pismo
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *pisьmo. First attested in the 15th century.
Pronunciation
Noun
pismo n (related adjective pismowy)
- (attested in Lesser Poland) script (that which is written, letters)
- 1907 [c. 1470], Jakub Parkoszowic, edited by Jan Łoś, Traktat o ortografii polskiej[2], Żurawica, Świętokrzyskie Voivodeship, Krakow, page 413:
- A thesz gdze b bødze gruube, thako pissmem poloszysch gee
- [A też gdzie b będzie grube, tako pismem położysz je]
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski[3], Greater Poland, page 15 arg:
- Ten ps[alm]... znamyona na pyszmye samemu Dauid (tituli inscriptio ipsi David), to iest Kristu
- [Ten ps[alm]... znamiona na Piśmie samemu Dawid (tituli inscriptio ipsi David), to jest Krystu]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[4], page 456:
- Czyy to obraz, czyye to pyssmo (superscriptio Mat 22, 20) na nyem?
- [Czyj to obraz i czyje to pismo (superscriptio Mat 22, 20) na niem?]
- (attested in Greater Poland) document; writ; official or private letter
- pismo listowe ― letter
- 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 110:
- Wszythky pyszma szą ludzyom zostawyony na wyedzenye y na navką
- [Wszytki pisma są ludziom zostawiony na wiedzenie i na naukę]
- 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 151v:
- Notula pysmo listowe
- [Notula pismo listowe]
- (attested in Silesia, Lesser Poland) writ; written piece or work
- Pismo Święte ― holy scripture
- 1449, Gałka Jędrzej z Dobczyna (Dobszyna), Pieśń o Wiklefie[5], Głogówek, line 4:
- Lachowie, Niemczowie, ... wøtpiczeli w mowie y fschego pisma slowie, Wikleph prawdą powie
- [Lachowie, Niemcowie, ... wątpicieli w mowie i wszego pisma słowie, Wiklef prawdę powie]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[6], Krakow, page 176b:
- A tocz gesth skonane podluk prostego pyszma te tho... svøthe ewangelie
- [A toć jest skonanie podług prostego Pisma te to... święte ewanjelije]
- End of the 15th century, Ladislas of Gielniów, De nativitate Domini - Pieśń o narodzeniu Pańskim, Gielniów, line 22:
- Falszyvy Szydovye blądzą, pysma szwyąthego nye vydzą
- [Fałszywi Żydowie błądzą, Pisma świętego nie widzą]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[7], page 43:
- Tegodla bralem rozmaythych xyąg czvda, spysalem […] v yedny xyągy. Napyrve z Evanyelye nazaranskye […] , ktorąsz svyaty Ieronym przemynyl v laczynskye pysmo
- [Tegodla brałem [z] rozmaitych ksiąg cuda a spisałem […] w jedny księgi. Napirwe z Ewanjelije nazarańskie […] , ktorąż święty Jeronim przeminił w łacińskie pismo]
Derived terms
adverbs
- na piśmie
nouns
- pismo potwierdzone od Kościoła
Descendants
References
- Boryś, Wiesław (2005) “pismo”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “pismo”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “pismo”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “pismo”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “pismo”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish pismo.
Pronunciation
Audio: (file) - Rhymes: -ismɔ
- Syllabification: pis‧mo
Noun
pismo n (diminutive pisemko)
- (countable, linguistics) script, writing system (system of graphemes used to record sounds or concepts; all letters making up a given alphabet)
- (countable) script, writing (way of communicating using graphic signs; act of writing; ability to write)
- (uncountable) handwriting (way of writing letters and numbers)
- (countable) writ; script, scripture; writing (document, especially official, written by hand or typed) [with do (+ genitive) ‘to whom’]
- (countable) serial, periodical, magazine (publication issued regularly)
- Synonyms: czasopismo, periodyk
- (chiefly in the plural) literature (literary, scientific, journalistic or other texts, treated as a whole, separated due to authorship, topic or period in which they were created)
- (obsolete, uncountable) writ; script, text; writing (that what is written)
- Synonym: tekst
- (Middle Polish, countable) inscription
- Synonym: napis
- (Middle Polish, uncountable) language; text (written material in a given language)
- (Middle Polish, countable) letter; literal meaning (literal interpretation of something)
- (Middle Polish) script; literature; writing Further details are uncertain.
- 1564, J. Mączyński, Lexicon[8], page 195d:
- Literatura, Piſmo/ Też nauká.
- [Literatura, Pismo/ Też nauka.]
- 1564, J. Mączyński, Lexicon[9], page 424b:
- Stylus etiam, Piſánie/ piſmo.
- [Stylus etiam, Pisanie/ pismo.]
- 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum[10], page 956b:
- Scriptus – Pyſmo.
- [Scriptus – Pismo.]
Usage notes
The locative singular form pismie is obsolete.
Declension
Declension of pismo
Derived terms
adjectives
- na piśmie
- pisemny
nouns
- dziejopismo
- pismo gotyckie
- pismo hieratyczne
- pismo klinowe
- pismo przewodnie
- Pismo Święte
- pismo techniczne
- rzutnik pisma
- uczony w piśmie
proverbs
- słowa ulatują, pismo pozostaje
verbs
- wyczuć pismo nosem pf, czuć pismo nosem impf
Further reading
- pismo in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- pisma in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- pismo in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pismo”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “PISMO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 27.04.2009
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “pismo”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “pismo”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “pismo”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 208
- pismo in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Serbo-Croatian
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *pisьmo.
Pronunciation
- IPA(key): /pǐːsmo/
- Hyphenation: pi‧smo
Noun
písmo n (Cyrillic spelling пи́смо)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | písmo | pisma |
| genitive | pisma | pȋsāmā |
| dative | pismu | pismima |
| accusative | pismo | pisma |
| vocative | pismo | pisma |
| locative | pismu | pismima |
| instrumental | pismom | pismima |
References
- “pismo”, in Hrvatski jezični portal [Croatian language portal] (in Serbo-Croatian), 2006–2025
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish pismo.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈpis.mɔ/
Audio: (file) - Rhymes: -ismɔ
- Syllabification: pis‧mo
Noun
pismo n (diminutive pisymko)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | pismo | pisma |
| genitive | pisma | pism/pismōw |
| dative | pismu | pismōm |
| accusative | pismo | pisma |
| instrumental | pismym | pismami/pismōma |
| locative | piśmie | pismach |
| vocative | pismo | pisma |
Further reading
- pismo in dykcjonorz.eu
- pismo in silling.org
- Henryk Jaroszewicz (2022) “pismo”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 111
- Aleksandra Wencel (2023) “pismo”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 477
Slovene
Etymology
From Proto-Slavic *pisьmo.
Pronunciation
- IPA(key): /pìːsmɔ/
Noun
písmo n
- letter (written message)
Declension
| Neuter, hard | |||
|---|---|---|---|
| nom. sing. | písmo | ||
| gen. sing. | písma | ||
| singular | dual | plural | |
| nominative (imenovȃlnik) |
písmo | písmi | písma |
| genitive (rodȋlnik) |
písma | písem | písem |
| dative (dajȃlnik) |
písmu | písmoma | písmom |
| accusative (tožȋlnik) |
písmo | písmi | písma |
| locative (mẹ̑stnik) |
písmu | písmih | písmih |
| instrumental (orọ̑dnik) |
písmom | písmoma | písmi |
Further reading
- “pismo”, in Slovarji Inštituta za slovenski jezik Frana Ramovša ZRC SAZU (in Slovene), 2014–2025