گنبد

See also: كنبد

Persian

Etymology

Inherited from Middle Persian [script needed] (gwmbt' /⁠gumbad⁠/, dome, fire-temple), from Classical Syriac ܩܘܒܬܐ (qubbəṯā). Doublet of قبه (qobbe, dome), also from Syriac but through Arabic. Compare Old Armenian գմբեթ (gmbetʻ) and Georgian გუმბათი (gumbati), Iranian borrowings.

Pronunciation

 

Readings
Classical reading? gunbad
Dari reading? gunbad
Iranian reading? gonbad
Tajik reading? gunbad, gunbaz

Noun

Dari گنبد
Iranian Persian
Tajik гунбад, гунбаз

گنبد • (gombad) (plural گنبدها)

  1. dome, cupola, vault
    Synonyms: قبه (qobbe), (archaic) کوپله (kupale)
    معلوم نیست ک اولین گنبد چه زمانی ساخته شد.
    ma'lum nist ke avvalin gombad če zamâni sâxte šod.
    It is not known when the first dome was built.
    • c. 1060, Nāṣir-i Khusraw, Safarnāma [Book of Travels]‎[1]:
      و میان ری و آمل کوه دماوند است مانند گنبدی و آن را لواسان گویند، و گویند بر سر آن چاهیست که نوشادر از آن حاصل می‌شود و گویند که کبریت نیز، و مردم پوست گاو ببرند و پر نوشادر کنند و از سر کوه بغلتانند که به راه نتوان فرود آوردن.
      wa miyān-i ray u āmul kōh-i damāwand ast mānand-i gumbadē u ān rā lawāsān gūyand, u gūyand bar sar-i ān čāhē-st ki nōšādur az ān hāsil mē-šawad u gūyand ki kibrīt nēz, u mardum pōst-i gāw bibarand u purr-i nōšādur kunand u az sar-i kōh biġaltānand ki ba rāh na-tawān furōd āwardan.
      And between the road from Ray to Āmul, there is Mount Damāvand like a dome; it is called Lavāsān. It is said that from its summit, there is a well which produces sal ammoniac, and they say also sulfur. People bring cowskin, fill it with sal ammoniac, and roll it down from the summit of the mountain, since it is impossible to bring it down by road.
  2. (metonymic) domed mausoleum or monument

Alternative forms

  • گنبذ (gombaz) (archaic)
  • گمبد (gombad)

Derived terms

  • گنبد زدن (gombad zadan)
  • گنبد کردن (gombad kardan)
  • گنبددار (gombad-dâr)
  • گنبدمانند (gombad-mânand)
  • گنبده (gombade)
  • گنبدی (gombadi)
  • گنبدی‌شکل (gombadi-šekl)

Descendants

  • Arabic: جُنْبَد (jumbad), جُنْبَذ (jumbaḏ), جُنْبُذ m (jumbuḏ)
  • Assamese: গম্বুজ (gombuz), গুম্বজ (gumboz)
  • Azerbaijani: günbəz / گنبذ
  • Bashkir: көмбәҙ (kömbəź)
  • Bengali: গম্বুজ (gombuj), গুম্বজ (gumboj)
  • Gojri: گُمَٹ (gumaṭ)
  • Gujarati: ગુંબજ (gumbaj), ઘુંમટ (ghummaṭ), ઘૂમટ (ghūmaṭ)
  • Hindustani:
    Hindi: गुंबज़ (gumbaz)
    Urdu: گُنْبَد (gumbad), گُنْبَذ (gumbaz)
  • Kannada: ಗುಮ್ಮಟ (gummaṭa)
  • Kazakh: күмбез (kümbez)
  • Konkani: ghumaṭ
    Devanagari script: घुमट
    Kannada script: ಘುಮಟ್
    Latin script: ghumott
  • Kyrgyz: күмбөз (kümböz)
  • Malvi: घुमट (ghumaṭ)
  • Mandarin: 拱北 (gǒngběi)
  • Marathi: घुमट (ghumaṭ)
  • Marwari:
    Devanagari script: गुंबज (gumbaj), घुमट (ghumaṭ)
    Mahajani script: 𑅗𑅒𑅧𑅪𑅛 (gunbj), 𑅘𑅒𑅬𑅞 (ghumṭ)
  • Nepali: गुमज (gumaj)
  • Nogai: куьмбез (kümbez)
  • Odia: ଗୁମୁଟ (gumuṭa)
  • Ottoman Turkish: كنبد (kümbed)
    • Turkish: kümbet
    • Armenian: քիւմպէթ (kʻiwmpētʻ)
    • Macedonian: ќумбе (ḱumbe)
  • Punjabi:
    Gurmukhi script: ਗੁੰਬਦ (gumbad)
    Shahmukhi script: گُنبَد (gunbad)
  • Saraiki: گُمُّذ (gummuẕ), گُمّبذ (gummbẕ)
  • Sindhi:
    Arabic script: گُنبَذُ
    Devanagari script: गुंबजु
    Khudabadi script: 𑊼𑋣𑋟𑋔𑋂𑋩𑋣 (gumbazu)
  • Tamil: கும்மட்டம் (kummaṭṭam)
  • Telugu: గుమ్మటము (gummaṭamu)
  • Turkmen: gümmez
  • Chagatai:
    • Uyghur: گۇمبەز (gumbez)
    • Uzbek: gumbaz

Further reading

Urdu

Alternative forms

Etymology

Borrowed from Classical Persian گنبد (gunbad), from Middle Persian [script needed] (gwmbt' /⁠gumbad⁠/, dome, fire-temple), from Classical Syriac ܩܘܒܬܐ (qubbəṯā).

Pronunciation

  • (Standard Urdu) IPA(key): /ɡʊm.bəd̪/
  • Rhymes: -əd̪
  • Hyphenation: گُن‧بَد

Noun

گنبد • (gumbadm (Hindi spelling गुंबद)

  1. dome, cupola

Declension

Declension of گنبد
singular plural
direct گنبد (gumbad) گنبد (gumbad)
oblique گنبد (gumbad) گنبدوں (gumbadõ)
vocative گنبد (gumbad) گنبدو (gumbado)