कटाह
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- কটাহ (Assamese script)
- ᬓᬝᬵᬳ (Balinese script)
- কটাহ (Bengali script)
- 𑰎𑰘𑰯𑰮 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑀝𑀸𑀳 (Brahmi script)
- ကဋာဟ (Burmese script)
- કટાહ (Gujarati script)
- ਕਟਾਹ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑌟𑌾𑌹 (Grantha script)
- ꦏꦛꦴꦲ (Javanese script)
- 𑂍𑂗𑂰𑂯 (Kaithi script)
- ಕಟಾಹ (Kannada script)
- កដាហ (Khmer script)
- ກຏາຫ (Lao script)
- കടാഹ (Malayalam script)
- ᡬᠠᢞᠠ᠊ᠠᡥᠠ (Manchu script)
- 𑘎𑘘𑘰𑘮 (Modi script)
- ᢉᠠᢌᠠᢗᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦮𑦸𑧑𑧎 (Nandinagari script)
- 𑐎𑐚𑐵𑐴 (Newa script)
- କଟାହ (Odia script)
- ꢒꢜꢵꢲ (Saurashtra script)
- 𑆑𑆛𑆳𑆲 (Sharada script)
- 𑖎𑖘𑖯𑖮 (Siddham script)
- කටාහ (Sinhalese script)
- 𑩜𑩦𑩛𑪂 (Soyombo script)
- 𑚊𑚔𑚭𑚩 (Takri script)
- கடாஹ (Tamil script)
- కటాహ (Telugu script)
- กฏาห (Thai script)
- ཀ་ཊཱ་ཧ (Tibetan script)
- 𑒏𑒙𑒰𑒯 (Tirhuta script)
- 𑨋𑨔𑨊𑨱 (Zanabazar Square script)
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kɐ.ʈɑː.ɦɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /kɐ.ʈɑː.ɦɐ/
Etymology 1
The origin is unknown. Possibly related to करट (karaṭa, “an elephant's temple”); however, this is likely coincidence, as the original meaning seems to be "pan, boiler". Dravidian comparanda such as Tamil கடாரம் (kaṭāram, “cauldron”) may be borrowed from Indo-Aryan.
Noun
कटाह • (kaṭāha) stem, m
- a frying pan
- a boiler, caldron, saucepan (of a semi-spheroidal shape and with handles)
- a turtle's shell
- anything shaped like a caldron (such as the temple of an elephant)
- a well
- a winnowing basket
- a mound of earth
- hell, the infernal regions
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कटाहः (kaṭāhaḥ) | कटाहौ (kaṭāhau) कटाहा¹ (kaṭāhā¹) |
कटाहाः (kaṭāhāḥ) कटाहासः¹ (kaṭāhāsaḥ¹) |
| accusative | कटाहम् (kaṭāham) | कटाहौ (kaṭāhau) कटाहा¹ (kaṭāhā¹) |
कटाहान् (kaṭāhān) |
| instrumental | कटाहेन (kaṭāhena) | कटाहाभ्याम् (kaṭāhābhyām) | कटाहैः (kaṭāhaiḥ) कटाहेभिः¹ (kaṭāhebhiḥ¹) |
| dative | कटाहाय (kaṭāhāya) | कटाहाभ्याम् (kaṭāhābhyām) | कटाहेभ्यः (kaṭāhebhyaḥ) |
| ablative | कटाहात् (kaṭāhāt) | कटाहाभ्याम् (kaṭāhābhyām) | कटाहेभ्यः (kaṭāhebhyaḥ) |
| genitive | कटाहस्य (kaṭāhasya) | कटाहयोः (kaṭāhayoḥ) | कटाहानाम् (kaṭāhānām) |
| locative | कटाहे (kaṭāhe) | कटाहयोः (kaṭāhayoḥ) | कटाहेषु (kaṭāheṣu) |
| vocative | कटाह (kaṭāha) | कटाहौ (kaṭāhau) कटाहा¹ (kaṭāhā¹) |
कटाहाः (kaṭāhāḥ) कटाहासः¹ (kaṭāhāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- Prakrit: 𑀓𑀟𑀸𑀳 (kaḍāha)
Etymology 2
The origin is uncertain. Perhaps related to Etymology 1 above. Alternatively, from the same Dravidian source as खट्वा (khaṭvā, “bedstead, cot”).
Noun
कटाह • (kaṭāha) stem, m
- a cot
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कटाहः (kaṭāhaḥ) | कटाहौ (kaṭāhau) कटाहा¹ (kaṭāhā¹) |
कटाहाः (kaṭāhāḥ) कटाहासः¹ (kaṭāhāsaḥ¹) |
| accusative | कटाहम् (kaṭāham) | कटाहौ (kaṭāhau) कटाहा¹ (kaṭāhā¹) |
कटाहान् (kaṭāhān) |
| instrumental | कटाहेन (kaṭāhena) | कटाहाभ्याम् (kaṭāhābhyām) | कटाहैः (kaṭāhaiḥ) कटाहेभिः¹ (kaṭāhebhiḥ¹) |
| dative | कटाहाय (kaṭāhāya) | कटाहाभ्याम् (kaṭāhābhyām) | कटाहेभ्यः (kaṭāhebhyaḥ) |
| ablative | कटाहात् (kaṭāhāt) | कटाहाभ्याम् (kaṭāhābhyām) | कटाहेभ्यः (kaṭāhebhyaḥ) |
| genitive | कटाहस्य (kaṭāhasya) | कटाहयोः (kaṭāhayoḥ) | कटाहानाम् (kaṭāhānām) |
| locative | कटाहे (kaṭāhe) | कटाहयोः (kaṭāhayoḥ) | कटाहेषु (kaṭāheṣu) |
| vocative | कटाह (kaṭāha) | कटाहौ (kaṭāhau) कटाहा¹ (kaṭāhā¹) |
कटाहाः (kaṭāhāḥ) कटाहासः¹ (kaṭāhāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Etymology 3
Probably borrowed from Dravidian. Compare Tamil கடவு (kaṭavu, “male of sheep or goat”), Kannada ಕಡಸು (kaḍasu, “young cow that had not yet calved”).
Noun
कटाह • (kaṭāha) stem, m
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कटाहः (kaṭāhaḥ) | कटाहौ (kaṭāhau) कटाहा¹ (kaṭāhā¹) |
कटाहाः (kaṭāhāḥ) कटाहासः¹ (kaṭāhāsaḥ¹) |
| accusative | कटाहम् (kaṭāham) | कटाहौ (kaṭāhau) कटाहा¹ (kaṭāhā¹) |
कटाहान् (kaṭāhān) |
| instrumental | कटाहेन (kaṭāhena) | कटाहाभ्याम् (kaṭāhābhyām) | कटाहैः (kaṭāhaiḥ) कटाहेभिः¹ (kaṭāhebhiḥ¹) |
| dative | कटाहाय (kaṭāhāya) | कटाहाभ्याम् (kaṭāhābhyām) | कटाहेभ्यः (kaṭāhebhyaḥ) |
| ablative | कटाहात् (kaṭāhāt) | कटाहाभ्याम् (kaṭāhābhyām) | कटाहेभ्यः (kaṭāhebhyaḥ) |
| genitive | कटाहस्य (kaṭāhasya) | कटाहयोः (kaṭāhayoḥ) | कटाहानाम् (kaṭāhānām) |
| locative | कटाहे (kaṭāhe) | कटाहयोः (kaṭāhayoḥ) | कटाहेषु (kaṭāheṣu) |
| vocative | कटाह (kaṭāha) | कटाहौ (kaṭāhau) कटाहा¹ (kaṭāhā¹) |
कटाहाः (kaṭāhāḥ) कटाहासः¹ (kaṭāhāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
References
- Monier Williams (1899) “कटाह”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 243/3.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “कटाह”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 48
- Mayrhofer, Manfred (1956) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary][2] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 142-143