तन्द्रा
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- তন্দ্ৰা (Assamese script)
- ᬢᬦ᭄ᬤ᭄ᬭᬵ (Balinese script)
- তন্দ্রা (Bengali script)
- 𑰝𑰡𑰿𑰟𑰿𑰨𑰯 (Bhaiksuki script)
- 𑀢𑀦𑁆𑀤𑁆𑀭𑀸 (Brahmi script)
- တန္ဒြာ (Burmese script)
- તન્દ્રા (Gujarati script)
- ਤਨ੍ਦ੍ਰਾ (Gurmukhi script)
- 𑌤𑌨𑍍𑌦𑍍𑌰𑌾 (Grantha script)
- ꦠꦤ꧀ꦢꦿꦴ (Javanese script)
- 𑂞𑂢𑂹𑂠𑂹𑂩𑂰 (Kaithi script)
- ತನ್ದ್ರಾ (Kannada script)
- តន្ទ្រា (Khmer script)
- ຕນ຺ທ຺ຣາ (Lao script)
- തന്ദ്രാ (Malayalam script)
- ᢠᠠᠨᡩᡵᠠᢇ (Manchu script)
- 𑘝𑘡𑘿𑘟𑘿𑘨𑘰 (Modi script)
- ᢐᠠᠨᢑᠷᠠ᠋ᠠ (Mongolian script)
- 𑦽𑧁𑧠𑦿𑧠𑧈𑧑 (Nandinagari script)
- 𑐟𑐣𑑂𑐡𑑂𑐬𑐵 (Newa script)
- ତନ୍ଦ୍ରା (Odia script)
- ꢡꢥ꣄ꢣ꣄ꢬꢵ (Saurashtra script)
- 𑆠𑆤𑇀𑆢𑇀𑆫𑆳 (Sharada script)
- 𑖝𑖡𑖿𑖟𑖿𑖨𑖯 (Siddham script)
- තන්ද්රා (Sinhalese script)
- 𑩫𑩯 𑪙𑩭 𑪙𑩼𑩛 (Soyombo script)
- 𑚙𑚝𑚶𑚛𑚶𑚤𑚭 (Takri script)
- தந்த்³ரா (Tamil script)
- తన్ద్రా (Telugu script)
- ตนฺทฺรา (Thai script)
- ཏ་ནྡྲཱ (Tibetan script)
- 𑒞𑒢𑓂𑒠𑓂𑒩𑒰 (Tirhuta script)
- 𑨙𑨝𑩇𑨛𑩇𑨫𑨊 (Zanabazar Square script)
Etymology
From the root तन्द् (tand, “to become relaxed”). Ultimately from Proto-Indo-European *tend-.
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /tɐn.dɾɑ́ː/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /t̪ɐn̪.d̪ɾɑː/
Noun
तन्द्रा • (tandrā) stem, f
- lassitude, exhaustion, fatigue, laziness, sleepiness, weariness, sluggishness, syncope
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 2.30.7:
- न मा तमन्न श्रमन्नोत तन्द्रन् न वोचाम मा सुनोतेति सोमम्।
यो मे पृणाद्यो ददद्यो निबोधाद्यो मा सुन्वन्तमुप गोभिरायत्॥- na mā taman na śraman nota tandran na vocāma mā sunoteti somam
yo me pṛṇād yo dadad yo nibodhād yo mā sunvantam upa gobhir āyat - Let it not vex me, tire me, make me slothful, and never let us say, Press not the Soma;
For him who cares for me, gives gifts, supports me, who comes with kine to me who pour libations.
- na mā taman na śraman nota tandran na vocāma mā sunoteti somam
- न मा तमन्न श्रमन्नोत तन्द्रन् न वोचाम मा सुनोतेति सोमम्।
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 8.92.30.(Vālakhilya Apocryphal Hymn):
- मो षु ब्रह्मेव तन्द्रयुर् भुवो वाजानां पते।
मत्स्वा सुतस्य गोमतः॥- mo ṣu brahmeva tandrayur bhuvo vājānāṃ pate
matsvā sutasya gomataḥ - Be not like a lazy brāhmaṇa, O lord of food;
rejoice thyself by drinking the effused Soma mixed with milk.
- mo ṣu brahmeva tandrayur bhuvo vājānāṃ pate
- मो षु ब्रह्मेव तन्द्रयुर् भुवो वाजानां पते।
- want of energy
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | तन्द्रा (tandrā) | तन्द्रे (tandre) | तन्द्राः (tandrāḥ) |
| accusative | तन्द्राम् (tandrām) | तन्द्रे (tandre) | तन्द्राः (tandrāḥ) |
| instrumental | तन्द्रया (tandrayā) तन्द्रा¹ (tandrā¹) |
तन्द्राभ्याम् (tandrābhyām) | तन्द्राभिः (tandrābhiḥ) |
| dative | तन्द्रायै (tandrāyai) | तन्द्राभ्याम् (tandrābhyām) | तन्द्राभ्यः (tandrābhyaḥ) |
| ablative | तन्द्रायाः (tandrāyāḥ) तन्द्रायै² (tandrāyai²) |
तन्द्राभ्याम् (tandrābhyām) | तन्द्राभ्यः (tandrābhyaḥ) |
| genitive | तन्द्रायाः (tandrāyāḥ) तन्द्रायै² (tandrāyai²) |
तन्द्रयोः (tandrayoḥ) | तन्द्राणाम् (tandrāṇām) |
| locative | तन्द्रायाम् (tandrāyām) | तन्द्रयोः (tandrayoḥ) | तन्द्रासु (tandrāsu) |
| vocative | तन्द्रे (tandre) | तन्द्रे (tandre) | तन्द्राः (tandrāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
References
- Monier Williams (1899) “तन्द्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 436/3.
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 623