ատակ

Armenian

Pronunciation

  • (Eastern Armenian) IPA(key): /ɑˈtɑk/, [ɑtɑ́k]
  • (Western Armenian) IPA(key): /ɑˈdɑɡ/, [ɑdɑ́ɡ]
  • Audio (Eastern Armenian):(file)
  • Hyphenation: ա‧տակ

Etymology 1

Inherited from Middle Armenian ատակ (atak), յատակ (yatak), from Old Armenian յատակ (yatak). Doublet of հատակ (hatak).

Noun

ատակ • (atak)

  1. (dialectal) bottom, foundation
  2. (dialectal) hell, underworld
    ատակը քընացatakə kʻənacʻhe went to hell
    ըտակեն տակը քյինիսətaken takə kʻyinismay you go to the bottom of the Underworld
  3. (dialectal) abyss
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative ատակ (atak) ատակներ (atakner)
dative ատակի (ataki) ատակների (atakneri)
ablative ատակից (atakicʻ) ատակներից (ataknericʻ)
instrumental ատակով (atakov) ատակներով (ataknerov)
locative ատակում (atakum) ատակներում (ataknerum)
definite forms
nominative ատակը / ատակն (atakə / atakn) ատակները / ատակներն (ataknerə / ataknern)
dative ատակին (atakin) ատակներին (ataknerin)
1st person possessive forms (my)
nominative ատակս (ataks) ատակներս (atakners)
dative ատակիս (atakis) ատակներիս (atakneris)
ablative ատակիցս (atakicʻs) ատակներիցս (ataknericʻs)
instrumental ատակովս (atakovs) ատակներովս (ataknerovs)
locative ատակումս (atakums) ատակներումս (ataknerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative ատակդ (atakd) ատակներդ (ataknerd)
dative ատակիդ (atakid) ատակներիդ (ataknerid)
ablative ատակիցդ (atakicʻd) ատակներիցդ (ataknericʻd)
instrumental ատակովդ (atakovd) ատակներովդ (ataknerovd)
locative ատակումդ (atakumd) ատակներումդ (ataknerumd)
Derived terms
  • ատակել (atakel)
  • ատակվել (atakvel)
  • ատակուկ (atakuk)
  • ատակում (atakum)
Descendants
  • Udi: атӏакӏ (aṭaḳ)

References

  • Sargsyan, Artem et al., editors (2001–2012), “ատակ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), Yerevan: Hayastan
  • Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 490

Etymology 2

From Old Armenian ատակ (atak).

Adjective

ատակ • (atak) (superlative ամենաատակ)

  1. (dialectal) capable
    Synonyms: ընդունակ (əndunak), ձեռնհաս (jeṙnhas)
  2. (dialectal) convenient
    Synonym: հարմար (harmar)
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
singular plural
nominative ատակ (atak) ատակներ (atakner)
dative ատակի (ataki) ատակների (atakneri)
ablative ատակից (atakicʻ) ատակներից (ataknericʻ)
instrumental ատակով (atakov) ատակներով (ataknerov)
locative ատակում (atakum) ատակներում (ataknerum)
definite forms
nominative ատակը / ատակն (atakə / atakn) ատակները / ատակներն (ataknerə / ataknern)
dative ատակին (atakin) ատակներին (ataknerin)
1st person possessive forms (my)
nominative ատակս (ataks) ատակներս (atakners)
dative ատակիս (atakis) ատակներիս (atakneris)
ablative ատակիցս (atakicʻs) ատակներիցս (ataknericʻs)
instrumental ատակովս (atakovs) ատակներովս (ataknerovs)
locative ատակումս (atakums) ատակներումս (ataknerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative ատակդ (atakd) ատակներդ (ataknerd)
dative ատակիդ (atakid) ատակներիդ (ataknerid)
ablative ատակիցդ (atakicʻd) ատակներիցդ (ataknericʻd)
instrumental ատակովդ (atakovd) ատակներովդ (ataknerovd)
locative ատակումդ (atakumd) ատակներումդ (ataknerumd)

Noun

ատակ • (atak)

  1. (dialectal) free time
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative ատակ (atak) ատակներ (atakner)
dative ատակի (ataki) ատակների (atakneri)
ablative ատակից (atakicʻ) ատակներից (ataknericʻ)
instrumental ատակով (atakov) ատակներով (ataknerov)
locative ատակում (atakum) ատակներում (ataknerum)
definite forms
nominative ատակը / ատակն (atakə / atakn) ատակները / ատակներն (ataknerə / ataknern)
dative ատակին (atakin) ատակներին (ataknerin)
1st person possessive forms (my)
nominative ատակս (ataks) ատակներս (atakners)
dative ատակիս (atakis) ատակներիս (atakneris)
ablative ատակիցս (atakicʻs) ատակներիցս (ataknericʻs)
instrumental ատակովս (atakovs) ատակներովս (ataknerovs)
locative ատակումս (atakums) ատակներումս (ataknerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative ատակդ (atakd) ատակներդ (ataknerd)
dative ատակիդ (atakid) ատակներիդ (ataknerid)
ablative ատակիցդ (atakicʻd) ատակներիցդ (ataknericʻd)
instrumental ատակովդ (atakovd) ատակներովդ (ataknerovd)
locative ատակումդ (atakumd) ատակներումդ (ataknerumd)

Derived terms

  • ատակություն (atakutʻyun)
  • ատակում (atakum)

References

  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ատակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Sargsyan, Artem et al., editors (2001–2012), “ատակ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), Yerevan: Hayastan

Middle Armenian

Noun

ատակ • (atak), genitive singular ատակի (ataki) or ատկի (atki)

  1. alternative form of յատակ (yatak)

Usage notes

The following forms are also attested: accusative singular զատակ (zatak), accusative with a preposition յատակ (yatak).

References

  • Ġazaryan, Ṙuben, Avetisyan, Henrik (2009) “ատակ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “յատակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press

Old Armenian

Etymology

An Iranian borrowing: compare Parthian 𐫀𐫅𐫃 (ʾdg /⁠ādag⁠/), 𐫀𐫀𐫅𐫃 (ʾʾdg /⁠ādug⁠/), Middle Persian [Book Pahlavi needed] (ʾtwk' /⁠ādūg⁠/), 𐫀𐫀𐫅𐫃 (ʾʾdg), 𐫀𐫀𐫅𐫇𐫃 (ʾʾdwg /⁠ādug⁠/, capable).

Adjective

ատակ • (atak)

  1. capable
    ատակ լինելatak linelto be capable
    ոչ էր ատակ նմաočʻ ēr atak nmahe had no time

Derived terms

  • ատակեմ (atakem)
  • ատիկեմ (atikem)
  • անատակ (anatak)

Descendants

Further reading

  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ատակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ատակ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Benveniste, Émile (1957–1958) “Mots d’emprunt iraniens en arménien”, in Bulletin de la Société de Linguistique de Paris (in French), volume 53, page 55
  • J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period]‎[1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 516
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “ատակ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy