आरक्षित
Hindi
Etymology
Etymology tree
Borrowed from Sanskrit आरक्षित (ārakṣita), from आ- (ā-) + रक्षित (rakṣita).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ɑː.ɾək.ʂɪt̪/, [äː.ɾɐk.ʃɪt̪]
Adjective
आरक्षित • (ārakṣit) (indeclinable)
- reserved, set aside
- (Indian politics) reserved (seats held vacant in government institutions for disadvantaged communities)
- आरक्षित वर्ग ― ārakṣit varg ― reserved class
References
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “आरक्षित”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
- Bahri, Hardev (1989) “आरक्षित”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
Sanskrit
Etymology
Etymology tree
From आ- (ā-) + रक्षित (rakṣita).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɑː.ɾɐk.ʂi.tɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɑː.ɾɐk.ʂi.t̪ɐ/
Adjective
आरक्षित • (ārakṣita) stem (root रक्ष्)[1]
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | आरक्षितः (ārakṣitaḥ) | आरक्षितौ (ārakṣitau) आरक्षिता¹ (ārakṣitā¹) |
आरक्षिताः (ārakṣitāḥ) आरक्षितासः¹ (ārakṣitāsaḥ¹) |
| accusative | आरक्षितम् (ārakṣitam) | आरक्षितौ (ārakṣitau) आरक्षिता¹ (ārakṣitā¹) |
आरक्षितान् (ārakṣitān) |
| instrumental | आरक्षितेन (ārakṣitena) | आरक्षिताभ्याम् (ārakṣitābhyām) | आरक्षितैः (ārakṣitaiḥ) आरक्षितेभिः¹ (ārakṣitebhiḥ¹) |
| dative | आरक्षिताय (ārakṣitāya) | आरक्षिताभ्याम् (ārakṣitābhyām) | आरक्षितेभ्यः (ārakṣitebhyaḥ) |
| ablative | आरक्षितात् (ārakṣitāt) | आरक्षिताभ्याम् (ārakṣitābhyām) | आरक्षितेभ्यः (ārakṣitebhyaḥ) |
| genitive | आरक्षितस्य (ārakṣitasya) | आरक्षितयोः (ārakṣitayoḥ) | आरक्षितानाम् (ārakṣitānām) |
| locative | आरक्षिते (ārakṣite) | आरक्षितयोः (ārakṣitayoḥ) | आरक्षितेषु (ārakṣiteṣu) |
| vocative | आरक्षित (ārakṣita) | आरक्षितौ (ārakṣitau) आरक्षिता¹ (ārakṣitā¹) |
आरक्षिताः (ārakṣitāḥ) आरक्षितासः¹ (ārakṣitāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | आरक्षिता (ārakṣitā) | आरक्षिते (ārakṣite) | आरक्षिताः (ārakṣitāḥ) |
| accusative | आरक्षिताम् (ārakṣitām) | आरक्षिते (ārakṣite) | आरक्षिताः (ārakṣitāḥ) |
| instrumental | आरक्षितया (ārakṣitayā) आरक्षिता¹ (ārakṣitā¹) |
आरक्षिताभ्याम् (ārakṣitābhyām) | आरक्षिताभिः (ārakṣitābhiḥ) |
| dative | आरक्षितायै (ārakṣitāyai) | आरक्षिताभ्याम् (ārakṣitābhyām) | आरक्षिताभ्यः (ārakṣitābhyaḥ) |
| ablative | आरक्षितायाः (ārakṣitāyāḥ) आरक्षितायै² (ārakṣitāyai²) |
आरक्षिताभ्याम् (ārakṣitābhyām) | आरक्षिताभ्यः (ārakṣitābhyaḥ) |
| genitive | आरक्षितायाः (ārakṣitāyāḥ) आरक्षितायै² (ārakṣitāyai²) |
आरक्षितयोः (ārakṣitayoḥ) | आरक्षितानाम् (ārakṣitānām) |
| locative | आरक्षितायाम् (ārakṣitāyām) | आरक्षितयोः (ārakṣitayoḥ) | आरक्षितासु (ārakṣitāsu) |
| vocative | आरक्षिते (ārakṣite) | आरक्षिते (ārakṣite) | आरक्षिताः (ārakṣitāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | आरक्षितम् (ārakṣitam) | आरक्षिते (ārakṣite) | आरक्षितानि (ārakṣitāni) आरक्षिता¹ (ārakṣitā¹) |
| accusative | आरक्षितम् (ārakṣitam) | आरक्षिते (ārakṣite) | आरक्षितानि (ārakṣitāni) आरक्षिता¹ (ārakṣitā¹) |
| instrumental | आरक्षितेन (ārakṣitena) | आरक्षिताभ्याम् (ārakṣitābhyām) | आरक्षितैः (ārakṣitaiḥ) आरक्षितेभिः¹ (ārakṣitebhiḥ¹) |
| dative | आरक्षिताय (ārakṣitāya) | आरक्षिताभ्याम् (ārakṣitābhyām) | आरक्षितेभ्यः (ārakṣitebhyaḥ) |
| ablative | आरक्षितात् (ārakṣitāt) | आरक्षिताभ्याम् (ārakṣitābhyām) | आरक्षितेभ्यः (ārakṣitebhyaḥ) |
| genitive | आरक्षितस्य (ārakṣitasya) | आरक्षितयोः (ārakṣitayoḥ) | आरक्षितानाम् (ārakṣitānām) |
| locative | आरक्षिते (ārakṣite) | आरक्षितयोः (ārakṣitayoḥ) | आरक्षितेषु (ārakṣiteṣu) |
| vocative | आरक्षित (ārakṣita) | आरक्षिते (ārakṣite) | आरक्षितानि (ārakṣitāni) आरक्षिता¹ (ārakṣitā¹) |
- ¹Vedic
References
- ^ Monier Williams (1899) “आरक्षित”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 149.