տիեզերք

Armenian

Etymology

Learned borrowing from Old Armenian տիեզերք (tiezerkʻ).

Pronunciation

  • (Eastern Armenian) IPA(key): /tieˈzeɾkʰ/, [ti(j)ezéɾkʰ]
    • (Eastern Armenian, colloquial) IPA(key): /tjeˈzeɾkʰ/, [tjezéɾkʰ]
  • (Western Armenian) IPA(key): /dieˈzeɾk/, [di(j)ezéɾkʰ]
    • (Western Armenian, colloquial) IPA(key): /djeˈzeɾk/, [djezéɾkʰ]
  • Audio (Eastern Armenian):(file)
  • Hyphenation: տի‧ե‧զերք

Noun

տիեզերք • (tiezerkʻ)

  1. cosmos, universe, world
  2. space (area beyond atmosphere of planets)

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative տիեզերք (tiezerkʻ) տիեզերքներ (tiezerkʻner)
dative տիեզերքի (tiezerkʻi) տիեզերքների (tiezerkʻneri)
ablative տիեզերքից (tiezerkʻicʻ) տիեզերքներից (tiezerkʻnericʻ)
instrumental տիեզերքով (tiezerkʻov) տիեզերքներով (tiezerkʻnerov)
locative տիեզերքում (tiezerkʻum) տիեզերքներում (tiezerkʻnerum)
definite forms
nominative տիեզերքը / տիեզերքն (tiezerkʻə / tiezerkʻn) տիեզերքները / տիեզերքներն (tiezerkʻnerə / tiezerkʻnern)
dative տիեզերքին (tiezerkʻin) տիեզերքներին (tiezerkʻnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative տիեզերքս (tiezerkʻs) տիեզերքներս (tiezerkʻners)
dative տիեզերքիս (tiezerkʻis) տիեզերքներիս (tiezerkʻneris)
ablative տիեզերքիցս (tiezerkʻicʻs) տիեզերքներիցս (tiezerkʻnericʻs)
instrumental տիեզերքովս (tiezerkʻovs) տիեզերքներովս (tiezerkʻnerovs)
locative տիեզերքումս (tiezerkʻums) տիեզերքներումս (tiezerkʻnerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative տիեզերքդ (tiezerkʻd) տիեզերքներդ (tiezerkʻnerd)
dative տիեզերքիդ (tiezerkʻid) տիեզերքներիդ (tiezerkʻnerid)
ablative տիեզերքիցդ (tiezerkʻicʻd) տիեզերքներիցդ (tiezerkʻnericʻd)
instrumental տիեզերքովդ (tiezerkʻovd) տիեզերքներովդ (tiezerkʻnerovd)
locative տիեզերքումդ (tiezerkʻumd) տիեզերքներումդ (tiezerkʻnerumd)

Derived terms

Old Armenian

Etymology

From *տի- (*ti-, of the habitation) +‎ եզերք (ezerkʻ, borders). The first component is also found in տի-կին (ti-kin) and տէր (tēr) and is inherited from Proto-Indo-European *déms, the genitive of *dṓm (house).[1][2][3][4][5]

Alternatively, from տի- (ti-, un-, a prevocalic variant of տ- (t-)) +‎ եզերք (ezerkʻ), literally the unbounded.[6][7][8][9][10]

Noun

տիեզերք • (tiezerkʻpl

  1. the universe, the whole world, the Earth, macrocosm
    ընդ տիեզերս, ընդ ամենայն/բնաւ տիեզերս, ընդ ոլորտս տիեզերացənd tiezers, ənd amenayn/bnaw tiezers, ənd olorts tiezeracʻthroughout the world, everywhere
    առնել տիեզերս անապատaṙnel tiezers anapatto reduce the Earth to a waste

Declension

i-a-type
plural (plurale tantum)
nominative տիեզերք (tiezerkʻ)
genitive տիեզերաց (tiezeracʻ)
dative տիեզերաց (tiezeracʻ)
accusative տիեզերս (tiezers)
ablative տիեզերաց (tiezeracʻ)
instrumental տիեզերաւք = տիեզերօք (tiezerawkʻ = tiezerōkʻ)
locative տիեզերս (tiezers)

Derived terms

  • համատիեզերք (hamatiezerkʻ)
  • տիեզերաբաղձ (tiezerabałj)
  • տիեզերաբնակ (tiezerabnak)
  • տիեզերագոչ (tiezeragočʻ)
  • տիեզերագով (tiezeragov)
  • տիեզերագումար (tiezeragumar)
  • տիեզերագրաւ (tiezeragraw)
  • տիեզերադատ (tiezeradat)
  • տիեզերադաւ (tiezeradaw)
  • տիեզերաժողով (tiezeražołov)
  • տիեզերալոյս (tiezeraloys)
  • տիեզերալուր (tiezeralur)
  • տիեզերախումբ (tiezeraxumb)
  • տիեզերախօս (tiezeraxōs)
  • տիեզերածագ (tiezeracag)
  • տիեզերածաւալ (tiezeracawal)
  • տիեզերածաւալումն (tiezeracawalumn)
  • տիեզերակալ (tiezerakal)
  • տիեզերակալեմ (tiezerakalem)
  • տիեզերակալութիւն (tiezerakalutʻiwn)
  • տիեզերական (tiezerakan)
  • տիեզերակեցոյց (tiezerakecʻoycʻ)
  • տիեզերակոծ (tiezerakoc)
  • տիեզերակոյտ (tiezerakoyt)
  • տիեզերակոչ (tiezerakočʻ)
  • տիեզերակործան (tiezerakorcan)
  • տիեզերահամբաւ (tiezerahambaw)
  • տիեզերահաւաք (tiezerahawakʻ)
  • տիեզերահեծ (tiezerahec)
  • տիեզերահեղձոյց (tiezerahełjoycʻ)
  • տիեզերահոծ (tiezerahoc)
  • տիեզերահռչակ (tiezerahṙčʻak)
  • տիեզերահռչակեալ (tiezerahṙčʻakeal)
  • տիեզերահրաշ (tiezerahraš)
  • տիեզերայարկ (tiezerayark)
  • տիեզերապատ (tiezerapat)
  • տիեզերապատիր (tiezerapatir)
  • տիեզերապետ (tiezerapet)
  • տիեզերապետութիւն (tiezerapetutʻiwn)
  • տիեզերասահման (tiezerasahman)
  • տիեզերասահմանակալ (tiezerasahmanakal)
  • տիեզերասաստ (tiezerasast)
  • տիեզերասոյզ (tiezerasoyz)
  • տիեզերասփիռ (tiezeraspʻiṙ)
  • տիեզերասփիւռ (tiezeraspʻiwṙ)
  • տիեզերատարած (tiezeratarac)
  • տիեզերատօնակ (tiezeratōnak)
  • տիեզերափայլ (tiezerapʻayl)
  • տիեզերափրկող (tiezerapʻrkoł)
  • տիեզերաքարոզ (tiezerakʻaroz)

Descendants

  • Armenian: տիեզերք (tiezerkʻ) (learned)

References

Further reading