خيري

Arabic

Root
خ ي ر (ḵ y r)
11 terms

Etymology 1

Relative adjective (nisba) composed of خَيْر (ḵayr, good) +‎ ـِيّ (-iyy).

Pronunciation

  • IPA(key): /xaj.rijj/

Adjective

خَيْرِيّ • (ḵayriyy) (feminine خَيْرِيَّة (ḵayriyya), masculine plural خَيْرِيُّونَ (ḵayriyyūna), feminine plural خَيْرِيَّات (ḵayriyyāt))

  1. charitable, bounteous
Declension
Declension of adjective خَيْرِيّ (ḵayriyy)
singular masculine feminine
basic singular triptote singular triptote in ـَة (-a)
indefinite definite indefinite definite
informal خَيْرِي
ḵayrī
الْخَيْرِي
al-ḵayrī
خَيْرِيَّة
ḵayriyya
الْخَيْرِيَّة
al-ḵayriyya
nominative خَيْرِيٌّ
ḵayriyyun
الْخَيْرِيُّ
al-ḵayriyyu
خَيْرِيَّةٌ
ḵayriyyatun
الْخَيْرِيَّةُ
al-ḵayriyyatu
accusative خَيْرِيًّا
ḵayriyyan
الْخَيْرِيَّ
al-ḵayriyya
خَيْرِيَّةً
ḵayriyyatan
الْخَيْرِيَّةَ
al-ḵayriyyata
genitive خَيْرِيٍّ
ḵayriyyin
الْخَيْرِيِّ
al-ḵayriyyi
خَيْرِيَّةٍ
ḵayriyyatin
الْخَيْرِيَّةِ
al-ḵayriyyati
dual masculine feminine
indefinite definite indefinite definite
informal خَيْرِيَّيْن
ḵayriyyayn
الْخَيْرِيَّيْن
al-ḵayriyyayn
خَيْرِيَّتَيْن
ḵayriyyatayn
الْخَيْرِيَّتَيْن
al-ḵayriyyatayn
nominative خَيْرِيَّانِ
ḵayriyyāni
الْخَيْرِيَّانِ
al-ḵayriyyāni
خَيْرِيَّتَانِ
ḵayriyyatāni
الْخَيْرِيَّتَانِ
al-ḵayriyyatāni
accusative خَيْرِيَّيْنِ
ḵayriyyayni
الْخَيْرِيَّيْنِ
al-ḵayriyyayni
خَيْرِيَّتَيْنِ
ḵayriyyatayni
الْخَيْرِيَّتَيْنِ
al-ḵayriyyatayni
genitive خَيْرِيَّيْنِ
ḵayriyyayni
الْخَيْرِيَّيْنِ
al-ḵayriyyayni
خَيْرِيَّتَيْنِ
ḵayriyyatayni
الْخَيْرِيَّتَيْنِ
al-ḵayriyyatayni
plural masculine feminine
sound masculine plural sound feminine plural
indefinite definite indefinite definite
informal خَيْرِيِّين
ḵayriyyīn
الْخَيْرِيِّين
al-ḵayriyyīn
خَيْرِيَّات
ḵayriyyāt
الْخَيْرِيَّات
al-ḵayriyyāt
nominative خَيْرِيُّونَ
ḵayriyyūna
الْخَيْرِيُّونَ
al-ḵayriyyūna
خَيْرِيَّاتٌ
ḵayriyyātun
الْخَيْرِيَّاتُ
al-ḵayriyyātu
accusative خَيْرِيِّينَ
ḵayriyyīna
الْخَيْرِيِّينَ
al-ḵayriyyīna
خَيْرِيَّاتٍ
ḵayriyyātin
الْخَيْرِيَّاتِ
al-ḵayriyyāti
genitive خَيْرِيِّينَ
ḵayriyyīna
الْخَيْرِيِّينَ
al-ḵayriyyīna
خَيْرِيَّاتٍ
ḵayriyyātin
الْخَيْرِيَّاتِ
al-ḵayriyyāti
Descendants
  • Ottoman Turkish: خیری (hayrî)

Etymology 2

From Middle Persian hylyk' (/⁠hērīg⁠/, wallflower) (Classical Persian خیری (xêri)).

Noun

خَيْرِيّ • (ḵayriyym

  1. wallflower (Erysimum spp.)
    • c. 1200, يحيى بن محمد بن أحمد بن العوام [yaḥyā ibn muḥammad ibn ʔaḥmad ibn al-ʕawwām], edited by José Antonio Banqueri, كتاب الفلاحة [Book on Agriculture], volume 2, Madrid: Imprenta Real, published 1802IA, Cap. 27, Art. 1, page 269:
      والخيري يشبه البنفسج في تدبيره وإفلاحه إلا أنه أقوى وأصبر وقد يبقي الأصفر منه ثلاث سنين وينفع الخيري كلما بنفع البنفسج.
      The wallflower is similar to the violet in its regimen and cultivation except that it is stronger and more enduring. The yellow one may persist three years. Everything is useful for the wallflower what is also useful for the violet.
Declension
Declension of noun خَيْرِيّ (ḵayriyy)
singular basic singular triptote
indefinite definite construct
informal خَيْرِي
ḵayrī
الْخَيْرِي
al-ḵayrī
خَيْرِي
ḵayrī
nominative خَيْرِيٌّ
ḵayriyyun
الْخَيْرِيُّ
al-ḵayriyyu
خَيْرِيُّ
ḵayriyyu
accusative خَيْرِيًّا
ḵayriyyan
الْخَيْرِيَّ
al-ḵayriyya
خَيْرِيَّ
ḵayriyya
genitive خَيْرِيٍّ
ḵayriyyin
الْخَيْرِيِّ
al-ḵayriyyi
خَيْرِيِّ
ḵayriyyi
Descendants

References

  • Dozy, Reinhart Pieter Anne (1881) “خيري”, in Supplément aux dictionnaires arabes[1] (in French), volume 1, Leiden: E. J. Brill, page 416
  • Freytag, Georg (1830) “خيري”, in Lexicon arabico-latinum praesertim ex Djeuharii Firuzabadiique et aliorum Arabum operibus adhibitis Golii quoque et aliorum libris confectum[2] (in Latin), volume 1, Halle: C. A. Schwetschke, page 541
  • MacKenzie, D. N. (1971) A concise Pahlavi dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press, page 43
  • Wehr, Hans with Kropfitsch, Lorenz (1985) “خيري”, in Arabisches Wörterbuch für die Schriftsprache der Gegenwart[3] (in German), 5th edition, Wiesbaden: Otto Harrassowitz, published 2011, →ISBN, page 371