ут

See also: Appendix:Variations of "ut" and Appendix:Variations of "yt"

Bashkir

Etymology

From Proto-Turkic *ōt (“fire”).

Pronunciation

IPA^(key): [ot]
Hyphenation: ут (one syllable)

Noun

ут • (ut)

fire
Өйгә ҡайтып, усаҡҡа ут яға тор.
Öygə qaytıp, usaqqa ut yağa tor.
Go home and make fire in the stove.
- (Can we date this quote?), Мостай Кәрим [Mostay Kərim, Mustai Karim], (Please provide the book title or journal name):
  ...шәрә күктә ҡояш — ут йомғағы.
  ...şərə küktə qoyaş — ut yomğağı.
  ...in the naked sky, (there is) the sun, a ball of fire.
bonfire, campfire
light
Шәм уты.
Şəm utı.
Candle light
electricity
Өйгә ут үткәреү.
Öygə ut ütkərew.
To install electricity in the house.
weapons fire
Дмитрий Виноградов — Мәскәүҙәге бер офиста хеҙмәттәштәренә ут асҡан 30 йәшлек юрист.
Dmitriy Vinogradov — Məskəwźəge ber ofista xeźməttəştərenə ut asqan 30 yəşlek yurist.
Dmitri Vinogradov is a 30 year old lawyer who opened fire on his coworkers in an office in Moscow.

Declension

Declension of ут
	singular only
absolute	ут (ut)
definite genitive	уттың (uttıñ)
dative	утҡа (utqa)
definite accusative	утты (uttı)
locative	утта (utta)
ablative	уттан (uttan)

Derived terms

утҡойроҡ (utqoyroq)

Chuvash

Etymology 1

From Proto-Turkic *at (“horse”). Cognate with Turkish at, Azerbaijani at, Turkmen at, Bashkir ат (at), Tatar ат (at), Kazakh ат (at), Kyrgyz ат (at), Yakut ат (at).

Noun

ут • (ut) (3rd person possessive [please provide], plural утсем)

horse
Synonym: лаша (laš̬a)

Etymology 2

From Proto-Turkic *āt- (“to walk”). Cognate with Turkish adım (“step”), Tatar адым (adım, “step”), Kazakh адым (adym, “step”).

Verb

ут • (ut)

to walk

Kalmyk

Etymology

From Proto-Mongolic *urtu. Cognate with Mongolian урт (urt) and Buryat ута (uta)

Pronunciation

IPA^(key): /uˈtə/

Adjective

ут • (ut) (Clear script spelling ᡇᡐᡇ (utu))

long
Ут наслтха! ― Ut nasltxa! ― Live a long life!
- 2018, Хабунова Е.Э., editor, Хуучн үгд худл уга: кеерин хураңһу материал, Элиста: ЗАОр «НПП «Джангар», page 116:
  Тиим нер зүүсн күн ут наста, бат кишгтә үрн болҗана терчн.
  Tiim ner züüsn kün ut nasta, bat kişgtä ürn boljana terçn.
  The man who bears such a name is a long-living, happy offspring.

Derived terms

ут дун (ut dun)
ут то (ut to)
ут туршдан (ut turşdan)

Noun

ут • (ut) (Clear script spelling ᡇᡐᡇ (utu))

length

References

A. Pozdneev (1911) “ут”, in Калмыцко-русскій словарь [Kalmyk-Russian dictionary], Saint-Petersburg: Типографія императорской академіи наук, page 54
Этимологический словарь монгольских языков [Etymological Dictionary of Mongolian Languages] (in Russian), Institute of Oriental Studies of the Russian Academy of Sciences, 2015

Ket

Etymology

From Proto-Yeniseian *jūta.

Noun

ут (ut) f (plural утн)

mouse

Macedonian

Pronunciation

IPA^(key): [ut]
Audio: (file)
Rhymes: -ut

Noun

ут • (ut) m

owl
Synonyms: утка (utka), був (buv)

Declension

Declension of ут
	singular	plural
indefinite	ут (ut)	утови (utovi)
definite unspecified	утот (utot)	утовите (utovite)
definite proximal	утов (utov)	утовиве (utovive)
definite distal	утон (uton)	утовине (utovine)
vocative	уту (utu)	утови (utovi)
count form	—	ута (uta)

Nivkh

Pronunciation

IPA^(key): /ut/

Noun

ут (ut)

body; human body

Northern Mansi

Etymology

Cognates include Hungarian izé. (This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Pronunciation

IPA^(key): [ˈut]

Noun

ут (ut)(Sosva, Upper Lozva, Sygva, Ob)

thing
item, object

Declension

Sosva:

Inflection of ут (ut)
	singular	dual	plural
nominative	ут (ut)	утыг (utyg)	утыт (utyt)
locative	утт (utt)	утыгт (utygt)	утытт (utytt)
lative	утн (utn)	утыгн (utygn)	утытн (utytn)
ablative	утныл (utnyl)	утыгныл (utygnyl)	утытныл (utytnyl)
instrumental	утыл (utyl)	утыгныл (utygnyl)	утытыл (utytyl)
translative	утыг (utyg)	――	――

Possessive forms of ут (ut)
possessor	single possession	double possession	multiple possession
1^st person sing.	утум (utum)	утагум (utagum)	утанум (utanum)
2^rd person sing.	утын (utyn)	утагын (utagyn)	утан (utan)
3^rd person sing.	утэ (utè)	утаге (utage)	утанэ (utanè)
1^st person dual	утме̄н (utmēn)	утагаме̄н (utagamēn)	утанаме̄н (utanamēn)
2^rd person dual	уты̄н (utȳn)	утагы̄н (utagȳn)	утаны̄н (utanȳn)
3^rd person dual	утэ̄ (utè̄)	утаге̄н (utagēn)	утанэ̄н (utanè̄n)
1^st person plural	утув (utuv)	утагув (utaguv)	утанув (utanuv)
2^rd person plural	уты̄н (utȳn)	утагы̄н (utagȳn)	утаны̄н (utanȳn)
3^rd person plural	утаныл (utanyl)	утага̄ныл (utagānyl)	ута̄ныл (utānyl)

Upper Lozva:

Inflection of ут (ut)
	singular	dual	plural
nominative	ут (ut)	утый (utyj)	утыт (utyt)
locative	утт (utt)	утыййт (utyjjt)	утытт (utytt)
lative	утн (utn)	утыййн (utyjjn)	утытн (utytn)
ablative	утныл (utnyl)	утыййныл (utyjjnyl)	утытныл (utytnyl)
instrumental	утыл (utyl)	утыййныл (utyjjnyl)	утытыл (utytyl)
translative	утый (utyj)	――	――

Possessive forms of ут (ut)
possessor	single possession	double possession	multiple possession
1^st person sing.	утум (utum)	утайум (utajum)	утанум (utanum)
2^rd person sing.	утын (utyn)	утайын (utajyn)	утан (utan)
3^rd person sing.	утэ (utè)	утайе (utaje)	утанэ (utanè)
1^st person dual	утме̄н (utmēn)	утайаме̄н (utajamēn)	утанаме̄н (utanamēn)
2^rd person dual	уты̄н (utȳn)	утагы̄н (utagȳn)	утаны̄н (utanȳn)
3^rd person dual	утэ̄ (utè̄)	утайе̄н (utajēn)	утанэ̄н (utanè̄n)
1^st person plural	утув (utuv)	утайув (utajuv)	утанув (utanuv)
2^rd person plural	уты̄н (utȳn)	утайы̄н (utajȳn)	утаны̄н (utanȳn)
3^rd person plural	утаныл (utanyl)	утайа̄ныл (utajānyl)	ута̄ныл (utānyl)

References

“ут”, in Northern Mansi-Hungarian dictionary, Tromsø: University of Tromsø, 2023
Afanasʹjeva, K. V., Sobjanina, S. A. (2012) “ут”, in Školʹnyj mansijsko-russkij slovarʹ [Mansi-Russian school dictionary], Khanty-Mansiysk: RIO IRO
T. P. Bakhtiarova, S. S. Dinislamova (2016) Мансийско-русский словарь (верхне-лозьвинский диалект) [Mansi-Russian dictionary (Upper Lozva dialect)]‎^[1], Khanty-Mansiysk: ФОРМАТ, →ISBN, page 111

Tatar

Etymology

From Proto-Turkic *ōt (“fire”).

Noun

ут • (ut)

fire