zwiastować

Inherited from Old Polish zwiastować. By surface analysis, z- +‎ wieść +‎ -ować.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔvat͡ɕ
• Syllabification: zwias‧to‧wać

zwiastować impf or pf

1. (transitive, literary) to annunciate (to solemnly predict what will happen in the future)
   • 1867, Jan Długosz, translated by Karol Mecherzyński, Dziejów polskich ksiąg dwanaście‎^[1], Kraków: Drukarnia "Czasu" W. Kirchmayera, archived from the original on 15 May 2023, page 86:

     Kiedy więc głód wszystkim dokuczał [przy wyborze], i zanosiło się na rozejście przed dokonaniem wyboru, dwaj goście, którzy byli wprzódy postrzygli syna Piastowego i miód z mięsiwem rozmnożyli, wchodzą do domu Piasta, od obojga małżonków powitani radośnie, i oświadczają, że mu zwiastować przyszli królestwo Polskie, że w Polsce panować będzie mnogie lata w potomstwie synów i wnuków swoich. Zdumionego wieścią tak niespodzianą uspokajają i cieszą, oznajmując, iż panowanie otrzyma z woli Boga, której się oprzeć nie można, i że je rozszerzy błogiém a szczęśliwém powodzeniem.

     So when hunger was bothering everyone [at the election], and it seemed like they would disperse without completing the election, the two guests who had earlier cut the hair of Piast's son and multiplied his mead and meat come into Piast's house, being greeted joyfully by both spouses, and announce that they have come to tell him of the kingship of Poland, that he will rule in Poland for many years through the posterity of his sons and grandsons. He is astonished by such unexpected news; they calm him down and cheer him up, informing him that he will gain power by the will of God, which cannot be opposed, and that he will extend it by happy and fortunate success.

   • 1886, Henryk Sienkiewicz, Potop, volume 5, chapter 14:

     A jeszcze i dlatego tak mu się jechało raźno, że gdzie przyjechał, tam pierwszy szczęsną wieść zwiastował, iż Szwed pobit i Warszawa wzięta. Warszawa wzięta! Gdzie zatętniły kopyta jego konia, tam całe okolice rozbrzmiewały temi słowami, tam lud witał go z płaczem na drogach, tam bito we dzwony po kościołach i śpiewano „Te Deum laudamus!”

     And he rode so eagerly also because, wherever he came, there he was the first to bring the happy news that the Swede was defeated and Warsaw taken. Warsaw taken! Wherever his horse's hooves beat, there the whole neighborhood came alive with those words, there the people greeted him tearfully on the roads, there the bells were rung in the churches and "Te Deum laudamus" was sung.

   • 1929 October 27, Henryk Kłuszyński, “Znaczenie regulacji urodzeń dla klasy robotniczej”, in Robotnik‎^[2], number 305, archived from the original on 13 February 2025, page 3:

     „Nie rozumiem — pisze jedna z korespondentek — dlaczego biedna pracująca klasa prowadzić musi tak straszne życie, podczas gdy bogaci, którzy mogą mieć dzieci, albo żadnych nie mają, albo bardzo mało. Gdybym mogła, stanęłabym na dachach domów, by zwiastować kobietom, co mają czynić".

     "I don't understand," writes one of the correspondents, "why the poor working class has to lead such an awful life at a time when the rich, who can have children, either have none or very few. If I could, I would stand on the roofs of houses to announce to women what they need to do."

   • 2000, Mieczysław Jałowiecki, Na skraju imperium, Czytelnik:

     Nazajutrz wróciliśmy do Wilna. Grzmot dział, który dochodził już dniem i nocą, zwiastował, że na froncie pruskim toczą się zacięte walki.

     The next day we returned to Vilnius. The thunder of cannons, which could be heard day and night, announced that fierce fighting was taking place on the Prussian front.

2. (transitive, literary) to foreshow, to herald; to spell (to be be a harbinger, omen, sign of something)

   Synonym: wróżyć

   • 1865, Stanisław Jachowicz, Nauka w zabawce: Dziełko dla dzieci‎^[3], 2nd edition, Drukarnia Aleksandra Ginsa, archived from the original on 13 February 2025, page 40:

     Ludwiś był chłopczyk żwawy, wesołość mu w oczach jaśniała a czoło wypogodzone czystą zwiastowało duszę.

     Ludwiś was a lively boy; cheerfulness shone in his eyes and his unworried forehead indicated a pure spirit.

   • 1867, Jan Długosz, translated by Karol Mecherzyński, Dziejów polskich ksiąg dwanaście‎^[4], Kraków: Drukarnia "Czasu" W. Kirchmayera, archived from the original on 15 May 2023, page 281:

     Gwiazda z miotłą ognistą, o której było mniemanie, że zwiastowała koniec jego życia i panowania, ciągle przez kilka nocy jaśniała na niebie.

     A star with a fiery tail, about which there was a belief that it foreshadowed the end of his life and rule, shone in the sky continuously for several nights.

   • 1938, Bolesław Piach, Dzwonnik roczdelski‎^[5], Biblioteka "Ruń", archived from the original on 13 February 2025, page 10:

     A ostatni gong fabryczny, zwiastujący koniec dnia roboczego, nieprędko jeszcze uderzy...

     And the last gong at the factory, heralding the end of the workday, won't ring soon yet...

3. (reflexive with się) to look like, to promise, to seem, to spell (to be expected)

   Synonym: zapowiadać się

4. (reflexive with się) to announce oneself (to inform someone of one's arrival)

   Synonym: zapowiadać się

Imperfective:

Perfective:

• zwiastować in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zwiastować in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zwiastować”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ZWIASTOWAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 28.03.2014
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zwiastować”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zwiastować”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zwiastować”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 640
• zwiastować in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego