üülen
Gagauz
Etymology
From earlier *öylen, from Old Anatolian Turkish اویلین (öyläyin), from Proto-Turkic *ȫdleyü, similative form of Proto-Turkic *ödleg, a derivation from Proto-Turkic *öd (“time”).[1] The sense of "south" comes from üülen tarafı (“the direction of the noon”). Compare Turkish öğle, öğlen, öğleyin; Azerbaijani öylə; Turkmen öyle.[2]
Pronunciation
- IPA(key): /(j)yːˈlen/
- Hyphenation: üü‧len
Adjective
üülen (not comparable)
- southern
- Üülen Amerika ― Southern America
- 2021 September 28, “Çevirmäk konkursun Premiyaları Galası”, in Ana Sözü[1]:
- Diil! Biz sormêêrız onu geeri/Kanı, angısını baaşladık/Poyraz hem üülen Tunaya!
- it isn't that we don't ask it back/The blood, which we gave up./To the northern and southern Tuna!
- 2022 December 27, “VI-cı Halklararası Kaşgarlı MAHMUT proza yarışmasının sonuçları”, in Ana Sözü[2]:
- Uzbekistan, Uygur, Üülen Azerbaycan-İran, Üülen Türkistan-Afganistan hem Türkiye devletlerindän yazıcılar yarışmaya toplam 933 yaratma yollanıldı.
- Writers sent 933 creations in total from the nations of Uzbekistan, Uyghur, Southern Azerbaijan, southern Turkistan- Afghanistan and Turkey for the contest
Adverb
üülen
- at noon
Noun
üülen (definite accusative üüleni, plural üülennär)
- noon, midday
- üülen günün en islää vakıdı
- the noon is the best time of the day
- 2021 May 19, “Türkiyemizin “ATATÜRKü anma Günü” hem “Gençlik hem sport Günü” yortuları kutluca olsun!”, in Ana Sözü[3]:
- Sabaalendän üülenädän kutlama sıraları olacek Gagauziyanın Kongaz küüyün Süleyman DEMİREL teoretika liţeyindä. Üülendän sora da onnar geçecek Komrat ATATÜRK bibliotekasında.
- By morning and noon there will be rows of celebration at Süleyman Demirel Highschool in the Kongaz village of Gagauzia. And after noon they will pass by the Comrat Atatürk Library
- 2022 March 18, “Bu yıl cenktän dä taa çirkin, kömürdän dä taa kara, pelindän dä taa acı”, in Ana Sözü[4]:
- Ozaman Kısır Petri sımarladı mamuya bir tauk kessin da borç yapsın, üülendä geleceymişlär imää
- (please add an English translation of this quotation)
- south
- (astronomy) zenith
Declension
| singular (tekil) | plural (çoğul) | |
|---|---|---|
| nominative (yalın) | üülen | üülennär |
| definite accusative (belirtme) | üüleni | üülenneri |
| dative (yönelme) | üülenä | üülennerä |
| locative (bulunma) | üülendä | üülennerdä |
| ablative (çıkma) | üülendän | üülennerdän |
| genitive (tamlayan) | üülenin | üülennerin |
Derived terms
- üülen ekmää
- üülen tarafı
- üülendeki
- üülenki
- üülennik
References
- ^ Nişanyan, Sevan (2002–) “öğle”, in Nişanyan Sözlük
- ^ András Rajki, A Concise Gagauz Dictionary with etymologies and Turkish, Azerbaijani, Crimean Tatar and Turkmen cognates, 2007
Further reading
- Mavrodi M. F., editor (2019), “üülen”, in Gagauzça-rusça sözlük: klaslar 1-4, Komrat: Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-Aaraştırma merkezi, →ISBN, page 85
- Kopuşçu M. İ. , Todorova S. A. , Kiräkova T.İ., editors (2019), “üülen”, in Gagauzça-rusça sözlük: klaslar 5-12, Komrat: Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-Aaraştırma merkezi, →ISBN, pages 332, 170, 224
- N. A Baskakov, editor (1972), “ӱӱлен”, in Gagauzsko-Russko-Moldavskij Slovarʹ [Gagauz-Russian-Moldovan Dictionary], Moskva: Izdatelʹstvo Sovetskaja Enciklopedija, →ISBN, pages 490-491