kuphakile, kuphakē | okuphakile, okuphakē | kuphakile, kuphakē | akuphakanga | okungaphakanga | kungaphakanga |
| class 17 | kuphakile, kuphakē | okuphakile, okuphakē | kuphakile, kuphakē | akuphakanga | okungaphakanga | kungaphakanga |
| remote past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngāphaka | engāphaka | ngāphaka | angiphakanga | engingaphakanga | ngingaphakanga |
| 2nd singular | wāphaka | owāphaka | wāphaka | awuphakanga | ongaphakanga | ungaphakanga |
| 1st plural | sāphaka | esāphaka | sāphaka | asiphakanga | esingaphakanga | singaphakanga |
| 2nd plural | nāphaka | enāphaka | nāphaka | aniphakanga | eningaphakanga | ningaphakanga |
| class 1 | wāphaka | owāphaka | āphaka | akaphakanga | ongaphakanga | engaphakanga |
| class 2 | bāphaka | abāphaka | bāphaka | abaphakanga | abangaphakanga | bengaphakanga |
| class 3 | wāphaka | owāphaka | wāphaka | awuphakanga | ongaphakanga | ungaphakanga |
| class 4 | yāphaka | eyāphaka | yāphaka | ayiphakanga | engaphakanga | ingaphakanga |
| class 5 | lāphaka | elāphaka | lāphaka | aliphakanga | elingaphakanga | lingaphakanga |
| class 6 | āphaka | āphaka | āphaka | awaphakanga | angaphakanga | engaphakanga |
| class 7 | sāphaka | esāphaka | sāphaka | asiphakanga | esingaphakanga | singaphakanga |
| class 8 | zāphaka | ezāphaka | zāphaka | aziphakanga | ezingaphakanga | zingaphakanga |
| class 9 | yāphaka | eyāphaka | yāphaka | ayiphakanga | engaphakanga | ingaphakanga |
| class 10 | zāphaka | ezāphaka | zāphaka | aziphakanga | ezingaphakanga | zingaphakanga |
| class 11 | lwāphaka | olwāphaka | lwāphaka | aluphakanga | olungaphakanga | lungaphakanga |
| class 14 | bāphaka | obāphaka | bāphaka | abuphakanga | obungaphakanga | bungaphakanga |
| class 15 | kwāphaka | okwāphaka | kwāphaka | akuphakanga | okungaphakanga | kungaphakanga |
| class 17 | kwāphaka | okwāphaka | kwāphaka | akuphakanga | okungaphakanga | kungaphakanga |
| potential | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngingaphaka | — | ngingaphaka | ngingephake | — | ngingephake |
| 2nd singular | ungaphaka | — | ungaphaka | ungephake | — | ungephake |
| 1st plural | singaphaka | — | singaphaka | singephake | — | singephake |
| 2nd plural | ningaphaka | — | ningaphaka | ningephake | — | ningephake |
| class 1 | angaphaka | — | engaphaka | angephake | — | engephake |
| class 2 | bangaphaka | — | bengaphaka | bangephake | — | bengephake |
| class 3 | ungaphaka | — | ungaphaka | ungephake | — | ungephake |
| class 4 | ingaphaka | — | ingaphaka | ingephake | — | ingephake |
| class 5 | lingaphaka | — | lingaphaka | lingephake | — | lingephake |
| class 6 | angaphaka | — | engaphaka | angephake | — | engephake |
| class 7 | singaphaka | — | singaphaka | singephake | — | singephake |
| class 8 | zingaphaka | — | zingaphaka | zingephake | — | zingephake |
| class 9 | ingaphaka | — | ingaphaka | ingephake | — | ingephake |
| class 10 | zingaphaka | — | zingaphaka | zingephake | — | zingephake |
| class 11 | lungaphaka | — | lungaphaka | lungephake | — | lungephake |
| class 14 | bungaphaka | — | bungaphaka | bungephake | — | bungephake |
| class 15 | kungaphaka | — | kungaphaka | kungephake | — | kungephake |
| class 17 | kungaphaka | — | kungaphaka | kungephake | — | kungephake |
| immediate future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngizophaka | engizophaka | ngizophaka | angizuphaka | engingezuphaka | ngingezuphaka |
| 2nd singular | uzophaka | ozophaka | uzophaka | awuzuphaka | ongezuphaka | ungezuphaka |
| 1st plural | sizophaka | esizophaka | sizophaka | asizuphaka | esingezuphaka | singezuphaka |
| 2nd plural | nizophaka | enizophaka | nizophaka | anizuphaka | eningezuphaka | ningezuphaka |
| class 1 | uzophaka | ozophaka | ezophaka | akazuphaka | ongezuphaka | engezuphaka |
| class 2 | bazophaka | abazophaka | bezophaka | abazuphaka | abangezuphaka | bengezuphaka |
| class 3 | uzophaka | ozophaka | uzophaka | awuzuphaka | ongezuphaka | ungezuphaka |
| class 4 | izophaka | ezophaka | izophaka | ayizuphaka | engezuphaka | ingezuphaka |
| class 5 | lizophaka | elizophaka | lizophaka | alizuphaka | elingezuphaka | lingezuphaka |
| class 6 | azophaka | azophaka | ezophaka | awazuphaka | angezuphaka | engezuphaka |
| class 7 | sizophaka | esizophaka | sizophaka | asizuphaka | esingezuphaka | singezuphaka |
| class 8 | zizophaka | ezizophaka | zizophaka | azizuphaka | ezingezuphaka | zingezuphaka |
| class 9 | izophaka | ezophaka | izophaka | ayizuphaka | engezuphaka | ingezuphaka |
| class 10 | zizophaka | ezizophaka | zizophaka | azizuphaka | ezingezuphaka | zingezuphaka |
| class 11 | luzophaka | oluzophaka | luzophaka | aluzuphaka | olungezuphaka | lungezuphaka |
| class 14 | buzophaka | obuzophaka | buzophaka | abuzuphaka | obungezuphaka | bungezuphaka |
| class 15 | kuzophaka | okuzophaka | kuzophaka | akuzuphaka | okungezuphaka | kungezuphaka |
| class 17 | kuzophaka | okuzophaka | kuzophaka | akuzuphaka | okungezuphaka | kungezuphaka |
| remote future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyophaka | engiyophaka | ngiyophaka | angiyuphaka | engingeyuphaka | ngingeyuphaka |
| 2nd singular | uyophaka | oyophaka | uyophaka | awuyuphaka | ongeyuphaka | ungeyuphaka |
| 1st plural | siyophaka | esiyophaka | siyophaka | asiyuphaka | esingeyuphaka | singeyuphaka |
| 2nd plural | niyophaka | eniyophaka | niyophaka | aniyuphaka | eningeyuphaka | ningeyuphaka |
| class 1 | uyophaka | oyophaka | eyophaka | akayuphaka | ongeyuphaka | engeyuphaka |
| class 2 | bayophaka | abayophaka | beyophaka | abayuphaka | abangeyuphaka | bengeyuphaka |
| class 3 | uyophaka | oyophaka | uyophaka | awuyuphaka | ongeyuphaka | ungeyuphaka |
| class 4 | iyophaka | eyophaka | iyophaka | ayiyuphaka | engeyuphaka | ingeyuphaka |
| class 5 | liyophaka | eliyophaka | liyophaka | aliyuphaka | elingeyuphaka | lingeyuphaka |
| class 6 | ayophaka | ayophaka | eyophaka | awayuphaka | angeyuphaka | engeyuphaka |
| class 7 | siyophaka | esiyophaka | siyophaka | asiyuphaka | esingeyuphaka | singeyuphaka |
| class 8 | ziyophaka | eziyophaka | ziyophaka | aziyuphaka | ezingeyuphaka | zingeyuphaka |
| class 9 | iyophaka | eyophaka | iyophaka | ayiyuphaka | engeyuphaka | ingeyuphaka |
| class 10 | ziyophaka | eziyophaka | ziyophaka | aziyuphaka | ezingeyuphaka | zingeyuphaka |
| class 11 | luyophaka | oluyophaka | luyophaka | aluyuphaka | olungeyuphaka | lungeyuphaka |
| class 14 | buyophaka | obuyophaka | buyophaka | abuyuphaka | obungeyuphaka | bungeyuphaka |
| class 15 | kuyophaka | okuyophaka | kuyophaka | akuyuphaka | okungeyuphaka | kungeyuphaka |
| class 17 | kuyophaka | okuyophaka | kuyophaka | akuyuphaka | okungeyuphaka | kungeyuphaka |
| present subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngiphake | ngingaphaki | ||||
| 2nd singular | uphake | ungaphaki | ||||
| 1st plural | siphake | singaphaki | ||||
| 2nd plural | niphake | ningaphaki | ||||
| class 1 | aphake | angaphaki | ||||
| class 2 | baphake | bangaphaki | ||||
| class 3 | uphake | ungaphaki | ||||
| class 4 | iphake | ingaphaki | ||||
| class 5 | liphake | lingaphaki | ||||
| class 6 | aphake | angaphaki | ||||
| class 7 | siphake | singaphaki | ||||
| class 8 | ziphake | zingaphaki | ||||
| class 9 | iphake | ingaphaki | ||||
| class 10 | ziphake | zingaphaki | ||||
| class 11 | luphake | lungaphaki | ||||
| class 14 | buphake | bungaphaki | ||||
| class 15 | kuphake | kungaphaki | ||||
| class 17 | kuphake | kungaphaki | ||||
| past subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngaphaka | ngangaphaka, angaphaka, angangaphaka | ||||
| 2nd singular | waphaka | wangaphaka, awaphaka, awangaphaka | ||||
| 1st plural | saphaka | sangaphaka, asaphaka, asangaphaka | ||||
| 2nd plural | naphaka | nangaphaka, anaphaka, anangaphaka | ||||
| class 1 | waphaka | wangaphaka, akaphaka, akangaphaka | ||||
| class 2 | baphaka | bangaphaka, abaphaka, abangaphaka | ||||
| class 3 | waphaka | wangaphaka, awaphaka, awangaphaka | ||||
| class 4 | yaphaka | yangaphaka, ayaphaka, ayangaphaka | ||||
| class 5 | laphaka | langaphaka, alaphaka, alangaphaka | ||||
| class 6 | aphaka | angaphaka, awaphaka, awangaphaka | ||||
| class 7 | saphaka | sangaphaka, asaphaka, asangaphaka | ||||
| class 8 | zaphaka | zangaphaka, azaphaka, azangaphaka | ||||
| class 9 | yaphaka | yangaphaka, ayaphaka, ayangaphaka | ||||
| class 10 | zaphaka | zangaphaka, azaphaka, azangaphaka | ||||
| class 11 | lwaphaka | lwangaphaka, alwaphaka, alwangaphaka | ||||
| class 14 | baphaka | bangaphaka, abaphaka, abangaphaka | ||||
| class 15 | kwaphaka | kwangaphaka, akwaphaka, akwangaphaka | ||||
| class 17 | kwaphaka | kwangaphaka, akwaphaka, akwangaphaka | ||||
References
- C. M. Doke, B. W. Vilakazi (1972) “phaka”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN: “phaka (3.9)”