अलस
Hindi
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ə.ləs/, [ɐ.lɐs]
Etymology 1
Learned borrowing from Sanskrit अलस (alasa).
Adjective
अलस • (alas) (indeclinable, Urdu spelling اَلَس) (formal)
Noun
अलस • (alas) m (rare)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | अलस alas |
अलस alas |
| oblique | अलस alas |
अलसों alasõ |
| vocative | अलस alas |
अलसो alaso |
Etymology 2
See the etymology of the corresponding lemma form.
Noun
अलस • (alas) m (Urdu spelling اَلَس)
- alternative form of आलस (ālas, “idleness, sloth”)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | अलस alas |
अलस alas |
| oblique | अलस alas |
अलसों alasõ |
| vocative | अलस alas |
अलसो alaso |
Further reading
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “अलस”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “अलस”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
- Platts, John T. (1884) “अलस”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- অলস (Assamese script)
- ᬅᬮᬲ (Balinese script)
- অলস (Bengali script)
- 𑰀𑰩𑰭 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀮𑀲 (Brahmi script)
- အလသ (Burmese script)
- અલસ (Gujarati script)
- ਅਲਸ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌲𑌸 (Grantha script)
- ꦄꦭꦱ (Javanese script)
- 𑂃𑂪𑂮 (Kaithi script)
- ಅಲಸ (Kannada script)
- អលស (Khmer script)
- ອລສ (Lao script)
- അലസ (Malayalam script)
- ᠠᠯᠠᠰ᠌ᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘩𑘭 (Modi script)
- ᠠᠯᠠᠰᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦠𑧉𑧍 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐮𑐳 (Newa script)
- ଅଲସ (Odia script)
- ꢂꢭꢱ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆬𑆱 (Sharada script)
- 𑖀𑖩𑖭 (Siddham script)
- අලස (Sinhalese script)
- 𑩐𑩽𑪁 (Soyombo script)
- 𑚀𑚥𑚨 (Takri script)
- அலஸ (Tamil script)
- అలస (Telugu script)
- อลส (Thai script)
- ཨ་ལ་ས (Tibetan script)
- 𑒁𑒪𑒮 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨬𑨰 (Zanabazar Square script)
Etymology
A later Vedic variant of अरस (arasá, “sapless, dull, weak”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɐ.lɐ.sɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɐ.l̪ɐ.s̪ɐ/
Adjective
अलस • (alasá) stem
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अलसः (alasáḥ) | अलसौ (alasaú) अलसा¹ (alasā́¹) |
अलसाः (alasā́ḥ) अलसासः¹ (alasā́saḥ¹) |
| accusative | अलसम् (alasám) | अलसौ (alasaú) अलसा¹ (alasā́¹) |
अलसान् (alasā́n) |
| instrumental | अलसेन (alaséna) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसैः (alasaíḥ) अलसेभिः¹ (alasébhiḥ¹) |
| dative | अलसाय (alasā́ya) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसेभ्यः (alasébhyaḥ) |
| ablative | अलसात् (alasā́t) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसेभ्यः (alasébhyaḥ) |
| genitive | अलसस्य (alasásya) | अलसयोः (alasáyoḥ) | अलसानाम् (alasā́nām) |
| locative | अलसे (alasé) | अलसयोः (alasáyoḥ) | अलसेषु (alaséṣu) |
| vocative | अलस (álasa) | अलसौ (álasau) अलसा¹ (álasā¹) |
अलसाः (álasāḥ) अलसासः¹ (álasāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अलसा (alasā́) | अलसे (alasé) | अलसाः (alasā́ḥ) |
| accusative | अलसाम् (alasā́m) | अलसे (alasé) | अलसाः (alasā́ḥ) |
| instrumental | अलसया (alasáyā) अलसा¹ (alasā́¹) |
अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसाभिः (alasā́bhiḥ) |
| dative | अलसायै (alasā́yai) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसाभ्यः (alasā́bhyaḥ) |
| ablative | अलसायाः (alasā́yāḥ) अलसायै² (alasā́yai²) |
अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसाभ्यः (alasā́bhyaḥ) |
| genitive | अलसायाः (alasā́yāḥ) अलसायै² (alasā́yai²) |
अलसयोः (alasáyoḥ) | अलसानाम् (alasā́nām) |
| locative | अलसायाम् (alasā́yām) | अलसयोः (alasáyoḥ) | अलसासु (alasā́su) |
| vocative | अलसे (álase) | अलसे (álase) | अलसाः (álasāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अलसम् (alasám) | अलसे (alasé) | अलसानि (alasā́ni) अलसा¹ (alasā́¹) |
| accusative | अलसम् (alasám) | अलसे (alasé) | अलसानि (alasā́ni) अलसा¹ (alasā́¹) |
| instrumental | अलसेन (alaséna) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसैः (alasaíḥ) अलसेभिः¹ (alasébhiḥ¹) |
| dative | अलसाय (alasā́ya) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसेभ्यः (alasébhyaḥ) |
| ablative | अलसात् (alasā́t) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसेभ्यः (alasébhyaḥ) |
| genitive | अलसस्य (alasásya) | अलसयोः (alasáyoḥ) | अलसानाम् (alasā́nām) |
| locative | अलसे (alasé) | अलसयोः (alasáyoḥ) | अलसेषु (alaséṣu) |
| vocative | अलस (álasa) | अलसे (álase) | अलसानि (álasāni) अलसा¹ (álasā¹) |
- ¹Vedic
Borrowed terms
Noun
अलस • (alasá) stem, m
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अलसः (alasáḥ) | अलसौ (alasaú) अलसा¹ (alasā́¹) |
अलसाः (alasā́ḥ) अलसासः¹ (alasā́saḥ¹) |
| accusative | अलसम् (alasám) | अलसौ (alasaú) अलसा¹ (alasā́¹) |
अलसान् (alasā́n) |
| instrumental | अलसेन (alaséna) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसैः (alasaíḥ) अलसेभिः¹ (alasébhiḥ¹) |
| dative | अलसाय (alasā́ya) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसेभ्यः (alasébhyaḥ) |
| ablative | अलसात् (alasā́t) | अलसाभ्याम् (alasā́bhyām) | अलसेभ्यः (alasébhyaḥ) |
| genitive | अलसस्य (alasásya) | अलसयोः (alasáyoḥ) | अलसानाम् (alasā́nām) |
| locative | अलसे (alasé) | अलसयोः (alasáyoḥ) | अलसेषु (alaséṣu) |
| vocative | अलस (álasa) | अलसौ (álasau) अलसा¹ (álasā¹) |
अलसाः (álasāḥ) अलसासः¹ (álasāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Borrowed terms
- Hindi: अलस (alas)
Further reading
- Monier Williams (1899) “अलस”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 94, column 3.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “अलस”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 126
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “alasa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press