دستج

Arabic

Alternative forms

Etymology

From Middle Persian [script needed] (dstk' /⁠dastag⁠/, bunch, bundle; handle), via the Neo-Persian descendant of which دسته (daste) later also Arabic دَسْتَة (dasta) has been acquired.

Pronunciation

  • IPA(key): /das.tad͡ʒ/

Noun

دَسْتَج • (dastajm (plural دَسَاتِج (dasātij)) (obsolete)

  1. (rare) fagot, bundle, bunch, truss
    Synonyms: حُزْمَة (ḥuzma), رِزْمَة (rizma)
    • a. 929, مروان بن جناح [Marwān ibn Janāḥ], edited by Gerrit Bos, Fabian Käs, كتاب التلخيص [kitāb at-talḵīṣ] [On the Nomenclature of Medicinal Drugs], Leiden: Brill, published 2020, →DOI, →ISBN, 270 (fol. 26r,5–13), page 454:
      قَالَ ٱلخُبْزَرُزِّيُّ:
      فَضِلْنِي بِدَسْتَجَةٍ عَذْبَةٍ – فَإِنِّي إِلَيْهَا مَشُوقٌ مَشُوقٌ
      أَصِلْكَ بِدَسْتَجَةٍ مِثْلَهَا – مِنَ ٱلْحَلِّ تَعْلُو وَلِلْحَلِّ شُوقٌ
      qāla l-ḵubzaruzziyyu:
      faḍilnī bi-dastajatin ʕaḏbatin – faʔinnī ʔilay-hā mašūqun mašūqun
      ʔaṣilka bi-dastajatin miṯlahā – mina l-ḥalli taʕlū wa-li-l-ḥalli šūqun
      Al-Ḵubzaruzzīy said:
      Distinguish me by a dulcet fagot … by reason that to it my yearn is roused!
      I send you thereon an equal fagot … its unbox, like for many, puts you risen!
  2. (rare) handle, grip, helve
    Synonyms: نِصَاب (niṣāb), يَد (yad)
  3. pestle, mortar’s grip, beater
    Synonyms: مِدَقّ (midaqq), يَد (yad)
    • a. 1165, ابن التلميذ [Ibn al-Tilmīḏ], edited by Oliver Kahl, The Dispensatory of Ibn At-Tilmīḏ الأقراباذين الكبير (Islamic Philosophy, Theology and Science. Texts and Studies; 70), Leiden: Brill, published 2007, →ISBN, page 139 Nr. 302:
      ويحرك بدستج الهاون نعما ويصفى في منخل ويرمى بالثفل ثم تعاود عليه التصفية […]
      (now) stir it gently with a pestle, strain it into a sieve, and throw away the sediment (that has gathered upon it); then clear it again […]
    • c. 1200, يحيى بن محمد بن أحمد بن العوام [yaḥyā ibn muḥammad ibn ʔaḥmad ibn al-ʕawwām], edited by José Antonio Banqueri, كتاب الفلاحة [Book on Agriculture], volume 2, Madrid: Imprenta Real, published 1802IA, Cap. 28, Art. 13, page 316:
      له ساق طويل نحو شبر شكله شكل دستج الهاون لونه إلى الفرفرية وعليه ثمر لونه لون زعفران وله أصل متوسط القدر.
      It [the type of dragonwort] has a leg as long as a hand’s span and is in form like a pestle, its colour nears purple, its fruits have the colour of saffron, its stem is of medium size.

Declension

Declension of noun دَسْتَج (dastaj)
singular basic singular triptote
indefinite definite construct
informal دَسْتَج
dastaj
الدَّسْتَج
ad-dastaj
دَسْتَج
dastaj
nominative دَسْتَجٌ
dastajun
الدَّسْتَجُ
ad-dastaju
دَسْتَجُ
dastaju
accusative دَسْتَجًا
dastajan
الدَّسْتَجَ
ad-dastaja
دَسْتَجَ
dastaja
genitive دَسْتَجٍ
dastajin
الدَّسْتَجِ
ad-dastaji
دَسْتَجِ
dastaji
dual indefinite definite construct
informal دَسْتَجَيْن
dastajayn
الدَّسْتَجَيْن
ad-dastajayn
دَسْتَجَيْ
dastajay
nominative دَسْتَجَانِ
dastajāni
الدَّسْتَجَانِ
ad-dastajāni
دَسْتَجَا
dastajā
accusative دَسْتَجَيْنِ
dastajayni
الدَّسْتَجَيْنِ
ad-dastajayni
دَسْتَجَيْ
dastajay
genitive دَسْتَجَيْنِ
dastajayni
الدَّسْتَجَيْنِ
ad-dastajayni
دَسْتَجَيْ
dastajay
plural basic broken plural diptote
indefinite definite construct
informal دَسَاتِج
dasātij
الدَّسَاتِج
ad-dasātij
دَسَاتِج
dasātij
nominative دَسَاتِجُ
dasātiju
الدَّسَاتِجُ
ad-dasātiju
دَسَاتِجُ
dasātiju
accusative دَسَاتِجَ
dasātija
الدَّسَاتِجَ
ad-dasātija
دَسَاتِجَ
dasātija
genitive دَسَاتِجَ
dasātija
الدَّسَاتِجِ
ad-dasātiji
دَسَاتِجِ
dasātiji

References

  • دستج” in Almaany
  • Dozy, Reinhart Pieter Anne (1881) “دستج”, in Supplément aux dictionnaires arabes[1] (in French), volume 1, Leiden: E. J. Brill, page 441b
  • Freytag, Georg (1833) “دستج”, in Lexicon arabico-latinum praesertim ex Djeuharii Firuzabadiique et aliorum Arabum operibus adhibitis Golii quoque et aliorum libris confectum[2] (in Latin), volume 2, Halle: C. A. Schwetschke, page 29a