Kazakh
Etymology
Proto-Turkic *yïr (“song”).
Cognate with
Tatar җыр (cır),
Bashkir йыр (yır),
Karachay-Balkar джыр (cır), Kumyk йыр (yır), etc.
Noun
жыр • (jyr)
- song
- epic, epopee, saga
Declension
Declension of жыр
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
жыр (jyr)
|
жырлар (jyrlar)
|
| genitive
|
жырдың (jyrdyñ)
|
жырлардың (jyrlardyñ)
|
| dative
|
жырға (jyrğa)
|
жырларға (jyrlarğa)
|
| accusative
|
жырды (jyrdy)
|
жырларды (jyrlardy)
|
| locative
|
жырда (jyrda)
|
жырларда (jyrlarda)
|
| ablative
|
жырдан (jyrdan)
|
жырлардан (jyrlardan)
|
| instrumental
|
жырмен (jyrmen)
|
жырлармен (jyrlarmen)
|
Synonyms
Komi-Zyrian
Pronunciation
- IPA(key): /ˈʒɯr/, [ˈʒ̺ɯ̈r]
- Hyphenation: жыр
Noun
жыр • (žyr)
- room, chamber
Declension
Declension of жыр (stem: жырй-)
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
жыр (žyr)
|
жыръяс (žyrjas)
|
| accusative
|
I 1
|
жыр (žyr)
|
жыръяс (žyrjas)
|
| II 1
|
жырйӧс (žyrjös)
|
жыръясӧс (žyrjasös)
|
| instrumental
|
жырйӧн (žyrjön)
|
жыръясӧн (žyrjasön)
|
| comitative
|
жыркӧд (žyrköd)
|
жыръяскӧд (žyrjasköd)
|
| caritive
|
жыртӧг (žyrtög)
|
жыръястӧг (žyrjastög)
|
| consecutive
|
жырла (žyrla)
|
жыръясла (žyrjasla)
|
| genitive
|
жырлӧн (žyrlön)
|
жыръяслӧн (žyrjaslön)
|
| ablative
|
жырлысь (žyrlyś)
|
жыръяслысь (žyrjaslyś)
|
| dative
|
жырлы (žyrly)
|
жыръяслы (žyrjasly)
|
| inessive
|
жырйын (žyrjyn)
|
жыръясын (žyrjasyn)
|
| elative
|
жырйысь (žyrjyś)
|
жыръясысь (žyrjasyś)
|
| illative
|
жырйӧ (žyrjö)
|
жыръясӧ (žyrjasö)
|
| egressive
|
жырсянь (žyrśań)
|
жыръяссянь (žyrjasśań)
|
| approximative
|
жырлань (žyrlań)
|
жыръяслань (žyrjaslań)
|
| terminative
|
жырйӧдз (žyrjödź)
|
жыръясӧдз (žyrjasödź)
|
| prolative
|
I
|
жырйӧд (žyrjöd)
|
жыръясӧд (žyrjasöd)
|
| II
|
жырті (žyrti)
|
жыръясті (žyrjasti)
|
1 Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
Possessive declension of жыр
First person singular
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
жырйӧй (žyrjöj)
|
жыръясӧй (žyrjasöj)
|
| accusative
|
I 1
|
жырйӧй (žyrjöj)
|
жыръясӧй (žyrjasöj)
|
| II 1
|
жырйӧс (žyrjös)
|
жыръясӧс (žyrjasös)
|
| instrumental
|
жырнам (žyrnam)
|
жыръяснам (žyrjasnam)
|
| comitative
|
жырйӧйкӧд (žyrjöjköd)
|
жыръясӧйкӧд (žyrjasöjköd)
|
| caritive
|
жыртӧгым (žyrtögym)
|
жыръястӧгым (žyrjastögym)
|
| consecutive
|
жырйӧйла (žyrjöjla)
|
жыръясӧйла (žyrjasöjla)
|
| genitive
|
жырйӧйлӧн (žyrjöjlön)
|
жыръясӧйлӧн (žyrjasöjlön)
|
| ablative
|
жырйӧйлысь (žyrjöjlyś)
|
жыръясӧйлысь (žyrjasöjlyś)
|
| dative
|
жырйӧйлы (žyrjöjly)
|
жыръясӧйлы (žyrjasöjly)
|
| inessive
|
жыръям (žyrjam)
|
жыръясам (žyrjasam)
|
| elative
|
жырсьым (žyrśym)
|
жыръяссьым (žyrjasśym)
|
| illative
|
жыръям (žyrjam)
|
жыръясам (žyrjasam)
|
| egressive
|
жырсяньым (žyrśańym)
|
жыръяссяньым (žyrjasśańym)
|
| approximative
|
жырланьым (žyrlańym)
|
жыръясланьым (žyrjaslańym)
|
| terminative
|
жырйӧдзым (žyrjödźym)
|
жыръясӧдзым (žyrjasödźym)
|
| prolative
|
I
|
жырйӧдым (žyrjödym)
|
жыръясӧдым (žyrjasödym)
|
| II
|
жыртіым (žyrtiym)
|
жыръястіым (žyrjastiym)
|
1 Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
Second person singular
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
жырйыд (žyrjyd)
|
жыръясыд (žyrjasyd)
|
| accusative
|
I 1
|
жырйыд (žyrjyd)
|
жыръясыд (žyrjasyd)
|
| II 1
|
жыртӧ (žyrtö)
|
жыръястӧ (žyrjastö)
|
| instrumental
|
жырнад (žyrnad)
|
жыръяснад (žyrjasnad)
|
| comitative
|
жырйыдкӧд (žyrjydköd)
|
жыръясыдкӧд (žyrjasydköd)
|
| caritive
|
жыртӧгыд (žyrtögyd)
|
жыръястӧгыд (žyrjastögyd)
|
| consecutive
|
жырйыдла (žyrjydla)
|
жыръясыдла (žyrjasydla)
|
| genitive
|
жырйыдлӧн (žyrjydlön)
|
жыръясыдлӧн (žyrjasydlön)
|
| ablative
|
жырйыдлысь (žyrjydlyś)
|
жыръясыдлысь (žyrjasydlyś)
|
| dative
|
жырйыдлы (žyrjydly)
|
жыръясыдлы (žyrjasydly)
|
| inessive
|
жыръяд (žyrjad)
|
жыръясад (žyrjasad)
|
| elative
|
жырсьыд (žyrśyd)
|
жыръяссьыд (žyrjasśyd)
|
| illative
|
жыръяд (žyrjad)
|
жыръясад (žyrjasad)
|
| egressive
|
жырсяньыд (žyrśańyd)
|
жыръяссяньыд (žyrjasśańyd)
|
| approximative
|
жырланьыд (žyrlańyd)
|
жыръясланьыд (žyrjaslańyd)
|
| terminative
|
жырйӧдзыд (žyrjödźyd)
|
жыръясӧдзыд (žyrjasödźyd)
|
| prolative
|
I
|
жырйӧдыд (žyrjödyd)
|
жыръясӧдыд (žyrjasödyd)
|
| II
|
жыртіыд (žyrtiyd)
|
жыръястіыд (žyrjastiyd)
|
1 Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
Third person singular
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
жырйыс (žyrjys)
|
жыръясыс (žyrjasys)
|
| accusative
|
I 1
|
жырйыс (žyrjys)
|
жыръясыс (žyrjasys)
|
| II 1
|
жырсӧ (žyrsö)
|
жыръяссӧ (žyrjassö)
|
| instrumental
|
жырнас (žyrnas)
|
жыръяснас (žyrjasnas)
|
| comitative
|
жырйыскӧд (žyrjysköd)
|
жыръясыскӧд (žyrjasysköd)
|
| caritive
|
жыртӧгыс (žyrtögys)
|
жыръястӧгыс (žyrjastögys)
|
| consecutive
|
жырйысла (žyrjysla)
|
жыръясысла (žyrjasysla)
|
| genitive
|
жырйыслӧн (žyrjyslön)
|
жыръясыслӧн (žyrjasyslön)
|
| ablative
|
жырйыслысь (žyrjyslyś)
|
жыръясыслысь (žyrjasyslyś)
|
| dative
|
жырйыслы (žyrjysly)
|
жыръясыслы (žyrjasysly)
|
| inessive
|
жыръяс (žyrjas)
|
жыръясас (žyrjasas)
|
| elative
|
жырсьыс (žyrśys)
|
жыръяссьыс (žyrjasśys)
|
| illative
|
жыръяс (žyrjas)
|
жыръясас (žyrjasas)
|
| egressive
|
жырсяньыс (žyrśańys)
|
жыръяссяньыс (žyrjasśańys)
|
| approximative
|
жырланьыс (žyrlańys)
|
жыръясланьыс (žyrjaslańys)
|
| terminative
|
жырйӧдзыс (žyrjödźys)
|
жыръясӧдзыс (žyrjasödźys)
|
| prolative
|
I
|
жырйӧдыс (žyrjödys)
|
жыръясӧдыс (žyrjasödys)
|
| II
|
жыртіыс (žyrtiys)
|
жыръястіыс (žyrjastiys)
|
1 Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
First person plural
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
жырным (žyrnym)
|
жыръясным (žyrjasnym)
|
| accusative
|
I 1
|
жырным (žyrnym)
|
жыръясным (žyrjasnym)
|
| II 1
|
жырнымӧ (žyrnymö)
|
жыръяснымӧ (žyrjasnymö)
|
| instrumental
|
жырнаным (žyrnanym)
|
жыръяснаным (žyrjasnanym)
|
| comitative
|
жырнымкӧд (žyrnymköd)
|
жыръяснымкӧд (žyrjasnymköd)
|
| caritive
|
жыртӧгным (žyrtögnym)
|
жыръястӧгным (žyrjastögnym)
|
| consecutive
|
жырнымла (žyrnymla)
|
жыръяснымла (žyrjasnymla)
|
| genitive
|
жырнымлӧн (žyrnymlön)
|
жыръяснымлӧн (žyrjasnymlön)
|
| ablative
|
жырнымлысь (žyrnymlyś)
|
жыръяснымлысь (žyrjasnymlyś)
|
| dative
|
жырнымлы (žyrnymly)
|
жыръяснымлы (žyrjasnymly)
|
| inessive
|
жыръяным (žyrjanym)
|
жыръясаным (žyrjasanym)
|
| elative
|
жырсьыным (žyrśynym)
|
жыръяссьыным (žyrjasśynym)
|
| illative
|
жыръяным (žyrjanym)
|
жыръясаным (žyrjasanym)
|
| egressive
|
жырсяньным (žyrśańnym)
|
жыръяссяньным (žyrjasśańnym)
|
| approximative
|
жырланьным (žyrlańnym)
|
жыръясланьным (žyrjaslańnym)
|
| terminative
|
жырйӧдзным (žyrjödźnym)
|
жыръясӧдзным (žyrjasödźnym)
|
| prolative
|
I
|
жырйӧдным (žyrjödnym)
|
жыръясӧдным (žyrjasödnym)
|
| II
|
жыртіным (žyrtinym)
|
жыръястіным (žyrjastinym)
|
1 Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
Second person plural
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
жырныд (žyrnyd)
|
жыръясныд (žyrjasnyd)
|
| accusative
|
I 1
|
жырныд (žyrnyd)
|
жыръясныд (žyrjasnyd)
|
| II 1
|
жырнытӧ (žyrnytö)
|
жыръяснытӧ (žyrjasnytö)
|
| instrumental
|
жырнаныд (žyrnanyd)
|
жыръяснаныд (žyrjasnanyd)
|
| comitative
|
жырныдкӧд (žyrnydköd)
|
жыръясныдкӧд (žyrjasnydköd)
|
| caritive
|
жыртӧгныд (žyrtögnyd)
|
жыръястӧгныд (žyrjastögnyd)
|
| consecutive
|
жырныдла (žyrnydla)
|
жыръясныдла (žyrjasnydla)
|
| genitive
|
жырныдлӧн (žyrnydlön)
|
жыръясныдлӧн (žyrjasnydlön)
|
| ablative
|
жырныдлысь (žyrnydlyś)
|
жыръясныдлысь (žyrjasnydlyś)
|
| dative
|
жырныдлы (žyrnydly)
|
жыръясныдлы (žyrjasnydly)
|
| inessive
|
жыръяныд (žyrjanyd)
|
жыръясаныд (žyrjasanyd)
|
| elative
|
жырсьыныд (žyrśynyd)
|
жыръяссьыныд (žyrjasśynyd)
|
| illative
|
жыръяныд (žyrjanyd)
|
жыръясаныд (žyrjasanyd)
|
| egressive
|
жырсяньныд (žyrśańnyd)
|
жыръяссяньныд (žyrjasśańnyd)
|
| approximative
|
жырланьныд (žyrlańnyd)
|
жыръясланьныд (žyrjaslańnyd)
|
| terminative
|
жырйӧдзныд (žyrjödźnyd)
|
жыръясӧдзныд (žyrjasödźnyd)
|
| prolative
|
I
|
жырйӧдныд (žyrjödnyd)
|
жыръясӧдныд (žyrjasödnyd)
|
| II
|
жыртіныд (žyrtinyd)
|
жыръястіныд (žyrjastinyd)
|
1 Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
Third person plural
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
жырныс (žyrnys)
|
жыръясныс (žyrjasnys)
|
| accusative
|
I 1
|
жырныс (žyrnys)
|
жыръясныс (žyrjasnys)
|
| II 1
|
жырнысӧ (žyrnysö)
|
жыръяснысӧ (žyrjasnysö)
|
| instrumental
|
жырнаныс (žyrnanys)
|
жыръяснаныс (žyrjasnanys)
|
| comitative
|
жырнымкӧс (žyrnymkös)
|
жыръяснымкӧс (žyrjasnymkös)
|
| caritive
|
жыртӧгныс (žyrtögnys)
|
жыръястӧгныс (žyrjastögnys)
|
| consecutive
|
жырнысла (žyrnysla)
|
жыръяснысла (žyrjasnysla)
|
| genitive
|
жырныслӧн (žyrnyslön)
|
жыръясныслӧн (žyrjasnyslön)
|
| ablative
|
жырныслысь (žyrnyslyś)
|
жыръясныслысь (žyrjasnyslyś)
|
| dative
|
жырныслы (žyrnysly)
|
жыръясныслы (žyrjasnysly)
|
| inessive
|
жыръяныс (žyrjanys)
|
жыръясаныс (žyrjasanys)
|
| elative
|
жырсьыныс (žyrśynys)
|
жыръяссьыныс (žyrjasśynys)
|
| illative
|
жыръаныс (žyranys)
|
жыръясаныс (žyrjasanys)
|
| egressive
|
жырсяньныс (žyrśańnys)
|
жыръяссяньныс (žyrjasśańnys)
|
| approximative
|
жырланьныс (žyrlańnys)
|
жыръясланьныс (žyrjaslańnys)
|
| terminative
|
жырйӧдзныс (žyrjödźnys)
|
жыръясӧдзныс (žyrjasödźnys)
|
| prolative
|
I
|
жырйӧдныс (žyrjödnys)
|
жыръясӧдныс (žyrjasödnys)
|
| II
|
жыртіныс (žyrtinys)
|
жыръястіныс (žyrjastinys)
|
1 Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
|
References
- Bubrikh, Dmitry V. (1949) Грамматика литературного коми языка [Grammar of the literary Komi language] (in Russian), Leningrad: Zhdanov Leningrad State University, page 31
- L. M. Beznosikova, E. A. Ajbabina, R. I. Kosnyreva (2000) Коми-русский словарь [Komi-Russian dictionary], →ISBN, page 217