vô trị

Sino-Vietnamese word from 無 (“without, un-, less”) and 治 (“to manage, to govern, to rule, etc.”).

• (Hà Nội) IPA^(key): [vo˧˧ t͡ɕi˧˨ʔ]
• (Huế) IPA^(key): [vow˧˧ ʈɪj˨˩ʔ]
• (Saigon) IPA^(key): [vow˧˧ ʈɪj˨˩˨] ~ [jow˧˧ ʈɪj˨˩˨]

vô trị

1. anarchic, anarchistic

   Synonym: vô chính phủ

   tình trạnh vô trị ― anarchy

   người vô trị ― anarchist

   • 1888 June, Peter Kropotkin, “Are We Good Enough?”, in Freedom Press, volume 2, number 21; Vietnamese translation from “Ta đủ tốt hay không?”, in meomun.noblogs.org, translation of original in English, 2021 November 21:

     “Con người không đủ tốt để có thể sống trong thể chế Cộng sản” là một trong những ý kiến ​​phản bác Chủ nghĩa Cộng sản phổ biến nhất. Người ta sẽ chẳng chịu quỳ gối trước Chủ nghĩa Cộng sản cưỡng ép, nhưng lại chưa đủ chín chắn cho Chủ nghĩa Cộng sản Tự do, Vô trị. […]

     [original: One of the commonest objections to Communism is that men are not good enough to live under a Communist state of things. They would not submit to a compulsory Communism, but they are not yet ripe for free, Anarchistic Communism. […]]

   • Errico Malatesta (1999) [1919] “Lettera a Luigi Fabbri sulla ‹dittatura del proletariato›”, in Giampietro N. Berti, editor, Il buon senso della rivoluzione (in Italian), Elèuthera; English translation in Paul Sharkey, transl., Daniel Guérin, editor (2005), “A Prophetic Letter to Luigi Fabbri”, in No Gods, No Masters, AK Press, pages 391-392; Vietnamese translation in “Về chế độ ‘Chuyên chính Vô sản’: lá thư tiên tri gửi Luigi Fabbri”, in meomun.noblogs.org, 2021

     (...) Có vẻ ta hoàn toàn đồng tình về vấn đề đang khiến ông bận tâm: chế độ ‘chuyên chính vô sản.’
     Theo quan điểm của tôi, ý kiến ​​của những người Vô trị^[sic] về vấn đề này là hoàn toàn chính đáng. Trên thực tế, trước cuộc cách mạng Bolshevik, ý kiến ấy chưa bao giờ bị ai nghi ngờ.

     (...) It seems to me that we are in perfect agreement on the matters with which you are currently so preoccupied, to wit, the ‘dictatorship of the proletariat.’
     By my reckoning, on this score the opinion of anarchists cannot be called into question, and in fact, well before the Bolshevik revolution, it never was queried by anyone.

     Hiểu như vậy, chế độ ‘chuyên chính vô sản’ chỉ là sức mạnh hữu hiệu của tất cả những người lao động đang cố gắng lật đổ xã hội tư bản, và do đó sẽ biến thành tình trạng Vô trị^[sic] ngay khi bọn phản động dừng phản kháng, ngay khi không kẻ nào còn có thể dùng vũ lực ép buộc quần chúng nghe lời và làm việc cho mình được nữa.

     Thus construed, the ‘dictatorship of the proletariat’ would be the effective power of all workers trying to bring down capitalist society and would thus turn into Anarchy as soon as resistance from reactionaries would have ceased and no one can any longer seek to compel the masses by violence to obey and work for him.

   • 1999, Chuck Morse, quoting Sam Mbah, “African Anarchism: An Interview with Sam Mbah”, in Perspectives on Anarchist Theory, volume 3, number 1; Vietnamese translation from “Chủ nghĩa Vô trị châu Phi: phỏng vấn Sam Mbah”, in meomun.noblogs.org, translation of original in English, 2021:

     Mặc dù chủ nghĩa vô trị không thể hoàn thiện nếu không có sự đóng góp từ Tây Âu, chúng tôi tin rằng nhiều yếu tố của các xã hội châu Phi truyền thống có khả năng góp phần xây dựng các ý tưởng vô trị.
     Một trong số đó là truyền thống tự lực, tương trợ hoặc hợp tác rất phổ biến trong xã hội châu Phi. Xã hội này được cấu trúc để giảm thiểu chủ nghĩa cá nhân, còn cách tiếp cận tập thể thì luôn được vận dụng nhằm giải quyết các vấn đề trong đời sống: ở bản chất của nó, tôi nghĩ đó chính là những gì chủ nghĩa vô trị muốn truyền bá.

     [original: Although anarchism is not complete without the Western European contributions, we believe there are elements of African traditional societies that can be of assistance in elaborating anarchist ideas.
     One of these is the self-help, mutual aid, or cooperative tradition that is prevalent in African society. This society is structured such that there is reduced individualism and a collective approach toward solving problems and living life: reduced to its essence, I think that is what anarchism is preaching.]

vô trị

1. anarchy

   Synonym: vô chính phủ

   • 2010 February 16, Lý Khôi Việt, “Thiền Sư Vạn Hạnh và Sự Nghiệp Việt Nam [Zen Master Vạn Hạnh and Vietnamese Undertaking]”, in Sách Hiếm [Rare Books]:

     Không những mang cả dân tộc cùng đi, Thiền Sư Vạn Hạnh còn cõng cả thời đại trên lưng để bay đi kỳ vĩ - từ vực sâu bạo trị, vô trị của các nhà Ngô, Đinh, [Tiền] Lê đến đỉnh cao Văn Trị và Đức Trị của thời đại Lý, Trần, thời đại hưng thịnh nhất, tuyệt vời nhất và vinh quang nhất của dân tộc.

     Not merely putting the whole nation on their journey, Zen Master Vạn Hạnh also carried on his back the entire epoch on the flight to greatness - from the depth of tyranny and anarchy under the Ngô, Đinh, and [Former] Lê dynasties to the peak of the Rule of Civility and Virtue in Lý and Trần times, when the nation was most prosperous, most superb, and most glorious.

   • Errico Malatesta (1999) [1919] “Lettera a Luigi Fabbri sulla ‹dittatura del proletariato›”, in Giampietro N. Berti, editor, Il buon senso della rivoluzione (in Italian), Elèuthera; English translation in Paul Sharkey, transl., Daniel Guérin, editor (2005), “A Prophetic Letter to Luigi Fabbri”, in No Gods, No Masters, AK Press, pages 391-392; Vietnamese translation in “Về chế độ ‘Chuyên chính Vô sản’: lá thư tiên tri gửi Luigi Fabbri”, in meomun.noblogs.org‎^[1], 2021

     Anarchy means no government, and thus, all the more emphatically, no dictatorship, meaning an absolute government, uncontrolled and without constitutional restraints.

     Vô trị nghĩa là không có chính phủ, và do đó càng không thể có chế độ độc tài — một chính phủ chuyên chế không bị kiểm soát, không bị hiến pháp ràng buộc.