جرجس

See also: چرخش

Arabic

Etymology 1

From Ancient Greek Γεώργιος (Geṓrgios).

Alternative forms

Pronunciation

  • IPA(key): /d͡ʒur.d͡ʒus/
  • (Egypt) IPA(key): [ˈɡɪrɡɪs]

Proper noun

جُرْجُس • (jurjusm

  1. (Saint) George, a legendary Christian martyr
  2. a male given name from Ancient Greek, equivalent to English George
Declension
Declension of noun جُرْجُس (jurjus)
singular basic singular diptote
indefinite definite construct
informal جُرْجُس
jurjus
nominative جُرْجُسُ
jurjusu
accusative جُرْجُسَ
jurjusa
genitive جُرْجُسَ
jurjusa

Etymology 2

Borrowed from Aramaic גַּרְגִּישְׁתָּא (gargīštā) / ܓܰܪܓܶܫܬܴܐ (gargeštā), of unknown origin.

Alternative forms

Pronunciation

  • IPA(key): /d͡ʒir.d͡ʒis/

Noun

جِرْجِس • (jirjism (obsolete)

  1. sealing earth, terra sigillata
  2. a kind of lunt or fuse from rope grass
    • c. 910, Aḥmad ibn Muḥammad ibn al-Faqīh al-Hamaḏānī, Kitāb al-Buldān[1]:
      وَمِنْ عَجَائِبِ مِصْرَ : حَشِيشَةٌ يُقَالُ لَهَا ٱلدِّيسُ ، يُتَّخَذُ مِنْهَا حِبَالٌ لِلسُّفُنِ ، تُسَمَّى تِلْكَ ٱلْحِبَالُ ٱلْقِرْقِسُ، يُؤْخَذُ مِنَ ٱلْقِرْقِسِ قِطْعَةٌ فَيُشْعَلُ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ كَٱلشَّمْعِ ، ثُمَّ يُطْفِئُ فَيَمْكُثُ سَائِرَ ٱللَّيْلِ ، فَإِذَا ٱحْتَاجُوا إِلَيْهِ أَخَذُوا طَرَفَهُ فَأَدَارُوهُ كَٱلْمِخْرَاقِ.
      wamin ʕajāʔibi miṣra : ḥašīšatun yuqālu lahā d-dīsu , yuttaḵaḏu minhā ḥibālun li-s-sufuni , tusammā tilka l-ḥibālu l-qirqisu, yuʔḵaḏu mina l-qirqisi qiṭʕatun fayušʕalu bayna ʔaydīhim kaš-šamʕi , ṯumma yuṭfiʔu fayamkuṯu sāʔira l-layli , faʔiḏā ḥtājū ʔilayhi ʔaḵaḏū ṭarafahu faʔadārūhu kal-miḵrāqi.
      Of the wonders of Egypt, there is a grass called diss, and one makes from it ropes for ships, these ropes are called qirqis, one takes from the qirqis a piece and torches it like a candle between the hands, then one extinguishes and it bides the whole night; if you need to put it to use then you take its tip and twist it like a kerchief to burn.
Declension
Declension of noun جِرْجِس (jirjis)
singular basic singular triptote
indefinite definite construct
informal جِرْجِس
jirjis
الْجِرْجِس
al-jirjis
جِرْجِس
jirjis
nominative جِرْجِسٌ
jirjisun
الْجِرْجِسُ
al-jirjisu
جِرْجِسُ
jirjisu
accusative جِرْجِسًا
jirjisan
الْجِرْجِسَ
al-jirjisa
جِرْجِسَ
jirjisa
genitive جِرْجِسٍ
jirjisin
الْجِرْجِسِ
al-jirjisi
جِرْجِسِ
jirjisi

Etymology 3

From Classical Syriac ܓܰܪܓܳܣܴܐ (gargāsā, a type of gnats), ultimately probably onomatopoeic. Compare Jewish Babylonian Aramaic דגירגצא, גירגצא, גרגצא.

Alternative forms

Pronunciation

  • IPA(key): /d͡ʒir.d͡ʒis/

Noun

جِرْجِس • (jirjism (collective, singulative جِرْجِسَة f (jirjisa))

  1. (Syria, obsolete) any Nematocera insect: crane flies, gnats, mosquitoes
    Synonyms: بَعُوض (baʕūḍ), (Iraq) بَقّ (baqq), نَامُوس (nāmūs), بَرْغَش (barḡaš), خَمُوش (ḵamūš)
    • 660–688, Qays Ibn Al-Malawwaḥ ?, quoted by Ibn Duraid’s jamhara al-luġa and aṣ-Ṣaġānī's ʕubāb az-zāḫir wa-lubāb al-fāḫir:
      فَلَيْتَ ٱلْأَفَاعِي يَعْضَضْنَنَا … مَكَانَ البَرَاغِيثِ وَٱلْقِرْقِسِ
      يُحَرَّمْنَ جَنْبِيَّ نَوْمَ الْفِرَاشِ … وَيُؤْذِينَ جِسْمِيَ إِنْ أَجْلَسِ
      falayta l-ʔafāʕī yaʕḍaḍnanā … makāna l-barāḡīṯi wal-qirqisi
      yuḥarramna janbiyya nawma l-firāši … wayuʔḏīna jismiya ʔin ʔajlasi
      If only the vipers bit us … at the place of gnats and midges!
      They would have saved my sides for bed-sleep … and allow my chain to sit
  2. bimaculated lark (Melanocorypha bimaculata), of which Melanocorypha bimaculata subsp. rufescens occurs in summer in Arabia and Northeastern Africa and in the Northern and Western edges of Greater Syria in winter, a gamebird, the other subspecies Melanocorypha bimaculata subsp. bimaculata East and South of the Caspian Sea)
Declension
Declension of noun جِرْجِس (jirjis)
collective basic collective triptote
indefinite definite construct
informal جِرْجِس
jirjis
الْجِرْجِس
al-jirjis
جِرْجِس
jirjis
nominative جِرْجِسٌ
jirjisun
الْجِرْجِسُ
al-jirjisu
جِرْجِسُ
jirjisu
accusative جِرْجِسًا
jirjisan
الْجِرْجِسَ
al-jirjisa
جِرْجِسَ
jirjisa
genitive جِرْجِسٍ
jirjisin
الْجِرْجِسِ
al-jirjisi
جِرْجِسِ
jirjisi
singulative singulative triptote in ـَة (-a)
indefinite definite construct
informal جِرْجِسَة
jirjisa
الْجِرْجِسَة
al-jirjisa
جِرْجِسَة
jirjisat
nominative جِرْجِسَةٌ
jirjisatun
الْجِرْجِسَةُ
al-jirjisatu
جِرْجِسَةُ
jirjisatu
accusative جِرْجِسَةً
jirjisatan
الْجِرْجِسَةَ
al-jirjisata
جِرْجِسَةَ
jirjisata
genitive جِرْجِسَةٍ
jirjisatin
الْجِرْجِسَةِ
al-jirjisati
جِرْجِسَةِ
jirjisati
dual indefinite definite construct
informal جِرْجِسَتَيْن
jirjisatayn
الْجِرْجِسَتَيْن
al-jirjisatayn
جِرْجِسَتَيْ
jirjisatay
nominative جِرْجِسَتَانِ
jirjisatāni
الْجِرْجِسَتَانِ
al-jirjisatāni
جِرْجِسَتَا
jirjisatā
accusative جِرْجِسَتَيْنِ
jirjisatayni
الْجِرْجِسَتَيْنِ
al-jirjisatayni
جِرْجِسَتَيْ
jirjisatay
genitive جِرْجِسَتَيْنِ
jirjisatayni
الْجِرْجِسَتَيْنِ
al-jirjisatayni
جِرْجِسَتَيْ
jirjisatay
paucal (3-10) sound feminine paucal
indefinite definite construct
informal جِرْجِسَات
jirjisāt
الْجِرْجِسَات
al-jirjisāt
جِرْجِسَات
jirjisāt
nominative جِرْجِسَاتٌ
jirjisātun
الْجِرْجِسَاتُ
al-jirjisātu
جِرْجِسَاتُ
jirjisātu
accusative جِرْجِسَاتٍ
jirjisātin
الْجِرْجِسَاتِ
al-jirjisāti
جِرْجِسَاتِ
jirjisāti
genitive جِرْجِسَاتٍ
jirjisātin
الْجِرْجِسَاتِ
al-jirjisāti
جِرْجِسَاتِ
jirjisāti

References

  • جرجس (اسم) on the Arabic Wikipedia.Wikipedia ar
  • grgšh”, in The Comprehensive Aramaic Lexicon Project, Cincinnati: Hebrew Union College, 1986–
  • grgs”, in The Comprehensive Aramaic Lexicon Project, Cincinnati: Hebrew Union College, 1986–
  • Dozy, Reinhart Pieter Anne (1881) “جرجس”, in Supplément aux dictionnaires arabes[2] (in French), volume 1, Leiden: E. J. Brill, page 182
  • Fraenkel, Siegmund (1886) Die aramäischen Fremdwörter im Arabischen (in German), Leiden: E. J. Brill, page 252
  • Freytag, Georg (1830) “جرجس”, in Lexicon arabico-latinum praesertim ex Djeuharii Firuzabadiique et aliorum Arabum operibus adhibitis Golii quoque et aliorum libris confectum[3] (in Latin), volume 1, Halle: C. A. Schwetschke, page 263
  • Freytag, Georg (1837) “قرقس”, in Lexicon arabico-latinum praesertim ex Djeuharii Firuzabadiique et aliorum Arabum operibus adhibitis Golii quoque et aliorum libris confectum[4] (in Latin), volume 4, Halle: C. A. Schwetschke, page 263
  • Kazimirski, Albin de Biberstein (1860) “جرجس”, in Dictionnaire arabe-français contenant toutes les racines de la langue arabe, leurs dérivés, tant dans l’idiome vulgaire que dans l’idiome littéral, ainsi que les dialectes d’Alger et de Maroc[5] (in French), volume 1, Paris: Maisonneuve et Cie, page 275
  • Kazimirski, Albin de Biberstein (1860) “قرقس”, in Dictionnaire arabe-français contenant toutes les racines de la langue arabe, leurs dérivés, tant dans l’idiome vulgaire que dans l’idiome littéral, ainsi que les dialectes d’Alger et de Maroc[6] (in French), volume 2, Paris: Maisonneuve et Cie, page 723
  • Shirihai, Hadoram, Svensson, Lars (2018) Handbook of Western Palearctic Birds. Volume 1: Passerines: Larks to Warblers, London: Bloomsbury Publishing, →ISBN, page 57