փայլ

Armenian

Etymology

Learned borrowing from Old Armenian փայլ (pʻayl).

Pronunciation

  • (Eastern Armenian) IPA(key): /pʰɑjl/, [pʰɑjl]
  • (Western Armenian) IPA(key): /pɑjl/, [pʰɑjl]
  • Audio (Eastern Armenian):(file)

Noun

փայլ • (pʻayl)

  1. glitter, lustre, brilliance; shine; radiance
    արևի փայլըarewi pʻayləthe brilliance of sun
  2. (figuratively) magnificence, gorgeousness; lustre

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative փայլ (pʻayl) փայլեր (pʻayler)
dative փայլի (pʻayli) փայլերի (pʻayleri)
ablative փայլից (pʻaylicʻ) փայլերից (pʻaylericʻ)
instrumental փայլով (pʻaylov) փայլերով (pʻaylerov)
locative փայլում (pʻaylum) փայլերում (pʻaylerum)
definite forms
nominative փայլը / փայլն (pʻaylə / pʻayln) փայլերը/փայլերն (pʻaylerə/pʻaylern)
dative փայլին (pʻaylin) փայլերին (pʻaylerin)
1st person possessive forms (my)
nominative փայլս (pʻayls) փայլերս (pʻaylers)
dative փայլիս (pʻaylis) փայլերիս (pʻayleris)
ablative փայլիցս (pʻaylicʻs) փայլերիցս (pʻaylericʻs)
instrumental փայլովս (pʻaylovs) փայլերովս (pʻaylerovs)
locative փայլումս (pʻaylums) փայլերումս (pʻaylerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative փայլդ (pʻayld) փայլերդ (pʻaylerd)
dative փայլիդ (pʻaylid) փայլերիդ (pʻaylerid)
ablative փայլիցդ (pʻaylicʻd) փայլերիցդ (pʻaylericʻd)
instrumental փայլովդ (pʻaylovd) փայլերովդ (pʻaylerovd)
locative փայլումդ (pʻaylumd) փայլերումդ (pʻaylerumd)

Derived terms

Old Armenian

Alternative forms

  • փաղ- (pʻał-), փող- (pʻoł-)

Etymology

From Proto-Indo-European *(s)pʰel- (to shine). Cognates include Sanskrit स्फुलिङ्ग (sphul-iṅga, spark of fire), फल्गु (phalgú, red, reddish), Latvian spulgot (to shine), German flinkern (to shine), Latin splendeo (shine), etc.

Noun

փայլ • (pʻayl)

  1. shine, brilliance, lustre, glitter, splendour
    փայլ զփայլի տալpʻayl zpʻayli talto shine

Declension

i-type
singular plural
nominative փայլ (pʻayl) փայլք (pʻaylkʻ)
genitive փայլի (pʻayli) փայլից (pʻaylicʻ)
dative փայլի (pʻayli) փայլից (pʻaylicʻ)
accusative փայլ (pʻayl) փայլս (pʻayls)
ablative փայլէ (pʻaylē) փայլից (pʻaylicʻ)
instrumental փայլիւ (pʻayliw) փայլիւք (pʻayliwkʻ)
locative փայլի (pʻayli) փայլս (pʻayls)

Adjective

փայլ • (pʻayl)

  1. shining, brilliant, glittering
    փայլ ի փայլpʻayl i pʻaylextremely bright, dazzling; sparklingly

Usage notes

Beside փայլ- (pʻayl-), the word has also the combining forms փաղ- (pʻał-) and փող- (pʻoł-).

Declension

i-type
singular plural
nominative փայլ (pʻayl) փայլք (pʻaylkʻ)
genitive փայլի (pʻayli) փայլից (pʻaylicʻ)
dative փայլի (pʻayli) փայլից (pʻaylicʻ)
accusative փայլ (pʻayl) փայլս (pʻayls)
ablative փայլէ (pʻaylē) փայլից (pʻaylicʻ)
instrumental փայլիւ (pʻayliw) փայլիւք (pʻayliwkʻ)
locative փայլի (pʻayli) փայլս (pʻayls)

Derived terms

  • ահաւորափայլ (ahaworapʻayl)
  • ամենափայլ (amenapʻayl)
  • ամպափայլ (ampapʻayl)
  • անղամպարափայլ (anłamparapʻayl)
  • անստուերափայլ (anstuerapʻayl)
  • աշխարհափայլ (ašxarhapʻayl)
  • աստեղափայլ (astełapʻayl)
  • աստուածափայլ (astuacapʻayl)
  • ասրափայլ (asrapʻayl)
  • արեգակնափայլ (aregaknapʻayl)
  • արժանափայլ (aržanapʻayl)
  • արծաթափայլ (arcatʻapʻayl)
  • արտափայլեմ (artapʻaylem)
  • արտափայլեցուցանեմ (artapʻaylecʻucʻanem)
  • արտափայլիմ (artapʻaylim)
  • արտափայլութիւն (artapʻaylutʻiwn)
  • արտափայլումն (artapʻaylumn)
  • արփափայլ (arpʻapʻayl)
  • արփիափայլ (arpʻiapʻayl)
  • արփիափայլեմ (arpʻiapʻaylem)
  • արփիափայլութիւն (arpʻiapʻaylutʻiwn)
  • բազմափայլ (bazmapʻayl)
  • բազմափայլագոյն (bazmapʻaylagoyn)
  • բազմափայլիւն (bazmapʻayliwn)
  • բազմափայլուն (bazmapʻaylun)
  • բացափայլ (bacʻapʻayl)
  • բացափայլագոյն (bacʻapʻaylagoyn)
  • բացափայլական (bacʻapʻaylakan)
  • բացափայլապէս (bacʻapʻaylapēs)
  • բացափայլեմ (bacʻapʻaylem)
  • բացափայլութիւն (bacʻapʻaylutʻiwn)
  • բոլորափայլ (bolorapʻayl)
  • բոցափայլ (bocʻapʻayl)
  • բոցափայլեմ (bocʻapʻaylem)
  • բոցափայլիմ (bocʻapʻaylim)
  • գեղգեղափայլ (gełgełapʻayl)
  • գեղեցկափայլ (gełecʻkapʻayl)
  • գերափայլ (gerapʻayl)
  • գերափայլեմ (gerapʻaylem)
  • դեղնափայլ (dełnapʻayl)
  • երփնափայլ (erpʻnapʻayl)
  • զանազանափայլ (zanazanapʻayl)
  • զարդափայլ (zardapʻayl)
  • զարդափայլեմ (zardapʻaylem)
  • զարդափայլիմ (zardapʻaylim)
  • զուգափայլիմ (zugapʻaylim)
  • զուգափայլութիւն (zugapʻaylutʻiwn)
  • ժամանակափայլ (žamanakapʻayl)
  • լուսափայլ (lusapʻayl)
  • լուսափայլեան (lusapʻaylean)
  • լուսափայլեմ (lusapʻaylem)
  • լուսափայլիմ (lusapʻaylim)
  • լուսափայլութիւն (lusapʻaylutʻiwn)
  • լուսափայլումն (lusapʻaylumn)
  • խաչափայլ (xačʻapʻayl)
  • ծաղկափայլ (całkapʻayl)
  • ծայրափայլ (cayrapʻayl)
  • ծիրանափայլ (ciranapʻayl)
  • կայծակնափայլ (kaycaknapʻayl)
  • կարմրափայլ (karmrapʻayl)
  • համարձակափայլ (hamarjakapʻayl)
  • հիմնափայլ (himnapʻayl)
  • հիմնափայլեմ (himnapʻaylem)
  • հոգիափայլ (hogiapʻayl)
  • հրաշափայլ (hrašapʻayl)
  • հրաշափայլութիւն (hrašapʻaylutʻiwn)
  • հրափայլ (hrapʻayl)
  • հրափայլութիւն (hrapʻaylutʻiwn)
  • ձիւնափայլ (jiwnapʻayl)
  • ձիւնափայլեմ (jiwnapʻaylem)
  • ղամբարափայլ (łambarapʻayl)
  • ղամբարափայլեալ (łambarapʻayleal)
  • ղամպարափայլ (łamparapʻayl)
  • ճառագայթափայլ (čaṙagaytʻapʻayl)
  • ճառագայթափայլեմ (čaṙagaytʻapʻaylem)
  • մարգարտափայլ (margartapʻayl)
  • մարմնափայլ (marmnapʻayl)
  • մաքրափայլ (makʻrapʻayl)
  • մեծափայլեալ (mecapʻayleal)
  • մշտափայլ (mštapʻayl)
  • մշտափայլութիւն (mštapʻaylutʻiwn)
  • յարափայլ (yarapʻayl)
  • յոգնափայլ (yognapʻayl)
  • յորդափայլ (yordapʻayl)
  • նախափայլեմ (naxapʻaylem)
  • նշուլափայլ (nšulapʻayl)
  • նորափայլակ (norapʻaylak)
  • նորոգափայլ (norogapʻayl)
  • շուշանափայլ (šušanapʻayl)
  • շրջափայլատակեմ (šrǰapʻaylatakem)
  • շրջափայլեմ (šrǰapʻaylem)
  • շրջափայլիմ (šrǰapʻaylim)
  • շրջափայլութիւն (šrǰapʻaylutʻiwn)
  • շքեղազարդափայլ (škʻełazardapʻayl)
  • ոսկեփայլ (oskepʻayl)
  • ոսկիափայլ (oskiapʻayl)
  • պայծառափայլ (paycaṙapʻayl)
  • ջահափայլ (ǰahapʻayl)
  • ջահափայլեմ (ǰahapʻaylem)
  • սպիտակափայլ (spitakapʻayl)
  • ստորափայլեմ (storapʻaylem)
  • սրբափայլ (srbapʻayl)
  • վայելչափայլ (vayelčʻapʻayl)
  • վերարտափայլեմ (verartapʻaylem)
  • վերափայլեմ (verapʻaylem)
  • տիեզերափայլ (tiezerapʻayl)
  • փայլագունիմ (pʻaylagunim)
  • փայլածագեմ (pʻaylacagem)
  • փայլածեմ (pʻaylacem)
  • փայլածիմ (pʻaylacim)
  • փայլածող (pʻaylacoł)
  • փայլածու (pʻaylacu)
  • փայլածումն (pʻaylacumn)
  • փայլածուն (pʻaylacun)
  • փայլական (pʻaylakan)
  • փայլակեմ (pʻaylakem)
  • փայլակերպ (pʻaylakerp)
  • փայլակերպեմ (pʻaylakerpem)
  • փայլակեցուցանեմ (pʻaylakecʻucʻanem)
  • փայլակիր (pʻaylakir)
  • փայլակն (pʻaylakn)
  • փայլակնաբար (pʻaylaknabar)
  • փայլակնաբեր (pʻaylaknaber)
  • փայլակնաբորբոք (pʻaylaknaborbokʻ)
  • փայլակնադէտ (pʻaylaknadēt)
  • փայլակնածագումն (pʻaylaknacagumn)
  • փայլակնակայծակ (pʻaylaknakaycak)
  • փայլակնակերպ (pʻaylaknakerp)
  • փայլակնակերտ (pʻaylaknakert)
  • փայլակնահար (pʻaylaknahar)
  • փայլակնահրաշ (pʻaylaknahraš)
  • փայլակնաձև (pʻaylaknajew)
  • փայլակնանամ (pʻaylaknanam)
  • փայլակնանման (pʻaylaknanman)
  • փայլակնանշոյլ (pʻaylaknanšoyl)
  • փայլակնապայծառ (pʻaylaknapaycaṙ)
  • փայլակնատարած (pʻaylaknatarac)
  • փայլակնատեսիլ (pʻaylaknatesil)
  • փայլակնացած (pʻaylaknacʻac)
  • փայլակնացայթ (pʻaylaknacʻaytʻ)
  • փայլակնացայտ (pʻaylaknacʻayt)
  • փայլակնաւոր (pʻaylaknawor)
  • փայլակնեմ (pʻaylaknem)
  • փայլակնընթաց (pʻaylaknəntʻacʻ)
  • փայլակումն (pʻaylakumn)
  • փայլատակեմ (pʻaylatakem)
  • փայլատակեցուցանեմ (pʻaylatakecʻucʻanem)
  • փայլատակն (pʻaylatakn)
  • փայլատակութիւն (pʻaylatakutʻiwn)
  • փայլատակումն (pʻaylatakumn)
  • փայլատակունք (pʻaylatakunkʻ)
  • փայլեմ (pʻaylem)
  • փայլենազարդ (pʻaylenazard)
  • փայլեցուցանեմ (pʻaylecʻucʻanem)
  • փայլեցուցիչ (pʻaylecʻucʻičʻ)
  • փայլիմ (pʻaylim)
  • փայլիւն (pʻayliwn)
  • փայլող (pʻayloł)
  • փայլողական (pʻaylołakan)
  • փայլողապէս (pʻaylołapēs)
  • փայլողութիւն (pʻaylołutʻiwn)
  • փայլուած (pʻayluac)
  • փայլումն (pʻaylumn)
  • փայլուն (pʻaylun)
  • փայլունակ (pʻaylunak)
  • փայլփայլումն (pʻaylpʻaylumn)
  • փողեմ (pʻołem)
  • փողփողենէջ (pʻołpʻołenēǰ)
  • փողփողիմ (pʻołpʻołim)
  • քաջափայլ (kʻaǰapʻayl)
  • քաջափայլութիւն (kʻaǰapʻaylutʻiwn)
  • քաջնափայլ (kʻaǰnapʻayl)
  • քրիստոսափայլ (kʻristosapʻayl)

Descendants

  • Armenian: փայլ (pʻayl) (learned), > փելք (pʻelkʻ) (inherited)

References

  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “փայլ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “փայլ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “փայլ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy