բուն

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /bun/, [bun]
• (Western Armenian) IPA^(key): /pun/, [pʰun]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

Inherited from Old Armenian բուն (bun).

բուն • (bun)

1. tree trunk
2. shank, shaft

բուն • (bun) (superlative ամենաբուն)

1. original, genuine, effective

բուն • (bun)

1. (dialectal) alternative form of բույն (buyn)

A Middle Iranian borrowing: compare Parthian 𐫁𐫇𐫗 (bwn /⁠bun⁠/, “base, bottom, foundation, beginning; root, source, origin; principle, basis”), Middle Persian [Book Pahlavi needed] (bwn' /⁠bun⁠/, “base, foundation, bottom”); ultimately from Proto-Indo-Iranian *bʰudʰnás, from Proto-Indo-European *bʰudʰmḗn, whence Old Armenian ան-դունդ (an-dund).^[1][2][3][4]

բուն • (bun)

1. the crown of the root, whence the trunk springs
   • 5th century, Bible, Job 14.8–9:^[5]

     Եթէ ծերասցի յերկրի արմատ նորա՝ եւ ի քարի վախճանեսցի բուն նորա, ի հոտոյ ջրոյ ծաղկեսցի

     Etʻē cerascʻi yerkri armat nora, ew i kʻari vaxčanescʻi bun nora, i hotoy ǰroy całkescʻi

     • Translation by Claude E. Cox

       If its root grow old in earth, and the crown of its root die in a rock, at the scent of water it will sprout

2. shaft (of a spear, flag, cross, candlestick, etc.)

   բուն սեան ― bun sean ― shaft of a column

   • 5th century, Bible, 1 Samuel 17.7:

     Եւ բուն գեղարդեան նորա իբրեւ զստորի ոստայնանկաց […]

     Ew bun gełardean nora ibrew zstori ostaynankacʻ […]

     And the staff of his spear [was] like a weaver' s beam […]

3. foundation, root, beginning; nature

   ի բուն, ցբուն, մինչեւ ի բուն, մինչեւ ցբուն, ի բնի ― i bun, cʻbun, minčʻew i bun, minčʻew cʻbun, i bni ― to the end, entirely

   զգիշերն ի բուն ― zgišern i bun ― all the night

   ի բնէ ― i bnē ― naturally, by origin

   ի բուն իսկ ուսանել ― i bun isk usanel ― to learn thoroughly

   • 5th century, John Chrysostom, Commentary on Matthew 2.26:^[6]

     Ի բուն իսկ իրացն իջեալ՝ դնէ օրէնս, եւ տայ վճիռ

     I bun isk iracʻn iǰeal, dnē ōrēns, ew tay včiṙ

     (please add an English translation of this quotation)

4. (military) the main army, the center of a military unit (as opposed to flanks); encampment

In Job, translates Ancient Greek στέλεχος (stélekhos).

բուն • (bun)

1. real, true, radical, natural

   դուք որ բուն անարգ էք ― dukʻ or bun anarg ēkʻ ― you who are by nature vile

   ի քաղաքն ի բուն նոցա ― i kʻałakʻn i bun nocʻa ― in their own capital

   ի բուն իսկ յերկինս ― i bun isk yerkins ― in the heaven itself

   ի բնին իսկ ի զատկի ― i bnin isk i zatki ― in the same day of Easter

   բուն բարեկենդան ― bun barekendan ― quinquagesima Sunday

   բուն բարեկամ ― bun barekam ― intimate friend

   • 5th? century, Movsēs Xorenacʻi, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of Armenia] 14:

     Բայց թէպէտ եւ ոչ ի բուն մատեանսն, սակայն որպէս Մար Աբաս Կատինայ պատմէ՝ ի փոքունց ոմանց եւ յաննշանից արանց, ի գուսանականէն այս գտանի ժողովեալ ի դիւանի արքունեաց։

     Baycʻ tʻēpēt ew očʻ i bun mateansn, sakayn orpēs Mar Abas Katinay patmē, i pʻokʻuncʻ omancʻ ew yannšanicʻ arancʻ, i gusanakanēn ays gtani žołoveal i diwani arkʻuneacʻ.

     (please add an English translation of this quotation)

   • 5th century, Bible, Proverbs 19.4:

     Մեծութիւն յաւելու բարեկամս բազումս, եւ աղքատն՝ ի բուն բարեկամէ անտի քակի։

     Mecutʻiwn yawelu barekams bazums, ew ałkʻatn, i bun barekamē anti kʻaki.

     Wealth attracts many friends, but even the closest friend of the poor person deserts them.

բուն • (bun)

1. really, truly; naturally, by origin

   բուն ի ներս մտանել ― bun i ners mtanel ― to enter precisely, exactly

   • 6th century, Philo of Alexandria, I linelutʻeann xndrocʻ ew lucmancʻ [Quaestiones et Solutiones in Genesim]:

     Մեկնի յանկենցաղ կենացն, եւ իսկապէս եւ բուն ասել, ի կործանմանէն․

     Mekni yankencʻał kenacʻn, ew iskapēs ew bun asel, i korcanmanēn;

     (please add an English translation of this quotation)

• բնակ (bnak)

• Armenian: բուն (bun)
• → Old Georgian: ბუნი (buni)
• → Lezgi: пун (pun)

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “բուն”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 106ab
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “բուն”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Xačʻatryan, Lalik (2003) “բուն”, in Grabari bacʻatrakan baṙaran (Jewabanoren tararžekʻ baṙer) [Explanatory Dictionary of Old Armenian (Morphologically Polysemantic Words)] (in Armenian), Yerevan: Zangak-97, →ISBN, page 95