ñe'ẽ

See also: Appendix:Variations of "nee"

Guaraní

Etymology

Inherited from Proto-Tupi-Guarani *jeʔeŋ, from Proto-Tupian *weʔeŋ.[1]

Cognate with Old Tupi nhe'eng.

Pronunciation

  • IPA(key): /ɲẽˈʔẽ/

Noun

ñe'ẽ

  1. language
  2. speech

Derived terms

Verb

ñe'ẽ

  1. to speak

Conjugation

    Conjugation of ñe'ẽ
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person
inclusive 		1st person
exclusive 		2nd person 3rd person
active
indicative che añe'ẽ nde reñe'ẽ ha'e oñe'ẽ ñande ñañe'ẽ ore roñe'ẽ peẽ peñe'ẽ ha'ekuéra oñe'ẽ/oñe'ẽ hikuái
hortative tañe'ẽ che tereñe'ẽ nde toñe'ẽ ha'e tañañe'ẽ ñande taroñe'ẽ ore tapeñe'ẽ peẽ toñe'ẽ ha'ekuéra/hikuái
imperative - eñe'ẽ - - - peñe'ẽ -
passive
indicative che añeñe'ẽ nde reñeñe'ẽ ha'e oñeñe'ẽ ñande ñañeñe'ẽ ore roñeñe'ẽ peẽ peñeñe'ẽ ha'ekuéra oñeñe'ẽ/oñeñe'ẽ hikuái
hortative tañeñe'ẽ che tereñeñe'ẽ nde toñeñe'ẽ ha'e tañañeñe'ẽ ñande taroñeñe'ẽ ore tapeñeñe'ẽ peẽ toñeñe'ẽ ha'ekuéra/hikuái
imperative - eñeñe'ẽ - - - peñeñe'ẽ -
reciprocal
indicative - - - ñande ñañoñe'ẽ ore roñoñe'ẽ peẽ peñoñe'ẽ ha'ekuéra oñoñe'ẽ/oñoñe'ẽ hikuái
hortative - - - tañañoñe'ẽ ñande taroñoñe'ẽ ore tapeñoñe'ẽ peẽ toñoñe'ẽ ha'ekuéra/hikuái
imperative - - - - - peñoñe'ẽ -
coactive
indicative che amoñe'ẽ nde remoñe'ẽ ha'e omoñe'ẽ ñande ñamoñe'ẽ ore romoñe'ẽ peẽ pemoñe'ẽ ha'ekuéra omoñe'ẽ/omoñe'ẽ hikuái
hortative tamoñe'ẽ che teremoñe'ẽ nde tomoñe'ẽ ha'e tañamoñe'ẽ ñande taromoñe'ẽ ore tapemoñe'ẽ peẽ tomoñe'ẽ ha'ekuéra/hikuái
imperative - emoñe'ẽ - - - pemoñe'ẽ -
objective
indicative che aroñe'ẽ/agueroñe'ẽ nde reroñe'ẽ/regueroñe'ẽ ha'e oroñe'ẽ/ogueroñe'ẽ ñande ñaroñe'ẽ/ñagueroñe'ẽ ore roroñe'ẽ/rogueroñe'ẽ peẽ peroñe'ẽ/pegueroñe'ẽ ha'ekuéra oroñe'ẽ/ogueroñe'ẽ//oroñe'ẽ/ogueroñe'ẽ hikuái
hortative taroñe'ẽ/tagueroñe'ẽ che tereroñe'ẽ/teregueroñe'ẽ nde toroñe'ẽ/togueroñe'ẽ ha'e tajaroñe'ẽ/tañagueroñe'ẽ ñande taroroñe'ẽ/tarogueroñe'ẽ ore taperoñe'ẽ/tapegueroñe'ẽ peẽ toroñe'ẽ/togueroñe'ẽ ha'ekuéra/hikuái
imperative - eroñe'ẽ/egueroñe'ẽ - - - peroñe'ẽ/pegueroñe'ẽ -
subsumptive¹
indicative che aporoñe'ẽ/amba'eñe'ẽ nde reporoñe'ẽ/remba'eñe'ẽ ha'e oporoñe'ẽ/omba'eñe'ẽ ñande ñaporoñe'ẽ/ñamba'eñe'ẽ ore roporoñe'ẽ/romba'eñe'ẽ peẽ peporoñe'ẽ/pemba'eñe'ẽ ha'ekuéra oporoñe'ẽ/omba'eñe'ẽ//oporoñe'ẽ/omba'eñe'ẽ hikuái
hortative taporoñe'ẽ/tamba'eñe'ẽ che tereporoñe'ẽ/teremba'eñe'ẽ nde toporoñe'ẽ/tomba'eñe'ẽ ha'e tañaporoñe'ẽ/tañamba'eñe'ẽ ñande taroporoñe'ẽ/taromba'eñe'ẽ ore tapeporoñe'ẽ/tapemba'eñe'ẽ peẽ toporoñe'ẽ/tomba'eñe'ẽ ha'ekuéra/hikuái
imperative - eporoñe'ẽ/emba'eñe'ẽ - - - peporoñe'ẽ/pemba'eñe'ẽ -
¹: the subsumptive forms with -poro- are used with humans, while the forms with -mba'e- are used with animals.

References

  1. ^ Beatriz Carretta Corrêa da Silva (2010) Mawé/Awetí/Tupí-Guaraní: relações linguísticas e implicações históricas (in Portuguese), Brasília: UnB, page 409
This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.