अर्यमन्
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- অৰ্যমন্ (Assamese script)
- ᬅᬃᬬᬫᬦ᭄ (Balinese script)
- অর্যমন্ (Bengali script)
- 𑰀𑰨𑰿𑰧𑰦𑰡𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀭𑁆𑀬𑀫𑀦𑁆 (Brahmi script)
- အရျမန် (Burmese script)
- અર્યમન્ (Gujarati script)
- ਅਰ੍ਯਮਨ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌰𑍍𑌯𑌮𑌨𑍍 (Grantha script)
- ꦄꦫꦾꦩꦤ꧀ (Javanese script)
- 𑂃𑂩𑂹𑂨𑂧𑂢𑂹 (Kaithi script)
- ಅರ್ಯಮೝ (Kannada script)
- អយ៌មន៑ (Khmer script)
- ອຣ຺ຍມນ຺ (Lao script)
- അര്യമന് (Malayalam script)
- ᠠᡵᠶᠠᠮᠠᠨ (Manchu script)
- 𑘀𑘨𑘿𑘧𑘦𑘡𑘿 (Modi script)
- ᠠᠷᠶ᠋ᠠᠮᠠᠨ (Mongolian script)
- 𑦠𑧈𑧠𑧇𑧆𑧁𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐬𑑂𑐫𑐩𑐣𑑂 (Newa script)
- ଅର୍ଯମନ୍ (Odia script)
- ꢂꢬ꣄ꢫꢪꢥ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆫𑇀𑆪𑆩𑆤𑇀 (Sharada script)
- 𑖀𑖨𑖿𑖧𑖦𑖡𑖿 (Siddham script)
- අර්යමන් (Sinhalese script)
- 𑩐𑩼 𑪙𑩻𑩴𑩯 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚀𑚤𑚶𑚣𑚢𑚝𑚶 (Takri script)
- அர்யமந் (Tamil script)
- అర్యమౝ (Telugu script)
- อรฺยมนฺ (Thai script)
- ཨ་རྱ་མ་ན྄ (Tibetan script)
- 𑒁𑒩𑓂𑒨𑒧𑒢𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨫𑩇𑨪𑨢𑨝𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *aryamā́, from Proto-Indo-Iranian *aryamā́. Cognate with Avestan 𐬀𐬌𐬭𐬌𐬌𐬀𐬨𐬀𐬥 (airiiaman), Middle Persian [script needed] (ʾylmʾn' /ērmān/).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɐɾ.jɐ.mɐ́n/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɐɾ.jɐ.mɐn̪/
Noun
अर्यमन् • (aryamán) stem, m
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अर्यमा (aryamā́) | अर्यमाणौ (aryamā́ṇau) अर्यमाणा¹ (aryamā́ṇā¹) |
अर्यमाणः (aryamā́ṇaḥ) |
| accusative | अर्यमाणम् (aryamā́ṇam) | अर्यमाणौ (aryamā́ṇau) अर्यमाणा¹ (aryamā́ṇā¹) |
अर्यम्णः (aryamṇáḥ) |
| instrumental | अर्यम्णा (aryamṇā́) | अर्यमभ्याम् (aryamábhyām) | अर्यमभिः (aryamábhiḥ) |
| dative | अर्यम्णे (aryamṇé) | अर्यमभ्याम् (aryamábhyām) | अर्यमभ्यः (aryamábhyaḥ) |
| ablative | अर्यम्णः (aryamṇáḥ) | अर्यमभ्याम् (aryamábhyām) | अर्यमभ्यः (aryamábhyaḥ) |
| genitive | अर्यम्णः (aryamṇáḥ) | अर्यम्णोः (aryamṇóḥ) | अर्यम्णाम् (aryamṇā́m) |
| locative | अर्यम्णि (aryamṇí) अर्यमणि (aryamáṇi) अर्यमन्¹ (aryamán¹) |
अर्यम्णोः (aryamṇóḥ) | अर्यमसु (aryamásu) |
| vocative | अर्यमन् (áryaman) | अर्यमाणौ (áryamāṇau) अर्यमाणा¹ (áryamāṇā¹) |
अर्यमाणः (áryamāṇaḥ) |
- ¹Vedic
Proper noun
अर्यमन् • (aryamán) stem, m
- the name of an Aditya: Aryaman
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 1.89.3:
- तान्पूर्व॑या नि॒विदा॑ हूमहे व॒यं भगं॑ मि॒त्रमदि॑तिं॒ दक्ष॑म॒स्रिध॑म्।
अ॒र्य॒मणं॒ वरु॑णं॒ सोम॑म॒श्विना॒ सर॑स्वती नः सु॒भगा॒ मय॑स्करत्॥- tā́npū́rvayā nivídā hūmahe vayáṃ bhágaṃ mitrámáditiṃ dákṣamasrídham.
aryamáṇaṃ váruṇaṃ sómamaśvínā sárasvatī naḥ subhágā máyaskarat. - We invoke them with an ancient text, Bhaga, Mitra, Aditi, Dakṣa, Asridh, Aryaman, Varuṇa, Soma, the Aśvins; and may the gracious Sarasvatī grant us happiness.
- tā́npū́rvayā nivídā hūmahe vayáṃ bhágaṃ mitrámáditiṃ dákṣamasrídham.
- तान्पूर्व॑या नि॒विदा॑ हूमहे व॒यं भगं॑ मि॒त्रमदि॑तिं॒ दक्ष॑म॒स्रिध॑म्।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अर्यमा (aryamā́) | अर्यमाणौ (aryamā́ṇau) अर्यमाणा¹ (aryamā́ṇā¹) |
अर्यमाणः (aryamā́ṇaḥ) |
| accusative | अर्यमाणम् (aryamā́ṇam) | अर्यमाणौ (aryamā́ṇau) अर्यमाणा¹ (aryamā́ṇā¹) |
अर्यम्णः (aryamṇáḥ) |
| instrumental | अर्यम्णा (aryamṇā́) | अर्यमभ्याम् (aryamábhyām) | अर्यमभिः (aryamábhiḥ) |
| dative | अर्यम्णे (aryamṇé) | अर्यमभ्याम् (aryamábhyām) | अर्यमभ्यः (aryamábhyaḥ) |
| ablative | अर्यम्णः (aryamṇáḥ) | अर्यमभ्याम् (aryamábhyām) | अर्यमभ्यः (aryamábhyaḥ) |
| genitive | अर्यम्णः (aryamṇáḥ) | अर्यम्णोः (aryamṇóḥ) | अर्यम्णाम् (aryamṇā́m) |
| locative | अर्यम्णि (aryamṇí) अर्यमणि (aryamáṇi) अर्यमन्¹ (aryamán¹) |
अर्यम्णोः (aryamṇóḥ) | अर्यमसु (aryamásu) |
| vocative | अर्यमन् (áryaman) | अर्यमाणौ (áryamāṇau) अर्यमाणा¹ (áryamāṇā¹) |
अर्यमाणः (áryamāṇaḥ) |
- ¹Vedic
References
- Monier Williams (1899) “अर्यमन्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 93.