दुर्मनस्
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- দুৰ্মনস্ (Assamese script)
- ᬤᬸᬃᬫᬦᬲ᭄ (Balinese script)
- দুর্মনস্ (Bengali script)
- 𑰟𑰲𑰨𑰿𑰦𑰡𑰭𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀤𑀼𑀭𑁆𑀫𑀦𑀲𑁆 (Brahmi script)
- ဒုရ်္မနသ် (Burmese script)
- દુર્મનસ્ (Gujarati script)
- ਦੁਰ੍ਮਨਸ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌦𑍁𑌰𑍍𑌮𑌨𑌸𑍍 (Grantha script)
- ꦢꦸꦂꦩꦤꦱ꧀ (Javanese script)
- 𑂠𑂳𑂩𑂹𑂧𑂢𑂮𑂹 (Kaithi script)
- ದುರ್ಮನಸ್ (Kannada script)
- ទុម៌នស៑ (Khmer script)
- ທຸຣ຺ມນສ຺ (Lao script)
- ദുര്മനസ് (Malayalam script)
- ᡩᡠᡵᠮᠠᠨᠠᠰ᠌ (Manchu script)
- 𑘟𑘳𑘨𑘿𑘦𑘡𑘭𑘿 (Modi script)
- ᢑᠤᠷᠮᠠᠨᠠᠰ (Mongolian script)
- 𑦿𑧔𑧈𑧠𑧆𑧁𑧍𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐡𑐸𑐬𑑂𑐩𑐣𑐳𑑂 (Newa script)
- ଦୁର୍ମନସ୍ (Odia script)
- ꢣꢸꢬ꣄ꢪꢥꢱ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆢𑆶𑆫𑇀𑆩𑆤𑆱𑇀 (Sharada script)
- 𑖟𑖲𑖨𑖿𑖦𑖡𑖭𑖿 (Siddham script)
- දුර්මනස් (Sinhalese script)
- 𑩭𑩒𑩼 𑪙𑩴𑩯𑪁 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚛𑚰𑚤𑚶𑚢𑚝𑚨𑚶 (Takri script)
- து³ர்மநஸ் (Tamil script)
- దుర్మనస్ (Telugu script)
- ทุรฺมนสฺ (Thai script)
- དུ་རྨ་ན་ས྄ (Tibetan script)
- 𑒠𑒳𑒩𑓂𑒧𑒢𑒮𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨛𑨃𑨫𑩇𑨢𑨝𑨰𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *dušmánās, from Proto-Indo-European *dusmenēs. By surface analysis, दुस्- (dus-, “bad”) + मनस् (mánas, “mind”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /duɾ.mɐ.nɐs/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /d̪uɾ.mɐ.n̪ɐs̪/
Adjective
दुर्मनस् • (durmanas) stem
- in bad or low spirits, sad, melancholy
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | दुर्मणाः (durmaṇāḥ) | दुर्मनसौ (durmanasau) दुर्मनसा¹ (durmanasā¹) |
दुर्मनसः (durmanasaḥ) दुर्मणाः¹ (durmaṇāḥ¹) |
| accusative | दुर्मनसम् (durmanasam) दुर्मणाम्¹ (durmaṇām¹) |
दुर्मनसौ (durmanasau) दुर्मनसा¹ (durmanasā¹) |
दुर्मनसः (durmanasaḥ) दुर्मणाः¹ (durmaṇāḥ¹) |
| instrumental | दुर्मनसा (durmanasā) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभिः (durmanobhiḥ) |
| dative | दुर्मनसे (durmanase) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभ्यः (durmanobhyaḥ) |
| ablative | दुर्मनसः (durmanasaḥ) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभ्यः (durmanobhyaḥ) |
| genitive | दुर्मनसः (durmanasaḥ) | दुर्मनसोः (durmanasoḥ) | दुर्मनसाम् (durmanasām) |
| locative | दुर्मनसि (durmanasi) | दुर्मनसोः (durmanasoḥ) | दुर्मनःसु (durmanaḥsu) |
| vocative | दुर्मनः (durmanaḥ) | दुर्मनसौ (durmanasau) दुर्मनसा¹ (durmanasā¹) |
दुर्मनसः (durmanasaḥ) दुर्मणाः¹ (durmaṇāḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | दुर्मणाः (durmaṇāḥ) | दुर्मनसौ (durmanasau) दुर्मनसा¹ (durmanasā¹) |
दुर्मनसः (durmanasaḥ) दुर्मणाः¹ (durmaṇāḥ¹) |
| accusative | दुर्मनसम् (durmanasam) दुर्मणाम्¹ (durmaṇām¹) |
दुर्मनसौ (durmanasau) दुर्मनसा¹ (durmanasā¹) |
दुर्मनसः (durmanasaḥ) दुर्मणाः¹ (durmaṇāḥ¹) |
| instrumental | दुर्मनसा (durmanasā) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभिः (durmanobhiḥ) |
| dative | दुर्मनसे (durmanase) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभ्यः (durmanobhyaḥ) |
| ablative | दुर्मनसः (durmanasaḥ) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभ्यः (durmanobhyaḥ) |
| genitive | दुर्मनसः (durmanasaḥ) | दुर्मनसोः (durmanasoḥ) | दुर्मनसाम् (durmanasām) |
| locative | दुर्मनसि (durmanasi) | दुर्मनसोः (durmanasoḥ) | दुर्मनःसु (durmanaḥsu) |
| vocative | दुर्मनः (durmanaḥ) | दुर्मनसौ (durmanasau) दुर्मनसा¹ (durmanasā¹) |
दुर्मनसः (durmanasaḥ) दुर्मणाः¹ (durmaṇāḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | दुर्मनः (durmanaḥ) | दुर्मनसी (durmanasī) | दुर्मनांसि (durmanāṃsi) |
| accusative | दुर्मनः (durmanaḥ) | दुर्मनसी (durmanasī) | दुर्मनांसि (durmanāṃsi) |
| instrumental | दुर्मनसा (durmanasā) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभिः (durmanobhiḥ) |
| dative | दुर्मनसे (durmanase) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभ्यः (durmanobhyaḥ) |
| ablative | दुर्मनसः (durmanasaḥ) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभ्यः (durmanobhyaḥ) |
| genitive | दुर्मनसः (durmanasaḥ) | दुर्मनसोः (durmanasoḥ) | दुर्मनसाम् (durmanasām) |
| locative | दुर्मनसि (durmanasi) | दुर्मनसोः (durmanasoḥ) | दुर्मनःसु (durmanaḥsu) |
| vocative | दुर्मनः (durmanaḥ) | दुर्मनसी (durmanasī) | दुर्मनांसि (durmanāṃsi) |
Noun
दुर्मनस् • (durmanas) stem, n
- bad disposition, perversity of mind
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | दुर्मनः (durmanaḥ) | दुर्मनसी (durmanasī) | दुर्मनांसि (durmanāṃsi) |
| accusative | दुर्मनः (durmanaḥ) | दुर्मनसी (durmanasī) | दुर्मनांसि (durmanāṃsi) |
| instrumental | दुर्मनसा (durmanasā) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभिः (durmanobhiḥ) |
| dative | दुर्मनसे (durmanase) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभ्यः (durmanobhyaḥ) |
| ablative | दुर्मनसः (durmanasaḥ) | दुर्मनोभ्याम् (durmanobhyām) | दुर्मनोभ्यः (durmanobhyaḥ) |
| genitive | दुर्मनसः (durmanasaḥ) | दुर्मनसोः (durmanasoḥ) | दुर्मनसाम् (durmanasām) |
| locative | दुर्मनसि (durmanasi) | दुर्मनसोः (durmanasoḥ) | दुर्मनःसु (durmanaḥsu) |
| vocative | दुर्मनः (durmanaḥ) | दुर्मनसी (durmanasī) | दुर्मनांसि (durmanāṃsi) |
Further reading
- Monier Williams (1899) “दुर्मनस्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 486, column 2.
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “durmanas”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press