բախեմ

Old Armenian

Alternative forms

Etymology

Of onomatopoeic origin. Compare Russian бабах (babax), бац (bac), English bang. The late spelling բաղխեմ (bałxem) is an emphatic formation.

Verb

բախեմ • (baxem)  (aorist indicative բախեցի)

  1. (transitive) to strike, to beat; to knock (at a door); to scourge
    բախել ի քարի զոտսbaxel i kʻari zotsto strike one's foot in a stone
    բախել հողմոց զտունbaxel hołmocʻ ztunraging of the wind against the houses
    բախել զդուռն, ի դրանbaxel zduṙn, i dranto knock at the door
    բախել զկուրծսbaxel zkurcsto beat one's breast
    բախել զքնարbaxel zkʻnarto play a cithern, harp, lyre
    բախել ճառագայթից զաչսbaxel čaṙagaytʻicʻ začʻsto dazzle the eyes
    բախեալ արտասուօքbaxeal artasuōkʻburst into tears

Conjugation

active
infinitive բախել (baxel) participle բախեցեալ, բախեալ (baxecʻeal, baxeal)
causative բախեցուցանեմ (baxecʻucʻanem) aorist stem բախեց- (baxecʻ-)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative
present բախեմ (baxem) բախես (baxes) բախէ (baxē) բախեմք (baxemkʻ) բախէք (baxēkʻ) բախեն (baxen)
imperfect բախէի, բախեի* (baxēi, baxei*) բախէիր, բախեիր* (baxēir, baxeir*) բախէր (baxēr) բախէաք, բախեաք* (baxēakʻ, baxeakʻ*) բախէիք, բախեիք* (baxēikʻ, baxeikʻ*) բախէին, բախեին* (baxēin, baxein*)
aorist բախեցի (baxecʻi) բախեցեր (baxecʻer) բախեաց (baxeacʻ) բախեցաք (baxecʻakʻ) բախեցէք, բախեցիք (baxecʻēkʻ, baxecʻikʻ) բախեցին (baxecʻin)
subjunctive
present բախիցեմ (baxicʻem) բախիցես (baxicʻes) բախիցէ (baxicʻē) բախիցեմք (baxicʻemkʻ) բախիցէք (baxicʻēkʻ) բախիցեն (baxicʻen)
aorist բախեցից (baxecʻicʻ) բախեսցես (baxescʻes) բախեսցէ (baxescʻē) բախեսցուք (baxescʻukʻ) բախեսջիք (baxesǰikʻ) բախեսցեն (baxescʻen)
imperatives
imperative բախեա՛ (baxeá) բախեցէ՛ք (baxecʻḗkʻ)
cohortative բախեսջի՛ր (baxesǰír) բախեսջի՛ք (baxesǰíkʻ)
prohibitive մի՛ բախեր (mí baxer) մի՛ բախէք (mí baxēkʻ)
  • rare
mediopassive
infinitive բախել, բախիլ* (baxel, baxil*) participle բախեցեալ, բախեալ (baxecʻeal, baxeal)
causative բախեցուցանեմ (baxecʻucʻanem) aorist stem բախեց- (baxecʻ-)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative
present բախիմ (baxim) բախիս (baxis) բախի (baxi) բախիմք (baximkʻ) բախիք (baxikʻ) բախին (baxin)
imperfect բախէի (baxēi) բախէիր (baxēir) բախէր, բախիւր (baxēr, baxiwr) բախէաք (baxēakʻ) բախէիք (baxēikʻ) բախէին (baxēin)
aorist բախեցայ (baxecʻay) բախեցար (baxecʻar) բախեցաւ (baxecʻaw) բախեցաք (baxecʻakʻ) բախեցայք (baxecʻaykʻ) բախեցան (baxecʻan)
subjunctive
present բախիցիմ (baxicʻim) բախիցիս (baxicʻis) բախիցի (baxicʻi) բախիցիմք (baxicʻimkʻ) բախիցիք (baxicʻikʻ) բախիցին (baxicʻin)
aorist բախեցայց (baxecʻaycʻ) բախեսցիս (baxescʻis) բախեսցի (baxescʻi) բախեսցուք (baxescʻukʻ) բախեսջիք (baxesǰikʻ) բախեսցին (baxescʻin)
imperatives
imperative բախեա՛ց (baxeácʻ) բախեցարո՛ւք (baxecʻarúkʻ)
cohortative բախեսջի՛ր (baxesǰír) բախեսջի՛ք (baxesǰíkʻ)
prohibitive մի՛ բախիր (mí baxir) մի՛ բախիք (mí baxikʻ)
  • post-classical

Derived terms

  • աղեբախք (ałebaxkʻ)
  • աղէբախք (ałēbaxkʻ)
  • անբախ (anbax)
  • անձրեւաբախ (anjrewabax)
  • բաբախեմ (babaxem)
  • բաբախիմ (babaxim)
  • բաբախիւն (babaxiwn)
  • բաբախումն (babaxumn)
  • բախ (bax)
  • բախած (baxac)
  • բախբախեմ (baxbaxem)
  • բախբախումն (baxbaxumn)
  • բախեցուցանեմ (baxecʻucʻanem)
  • բախիւն (baxiwn)
  • բախողարար (baxołarar)
  • բախութիւն (baxutʻiwn)
  • բախումն (baxumn)
  • դիւաբախ (diwabax)
  • դիւաբախիմ (diwabaxim)
  • դիւաբախութիւն (diwabaxutʻiwn)
  • ընդդիմաբախ (ənddimabax)
  • ընդդիմաբախութիւն (ənddimabaxutʻiwn)
  • խստաբախ (xstabax)
  • կրծաբախ (krcabax)
  • մաղաբախութիւն (małabaxutʻiwn)
  • մտաբախ (mtabax)
  • մտաբախութիւն (mtabaxutʻiwn)
  • սրտաբախ (srtabax)
  • վերաբախիմ (verabaxim)

Descendants

  • Armenian: բախել (baxel)

References

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “բախեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “բախեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “բախ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 164