przechodzić

From prze- +‎ chodzić. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pr̝ɛxɔd͡ʑʲit͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /pr̝ɛxɔd͡ʑʲit͡ɕʲ/

przechodzić impf (perfective przejć)

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) (sometimes reflexive with się) to go; to move
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 103, 21:

     Poloszyl yes tczmy y vczynyla sø nocz, w nyey przechodzycz bødø (pertransibunt) wszelka zwyerzøta lesnaa

     [Położył jeś ćmy i uczyniła się noc, w niej przechodzić będą (pertransibunt) wszelka źwierzęta leśna]

   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[2], Lubiń, page 78:

     Przechodzycz szyą spaciari

     [Przechodzić się spaciari]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 128r:

     Spaciari id est spacium ire deambulare huc et illuc przechodzycz szyą

     [Spaciari id est spacium ire deambulare huc et illuc przechodzić się]

2. to penetrate; to get through
   • 1880-1894 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[3], volume V, page 259:

     Sicut radius solis vitrum penetrat, promyen sloneczny sklo przechodzy, sine vitri fraccione, sic Xpc dominus ex virgine natus est sine ipsius vteri corrupcione

     [Sicut radius solis vitrum penetrat, promień słoneczny śkło przechodzi, sine vitri fraccione, sic Xpc dominus ex virgine natus est sine ipsius vteri corrupcione]

   • 1965 [1456], Mikołaj z Pawłowic, edited by Henryk Kowalewicz, Średniowieczne zabytki języka polskiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Polskie glosy i zapiski z rękopisów 1728, 1732, 1752, Zeszyty Naukowe UAM, Greater Poland, page 96:

     Sed profundum penetrat abyssum przechodzy przessdennoscz

     [Sed profundum penetrat abyssum przechodzi przezdenność]

3. (attested in Masovia) to precede (to walk in front of)
   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[4], 14, 19:

     Wznyosl sze anyol boszy, gensze przechodzyl (qui praecedebat) stani izrahelskye

     [Wzniosł sie anjoł boży, jenże przechodził (qui praecedebat) stany izrahelskie]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 61:

     Vstawyamy, ysz... kmyecz nocznego czasv sbyegem gdi othydze, thedy rzeczy, ktorekole w domv ostawy wczyekayącz, pan wszy sobye myey mocz odzirzecz... a tho gdy vczekl nyyeną wyną panyską przechodzączą (et hoc ubi nulla culpa domini praecedente)

     [Ustawiamy, iż... kmieć nocnego czasu zbiegiem gdy otydzie, tedy rzeczy, ktorekole w domu ostawi uciekając, pan wsi sobie miej moc odzirżeć... a to gdy uciekł nijeną winą pańską przechodzącą (et hoc ubi nulla culpa domini praecedente)]

4. (attested in Southern Borderlands) to surpass; to pass
   • 1880-1894 [End of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[5], volume I, Lviv, page 58:

     Honore invicem preuenientes wprzedzayącz yeden drugego czczą przechodzęczy (Rom 12, 10)

     [Honore invicem preuenientes uprzedzając jeden drugiego czczą przechodzęcy (Rom 12, 10)]

5. to preside (to be a superior)
   • 1874-1891 [c. 1420], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[6], [7], [8]}, volume XXIV, page 85:

     Sed qui maior est in vobis, fiat sicut minor et qui precessor est przechodzøczi yest, sicut ministrator (Luc 22, 26)

     [Sed qui maior est in vobis, fiat sicut minor et qui precessor est przechodzący jest, sicut ministrator (Luc 22, 26)]

6. (attested in Greater Poland) to go through, to pass through; to cross
   • 1965 [1456], Mikołaj z Pawłowic, edited by Henryk Kowalewicz, Średniowieczne zabytki języka polskiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Polskie glosy i zapiski z rękopisów 1728, 1732, 1752, Zeszyty Naukowe UAM, Greater Poland, page 102:

     Homo..., qui transcendit, przechodzy, nubes

     [Homo..., qui transcendit, przechodzi, nubes]

7. (attested in Silesia) to pass, to elapse
   • 1956 [Middle of the 15th century], Jerzy Woronczak, editor, Teksty polskie w rękopisie nr 43 Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu z połowy XV wieku‎^[9], Silesia, page 78v:

     Multi pro transitorio, gl. transitoria newstafne vel *przechodzocze, regno exponunt corpus et animam pro regno eterno nolunt

     [Multi pro transitorio, gl. transitoria nieustawne vel przechodzące, regno exponunt corpus et animam pro regno eterno nolunt]

8. to proceed (to move forward)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 18:

     Gdi ktho o zlodzeystwo... do roka przes sząszada theyze wszi... nye bandze oskarzzon, dawnoscz rocznaa przeczyw powodowy przechodzy (procedit)

     [Gdy kto o złodziejstwo... do roka przez sąsiada tejże wsi... nie będzie oskarżon, dawność roczna przeciw powodowi przechodzi (procedit)]

9. (attested in Sieradz-Łęczyca) The meaning of this term is uncertain.
   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[10], [11], [12]}, volume XXII, Łęczyca, page 17:

     Przechodzy rok w ocrądze pochodzącze byegy agit celeres annus in orbe rotas

     [Przechodzi rok w okrędze pochodzące biegi agit celeres annus in orbe rotas]

• Polish: przechodzić
• Silesian: przechodzić

• Boryś, Wiesław (2005) “chodzić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przechodzić, przechodzić się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “przechodzić się”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish przechodzić. By surface analysis, prze- +‎ chodzić. Compare Kashubian przechòdzëc.

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɔd͡ʑit͡ɕ
• Syllabification: prze‧cho‧dzić

przechodzić impf (perfective przejść)

1. (intransitive) to go across, to cross (to go from one side on the surface of something to the other by foot) [with accusative ‘what’]
2. (intransitive) to go through, to cross (to go through the middle of something from one side to the other by foot) [with accusative ‘what’]
3. (intransitive) to cross, to pass by (to walk by something not paying attention to it) [with accusative ‘what’]
4. (intransitive) to go by (to pass someone on foot)
5. (intransitive) to move on; to pass, to move up from (to begin to be in a higher position or rank) [with accusative ‘what’; or with do (+ genitive) or na (+ accusative) ‘on to what’]
6. (intransitive) to cross (moving, to cover some distance)
7. (intransitive) to cross, to get across (to pass some barrier) [with przez (+ accusative) ‘what barrier’]
8. (intransitive) to cross (to be felt across one's body) [with dative ‘who (used in possessive constructions)’ and accusative ‘whom’]
9. (intransitive) to get to (to begin to focus on someone or something) [with do (+ genitive) ‘to whom/what’]
10. (intransitive) to switch (to change the place, manner, or conditions of performing an action) [with z (+ genitive) ‘from what’], [with do (+ genitive) or na (+ accusative) ‘on to what’]
11. (intransitive) to pass (to be accepted)
12. (intransitive) to pass (to end) [with dative ‘for whom’]
13. (intransitive) to pass (to become considered as or to become an element of) [with do (+ genitive) ‘(in)to what’]
14. (intransitive) to pass, to go through (to experience, to undergo) [with accusative or przez (+ accusative) ‘(through) what’]

    Synonym: przeżywać

15. (intransitive) to switch, to cross (to change into) [with z (+ genitive) ‘from what’], [with w (+ accusative) ‘into what’]
16. (intransitive) to switch, to cross (to become a different person, i.e. a teacher) [with z (+ genitive) ‘from whom’], [with w (+ accusative) ‘(in)to whom’]
17. (intransitive) to cross; to span (i.e. of a path, to cover some amount of space)
18. (intransitive) to be filled with some scent [with instrumental ‘with what scent’]
19. (intransitive, literary) to surpass, to exceed, to pass (to be better than someone in some field) [with accusative ‘whom’]
20. (intransitive, of atmospheric phenomena or celestial bodies) to cross (to move across the sky)
21. (intransitive) to pass (to be passed along or sent)
22. (intransitive, vehicles) to go through

    Synonym: przejeżdżać

23. (intransitive, archaic) to go over, to refresh (to remind oneself of previously learned knowledge) [with accusative ‘what’]
24. (reflexive with się) to walk around, to mosey

    Synonym: spacerować się

• przechodzić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• przechodzić się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• przechodzić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przechodzić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przechodzić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PRZECHODZIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 16.06.2016
• “PRZECHODZIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 17.02.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przechodzić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “przechodzić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przechodzić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 31
• przechodzić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego