धैर्य
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit धैर्य (dhairya).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /d̪ʱɛːɾ.jᵊ/
Noun
धैर्य • (dhairya) m (Urdu spelling دَھیرْیَہ)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | धैर्य dhairya |
धैर्य dhairya |
| oblique | धैर्य dhairya |
धैर्यों dhairyõ |
| vocative | धैर्य dhairya |
धैर्यो dhairyo |
Synonyms
Proper noun
धैर्य • (dhairya) m
- a male given name, Dhairya, from Sanskrit
Further reading
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “धैर्य”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “धैर्य”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
- Platts, John T. (1884) “धैर्य”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
Marathi
Etymology
Borrowed from Sanskrit धैर्य (dhairya). Related to धीर (dhīr).
Pronunciation
- IPA(key): /d̪ʱəiɾ.jə/
Noun
धैर्य • (dhairya) n
Declension
| Declension of धैर्य (neut cons-stem) | |||
|---|---|---|---|
| direct singular |
धैर्य dhairya | ||
| direct plural |
धैर्ये, धैर्यं dhairye, dhairya | ||
| singular एकवचन |
plural अनेकवचन | ||
| nominative प्रथमा |
धैर्य dhairya |
धैर्ये, धैर्यं dhairye, dhairya | |
| oblique सामान्यरूप |
धैर्या dhairyā |
धैर्यां- dhairyān- | |
| acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी |
धैर्याला dhairyālā |
धैर्यांना dhairyānnā | |
| ergative | धैर्याने, धैर्यानं dhairyāne, dhairyāna |
धैर्यांनी dhairyānnī | |
| instrumental | धैर्याशी dhairyāśī |
धैर्यांशी dhairyānśī | |
| locative सप्तमी |
धैर्यात dhairyāt |
धैर्यांत dhairyāt | |
| vocative संबोधन |
धैर्या dhairyā |
धैर्यांनो dhairyānno | |
| Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition. | |||
| Genitive declension of धैर्य (neut cons-stem) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| masculine object पुल्लिंगी कर्म |
feminine object स्त्रीलिंगी कर्म |
neuter object नपुसकलिंगी कर्म |
oblique सामान्यरूप | |||||
| singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular* एकवचन |
plural अनेकवचन |
|||
| singular subject एकवचनी कर्ता |
धैर्याचा dhairyāċā |
धैर्याचे dhairyāċe |
धैर्याची dhairyācī |
धैर्याच्या dhairyācā |
धैर्याचे, धैर्याचं dhairyāċe, dhairyāċa |
धैर्याची dhairyācī |
धैर्याच्या dhairyācā | |
| plural subject अनेकवचनी कर्ता |
धैर्यांचा dhairyānċā |
धैर्यांचे dhairyānċe |
धैर्यांची dhairyāñcī |
धैर्यांच्या dhairyāncā |
धैर्यांचे, धैर्यांचं dhairyānċe, dhairyānċa |
धैर्यांची dhairyāñcī |
धैर्यांच्या dhairyāñcā | |
| * Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition. | ||||||||
Derived terms
- धैर्यशील (dhairyaśīl, “Dhairyashīl, a male given name”)
References
- Berntsen, Maxine (1982–1983) “धैर्य”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
- Molesworth, James Thomas (1857) “धैर्य”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
- Shridhar Ganesh Vaze (1911) “धैर्य”, in The Aryabhusan School Dictionary, Poona: Arya-Bhushan Press
- दाते, यशवंत रामकृष्ण [Date, Yashwant Ramkrishna] (1932-1950) “धैर्य”, in महाराष्ट्र शब्दकोश (mahārāṣṭra śabdakoś) (in Marathi), पुणे [Pune]: महाराष्ट्र कोशमंडळ (mahārāṣṭra kośmaṇḍaḷ)
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ধৈৰ্য (Assamese script)
- ᬥᬿᬃᬬ (Balinese script)
- ধৈর্য (Bengali script)
- 𑰠𑰹𑰨𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀥𑁃𑀭𑁆𑀬 (Brahmi script)
- ဓဲရျ (Burmese script)
- ધૈર્ય (Gujarati script)
- ਧੈਰ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌧𑍈𑌰𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦣꦻꦫꦾ (Javanese script)
- 𑂡𑂶𑂩𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ಧೈರ್ಯ (Kannada script)
- ធៃយ៌ (Khmer script)
- ໄຘຣ຺ຍ (Lao script)
- ധൈര്യ (Malayalam script)
- ᢡᠠᡳᡵᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘠𑘺𑘨𑘿𑘧 (Modi script)
- ᢑᠾᠧᠧᠷᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑧀𑧛𑧈𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐢𑐿𑐬𑑂𑐫 (Newa script)
- ଧୈର୍ଯ (Odia script)
- ꢤꣀꢬ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆣𑆽𑆫𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖠𑖹𑖨𑖿𑖧 (Siddham script)
- ධෛර්ය (Sinhalese script)
- 𑩮𑩗𑩼 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚜𑚳𑚤𑚶𑚣 (Takri script)
- தை⁴ர்ய (Tamil script)
- ధైర్య (Telugu script)
- ไธรฺย (Thai script)
- དྷཻ་རྱ (Tibetan script)
- 𑒡𑒻𑒩𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨜𑨇𑨫𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
Vṛddhi derivative of धीर (dhī́ra) with a -य (-ya) extension, from धृ (dhṛ, “to be hold, to be firm”, root).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /dʱɑːjɾ.jɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /d̪ʱɑjɾ.jɐ/
Noun
धैर्य • (dhairya) stem, n
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | धैर्यम् (dhairyam) | धैर्ये (dhairye) | धैर्याणि (dhairyāṇi) धैर्या¹ (dhairyā¹) |
| accusative | धैर्यम् (dhairyam) | धैर्ये (dhairye) | धैर्याणि (dhairyāṇi) धैर्या¹ (dhairyā¹) |
| instrumental | धैर्येण (dhairyeṇa) | धैर्याभ्याम् (dhairyābhyām) | धैर्यैः (dhairyaiḥ) धैर्येभिः¹ (dhairyebhiḥ¹) |
| dative | धैर्याय (dhairyāya) | धैर्याभ्याम् (dhairyābhyām) | धैर्येभ्यः (dhairyebhyaḥ) |
| ablative | धैर्यात् (dhairyāt) | धैर्याभ्याम् (dhairyābhyām) | धैर्येभ्यः (dhairyebhyaḥ) |
| genitive | धैर्यस्य (dhairyasya) | धैर्ययोः (dhairyayoḥ) | धैर्याणाम् (dhairyāṇām) |
| locative | धैर्ये (dhairye) | धैर्ययोः (dhairyayoḥ) | धैर्येषु (dhairyeṣu) |
| vocative | धैर्य (dhairya) | धैर्ये (dhairye) | धैर्याणि (dhairyāṇi) धैर्या¹ (dhairyā¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- Kashmiri:
- → Bengali: ধৈর্য (dhōirjo)
- → Hindi: धैर्य (dhairya)
- → Kannada: ಧೈರ್ಯ (dhairya)
- → Malayalam: ധൈര്യം (dhairyaṁ)
- → Marathi: धैर्य (dhairya)
- → Odia: ଧୈର୍ଯ୍ୟ (dhairjya), ଧାର୍ଯ୍ୟ (dhārjya)
- → Tamil: தைரியம் (tairiyam)
- → Telugu: ధైర్యము (dhairyamu)
- → Urdu: دَھیرْیَہ (dhairya)
Further reading
- Monier Williams (1899) “धैर्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 520, column 2.