вахляр

• wachlar — obsolete
• vachlar — Łacinka (Belarusian Latin alphabet)

Inherited from Old Ruthenian вахлѧръ (vaxljar). Compare Polish wachlarz.

• IPA^(key): [vaˈxlʲar]

вахля́р • (vaxljár) m inan (genitive вахляра́, nominative plural вахляры́, genitive plural вахляро́ў)

1. (archaic) fan (a hand-held device that is waved back and forth in order to move air towards oneself and cool oneself)

   Synonyms: ве́ер (vjéjer), маха́ла (maxála)

   • 1892 [1834], Аляксандр Ельскі, Pan Tadeusz, Lviv: U drukarni ludówaj pod upr. St. Baỳlaho, translation of Pan Tadeusz by Adam Mickiewicz (in Polish), page 25; English translation from George Rapall Noyes, transl., Pan Tadeusz, 1917:

     [...] u rucce kruciła wachlar dla zabaǔki / (Bo nia była duszna);

     [original: [...] w ręku kręciła wachlarz dla zabawki / (Bo nie było gorąca),]

     In her hands she twirled a fan for mere pastime, for it was not hot;

   • 1922, Francišak Alachnovič, Шчасьлівы муж, Vilnius: Друкарня «Віленскага Выдавецтва» Б.Клецкіна, page 29:

     Ах, я бачу, што вы баламут… Граф! Павахлюйце крыху, я так змарылася! (дае яму свой вахляр).

     Ax, ja baču, što vy balamut… Hraf! Pavaxljujcje kryxu, ja tak zmarylasja! (daje jamu svoj vaxljar).

     Ah, I see you're quite the playboy… Count! Please fan me a bit, I'm so tired! (handing him her fan).

   • 1924, Мікалай Васілевіч Азбукін, “Урал”, in Географія Эўропы, page 318:

     Паўднёвы або Башкірскі Урал складаецца з асобных ланцугоў, якія вахляром разыходзяцца з поўначы на паўднёвы усход, на поўдзень паўднёвы захад, і дасягае значна большай вышыні, чым Сярэдні.

     Paŭdnjóvy abó Baškirski Ural skladajecca z asóbnyx lancuhóŭ, jakija vaxljaróm razyxódzjacca z póŭnačy na paŭdnjóvy usxód, na póŭdzjenʹ paŭdnjóvy zaxad, i dasjahaje značna bólʹšaj vyšyni, čym Sjaredni.

     The Southern or Bashkir Urals consist of separate chains that fan out from north to southeast and south-southwest, and reach a significantly greater height than the Middle Urals.

   • 1929, Janka Maŭr, Амок, Minsk: ДВБ, page 145:

     Да явайцаў падышоў бліскучы голяндзкі афіцэр, і пачалася вясёлая гутарка. Явайка паблісквала вачыма, памахваючы вахляром; яе босы кавалер жартаваў з афіцэрам, бы са сваім братам.

     Da javajcaŭ padyšóŭ bliskučy hóljandzki aficer, i pačalasja vjasjólaja hutarka. Javajka pabliskvala vačyma, pamaxvajučy vaxljaróm; jaje bósy kavaljer žartavaŭ z aficeram, by sa svaim bratam.

     A dazzling Dutch officer approached the Javanese, and a cheerful conversation began. A Javanese girl was waving a fan, her eyes sparkling; while her barefoot companion was exchanging jokes with the officer, as if they were brothers.

2. (figurative, rare) range, assortment, spectrum (a collection of varying but related items)

   Synonyms: ве́ер (vjéjer), шэ́раг (šérah)

   • 2006, Аркадзь Цеплякоў, “«Лё Бэлярюс», або Cherchez la femme!”, in ARCHE Пачатак, number 5, Minsk, →ISSN, page 61:

     На Захадзе пануе абсалютная блытаніна што да нашай краіны, і Францыя ў гэтым не зьяўляецца выняткам. У рэдкіх крыніцах, у якіх згадваецца Беларусь, можна напаткаць цэлы вахляр акрэсьленьняў: «Ruthénie Blanche», «Russie Blanche», «Biélorussie» і ўрэшце клапатлівае для францускамоўных «Bélarus».

     Na Zaxadzje panuje absaljutnaja blytanina što da našaj krainy, i Francyja ŭ hetym nje zʹjaŭljajecca vynjatkam. U redkix krynicax, u jakix zhadvajecca Bjelarusʹ, móžna napatkacʹ cely vaxljar akresʹljenʹnjaŭ: “Ruthénie Blanche”, “Russie Blanche”, “Biélórussie” i ŭrešcje klapatlivaje dlja francuskamóŭnyx “Bélarus”.

     In the West, there is total confusion regarding our country, and France is no exception. In the rare sources that mention Belarus, one can encounter a whole range of definitions: "Ruthénie Blanche," "Russie Blanche," "Biélorussie," and finally the challenging for the French speakers "Bélarus."

• Zhurawski, A. I., editor (1983), “вахляръ”, in Гістарычны слоўнік беларускай мовы [Historical Dictionary of the Belarusian Language] (in Belarusian), numbers 3 (вариво – вкупе), Minsk: Navuka i tekhnika, page 13
• "вахля́р" in Mikoła Bajkoŭ, Ściapan Niekraševič, editors (1928), Расійска-беларускі слоўнік [Russian-Belarusian dictionary in Taraškievica orthography] (in Belarusian), page 33