yachay

Quechua

Noun

yachay

  1. knowledge, wisdom
  2. science
  3. skill, experience, practical knowledge
  4. subject

Declension

Declension of yachay
singular plural
nominative yachay yachaykuna
accusative yachayta yachaykunata
dative yachayman yachaykunaman
genitive yachaypa yachaykunap
locative yachaypi yachaykunapi
terminative yachaykama yachaykunakama
ablative yachaymanta yachaykunamanta
instrumental yachaywan yachaykunawan
comitative yachaynintin yachaykunantin
abessive yachayninnaq yachaykunannaq
comparative yachayhina yachaykunahina
causative yachayrayku yachaykunarayku
benefactive yachaypaq yachaykunapaq
associative yachaypura yachaykunapura
distributive yachayninka yachaykunanka
exclusive yachaylla yachaykunalla
Possessive forms of yachay
ñuqap - first-person singular
ñuqap (my) singular plural
nominative yachayniy yachayniykuna
accusative yachayniyta yachayniykunata
dative yachayniyman yachayniykunaman
genitive yachayniypa yachayniykunap
locative yachayniypi yachayniykunapi
terminative yachayniykama yachayniykunakama
ablative yachayniymanta yachayniykunamanta
instrumental yachayniywan yachayniykunawan
comitative yachayniynintin yachayniykunantin
abessive yachayniyninnaq yachayniykunannaq
comparative yachayniyhina yachayniykunahina
causative yachayniyrayku yachayniykunarayku
benefactive yachayniypaq yachayniykunapaq
associative yachayniypura yachayniykunapura
distributive yachayniyninka yachayniykunanka
exclusive yachayniylla yachayniykunalla
qampa - second-person singular
qampa (your) singular plural
nominative yachayniyki yachayniykikuna
accusative yachayniykita yachayniykikunata
dative yachayniykiman yachayniykikunaman
genitive yachayniykipa yachayniykikunap
locative yachayniykipi yachayniykikunapi
terminative yachayniykikama yachayniykikunakama
ablative yachayniykimanta yachayniykikunamanta
instrumental yachayniykiwan yachayniykikunawan
comitative yachayniykintin yachayniykikunantin
abessive yachayniykinnaq yachayniykikunannaq
comparative yachayniykihina yachayniykikunahina
causative yachayniykirayku yachayniykikunarayku
benefactive yachayniykipaq yachayniykikunapaq
associative yachayniykipura yachayniykikunapura
distributive yachayniykinka yachayniykikunanka
exclusive yachayniykilla yachayniykikunalla
paypa - third-person singular
paypa (his/her/its) singular plural
nominative yachaynin yachayninkuna
accusative yachayninta yachayninkunata
dative yachayninman yachayninkunaman
genitive yachayninpa yachayninkunap
locative yachayninpi yachayninkunapi
terminative yachayninkama yachayninkunakama
ablative yachayninmanta yachayninkunamanta
instrumental yachayninwan yachayninkunawan
comitative yachayninintin yachayninkunantin
abessive yachayninninnaq yachayninkunannaq
comparative yachayninhina yachayninkunahina
causative yachayninrayku yachayninkunarayku
benefactive yachayninpaq yachayninkunapaq
associative yachayninpura yachayninkunapura
distributive yachaynininka yachayninkunanka
exclusive yachayninlla yachayninkunalla
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
ñuqanchikpa (our(incl)) singular plural
nominative yachayninchik yachayninchikkuna
accusative yachayninchikta yachayninchikkunata
dative yachayninchikman yachayninchikkunaman
genitive yachayninchikpa yachayninchikkunap
locative yachayninchikpi yachayninchikkunapi
terminative yachayninchikkama yachayninchikkunakama
ablative yachayninchikmanta yachayninchikkunamanta
instrumental yachayninchikwan yachayninchikkunawan
comitative yachayninchiknintin yachayninchikkunantin
abessive yachayninchikninnaq yachayninchikkunannaq
comparative yachayninchikhina yachayninchikkunahina
causative yachayninchikrayku yachayninchikkunarayku
benefactive yachayninchikpaq yachayninchikkunapaq
associative yachayninchikpura yachayninchikkunapura
distributive yachayninchikninka yachayninchikkunanka
exclusive yachayninchiklla yachayninchikkunalla
ñuqaykup - first-person exclusive plural
ñuqaykup (our(excl)) singular plural
nominative yachayniyku yachayniykukuna
accusative yachayniykuta yachayniykukunata
dative yachayniykuman yachayniykukunaman
genitive yachayniykupa yachayniykukunap
locative yachayniykupi yachayniykukunapi
terminative yachayniykukama yachayniykukunakama
ablative yachayniykumanta yachayniykukunamanta
instrumental yachayniykuwan yachayniykukunawan
comitative yachayniykuntin yachayniykukunantin
abessive yachayniykunnaq yachayniykukunannaq
comparative yachayniykuhina yachayniykukunahina
causative yachayniykurayku yachayniykukunarayku
benefactive yachayniykupaq yachayniykukunapaq
associative yachayniykupura yachayniykukunapura
distributive yachayniykunka yachayniykukunanka
exclusive yachayniykulla yachayniykukunalla
qamkunap - second-person plural
qamkunap (your(pl)) singular plural
nominative yachayniykichik yachayniykichikkuna
accusative yachayniykichikta yachayniykichikkunata
dative yachayniykichikman yachayniykichikkunaman
genitive yachayniykichikpa yachayniykichikkunap
locative yachayniykichikpi yachayniykichikkunapi
terminative yachayniykichikkama yachayniykichikkunakama
ablative yachayniykichikmanta yachayniykichikkunamanta
instrumental yachayniykichikwan yachayniykichikkunawan
comitative yachayniykichiknintin yachayniykichikkunantin
abessive yachayniykichikninnaq yachayniykichikkunannaq
comparative yachayniykichikhina yachayniykichikkunahina
causative yachayniykichikrayku yachayniykichikkunarayku
benefactive yachayniykichikpaq yachayniykichikkunapaq
associative yachayniykichikpura yachayniykichikkunapura
distributive yachayniykichikninka yachayniykichikkunanka
exclusive yachayniykichiklla yachayniykichikkunalla
paykunap - third-person plural
paykunap (their) singular plural
nominative yachayninku yachayninkukuna
accusative yachayninkuta yachayninkukunata
dative yachayninkuman yachayninkukunaman
genitive yachayninkupa yachayninkukunap
locative yachayninkupi yachayninkukunapi
terminative yachayninkukama yachayninkukunakama
ablative yachayninkumanta yachayninkukunamanta
instrumental yachayninkuwan yachayninkukunawan
comitative yachayninkuntin yachayninkukunantin
abessive yachayninkunnaq yachayninkukunannaq
comparative yachayninkuhina yachayninkukunahina
causative yachayninkurayku yachayninkukunarayku
benefactive yachayninkupaq yachayninkukunapaq
associative yachayninkupura yachayninkukunapura
distributive yachayninkunka yachayninkukunanka
exclusive yachayninkulla yachayninkukunalla

Verb

yachay

  1. (ambitransitive) to know, to learn, to realize, to find out
  2. (intransitive) to dwell, to live

Conjugation

Conjugation of yachay
infinitive yachay
agentive yachaq
present participle yachaspa
past participle yachasqa
future participle yachana
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person
inclusive
1st person
exclusive
2nd person 3rd person
indicative ñuqa qam pay ñuqanchik ñuqayku qamkuna paykuna
present yachani yachanki yachan yachanchik yachayku
yachaniku1
yachankichik yachanku
past
(experienced)
yacharqani yacharqanki yacharqan yacharqanchik yacharqayku
yacharqaniku
yacharqankichik yacharqanku
past
(reported)
yachasqani yachasqanki yachasqan yachasqanchik yachasqayku
yachasqaniku
yachasqankichik yachasqanku
future yachasaq yachanki yachanqa yachasunchik yachasaqku yachankichik yachanqaku
imperative qam pay ñuqanchik qamkuna paykuna
affirmative yachay yachachun yachasun2
yachasunchik
yachaychik yachachunku
negative ama
yachaychu
ama
yachachunchu
ama yachasunchu
ama yachasunchikchu
ama
yachaychikchu
ama
yachachunkuchu

1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety.
2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people".

See also