निर्लज्ज

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit निर्लज्ज (nirlajja).

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /nɪɾ.ləd̪d͡ʒ/, [nɪɾ.lɐ(d̚)d͡ʒ]

Adjective

निर्लज्ज • (nirlajj)

shameless, impudent, unabashed, immodest, bold, brazen
Synonyms: बेशर्म (beśarm), धृष्ट (dhŕṣṭ), निडर (niḍar)

Antonyms: लज्जाशील (lajjāśīl), संकोची (saṅkocī)

References

Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “निर्लज्ज”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 2656
McGregor, Ronald Stuart (1993) “निर्लज्ज”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 570
Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “निर्लज्ज”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House, page 373
Bahri, Hardev (1989) “निर्लज्ज”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons, page 355.

Sanskrit

Alternative scripts

নিৰ্লজ্জ (Assamese script)
ᬦᬶᬃᬮᬚ᭄ᬚ (Balinese script)
নির্লজ্জ (Bengali script)
𑰡𑰰𑰨𑰿𑰩𑰕𑰿𑰕 (Bhaiksuki script)
𑀦𑀺𑀭𑁆𑀮𑀚𑁆𑀚 (Brahmi script)
နိရ်္လဇ္ဇ (Burmese script)
નિર્લજ્જ (Gujarati script)
ਨਿਰ੍ਲਜ੍ਜ (Gurmukhi script)
𑌨𑌿𑌰𑍍𑌲𑌜𑍍𑌜 (Grantha script)
ꦤꦶꦂꦭꦗ꧀ꦗ (Javanese script)
𑂢𑂱𑂩𑂹𑂪𑂔𑂹𑂔 (Kaithi script)
ನಿರ್ಲಜ್ಜ (Kannada script)
និល៌ជ្ជ (Khmer script)
ນິຣ຺ລຊ຺ຊ (Lao script)
നിര്ലജ്ജ (Malayalam script)
ᠨᡳᡵᠯᠠᡯᡯᠠ (Manchu script)
𑘡𑘱𑘨𑘿𑘩𑘕𑘿𑘕 (Modi script)
ᠨᠢᠷᠯᠠᠽᠽᠠ᠋ (Mongolian script)
𑧁𑧒𑧈𑧠𑧉𑦵𑧠𑦵 (Nandinagari script)
𑐣𑐶𑐬𑑂𑐮𑐖𑑂𑐖 (Newa script)
ନିର୍ଲଜ୍ଜ (Odia script)
ꢥꢶꢬ꣄ꢭꢙ꣄ꢙ (Saurashtra script)
𑆤𑆴𑆫𑇀𑆬𑆘𑇀𑆘 (Sharada script)
𑖡𑖰𑖨𑖿𑖩𑖕𑖿𑖕 (Siddham script)
නිර්‍ලජ‍්ජ (Sinhalese script)
𑩯𑩑𑩼 𑪙𑩽𑩣 𑪙𑩣 (Soyombo script)
𑚝𑚮𑚤𑚶𑚥𑚑𑚶𑚑 (Takri script)
நிர்லஜ்ஜ (Tamil script)
నిర్లజ్జ (Telugu script)
นิรฺลชฺช (Thai script)
ནི་རླ་ཛྫ (Tibetan script)
𑒢𑒱𑒩𑓂𑒪𑒖𑓂𑒖 (Tirhuta script)
𑨝𑨁𑨫𑩇𑨬𑨥𑩇𑨥 (Zanabazar Square script)

Etymology

From निस्- (nis-) +‎ लज्जा (lajjā).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /niɾ.lɐd.d͡ʑɐ/, [niɾ.lɐd̚.d͡ʑɐ]
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /n̪iɾ.l̪ɐd̪.d͡ʑɐ/, [n̪iɾ.l̪ɐd̪̚.d͡ʑɐ]

Adjective

निर्लज्ज • (nirlajja) stem

shameless, impudent
Synonyms: see Thesaurus:निर्लज्ज
- c. 800 CE – 950 CE, Nārāyaṇa, Hitopadeśa:
  असंतुष्टा द्विजा नष्टाः संतुष्टाश् च महीभृतः ।
  सलज्जा गणिका नष्टा निर्लज्जाश् च कुलाङ्गनाः ॥
  asaṃtuṣṭā dvijā naṣṭāḥ saṃtuṣṭāś ca mahībhṛtaḥ.
  salajjā gaṇikā naṣṭā nirlajjāś ca kulāṅganāḥ.
  An unsatisfied monk is fruitless, and so is a satisfied king.
  Wasted is a prostitute who is modest, and so is a householderess who is shameless.

Declension

Masculine a-stem declension of निर्लज्ज
	singular	dual	plural
nominative	निर्लज्जः (nirlajjaḥ)	निर्लज्जौ (nirlajjau) निर्लज्जा¹ (nirlajjā¹)	निर्लज्जाः (nirlajjāḥ) निर्लज्जासः¹ (nirlajjāsaḥ¹)
accusative	निर्लज्जम् (nirlajjam)	निर्लज्जौ (nirlajjau) निर्लज्जा¹ (nirlajjā¹)	निर्लज्जान् (nirlajjān)
instrumental	निर्लज्जेन (nirlajjena)	निर्लज्जाभ्याम् (nirlajjābhyām)	निर्लज्जैः (nirlajjaiḥ) निर्लज्जेभिः¹ (nirlajjebhiḥ¹)
dative	निर्लज्जाय (nirlajjāya)	निर्लज्जाभ्याम् (nirlajjābhyām)	निर्लज्जेभ्यः (nirlajjebhyaḥ)
ablative	निर्लज्जात् (nirlajjāt)	निर्लज्जाभ्याम् (nirlajjābhyām)	निर्लज्जेभ्यः (nirlajjebhyaḥ)
genitive	निर्लज्जस्य (nirlajjasya)	निर्लज्जयोः (nirlajjayoḥ)	निर्लज्जानाम् (nirlajjānām)
locative	निर्लज्जे (nirlajje)	निर्लज्जयोः (nirlajjayoḥ)	निर्लज्जेषु (nirlajjeṣu)
vocative	निर्लज्ज (nirlajja)	निर्लज्जौ (nirlajjau) निर्लज्जा¹ (nirlajjā¹)	निर्लज्जाः (nirlajjāḥ) निर्लज्जासः¹ (nirlajjāsaḥ¹)

¹Vedic

Feminine ā-stem declension of निर्लज्जा
	singular	dual	plural
nominative	निर्लज्जा (nirlajjā)	निर्लज्जे (nirlajje)	निर्लज्जाः (nirlajjāḥ)
accusative	निर्लज्जाम् (nirlajjām)	निर्लज्जे (nirlajje)	निर्लज्जाः (nirlajjāḥ)
instrumental	निर्लज्जया (nirlajjayā) निर्लज्जा¹ (nirlajjā¹)	निर्लज्जाभ्याम् (nirlajjābhyām)	निर्लज्जाभिः (nirlajjābhiḥ)
dative	निर्लज्जायै (nirlajjāyai)	निर्लज्जाभ्याम् (nirlajjābhyām)	निर्लज्जाभ्यः (nirlajjābhyaḥ)
ablative	निर्लज्जायाः (nirlajjāyāḥ) निर्लज्जायै² (nirlajjāyai²)	निर्लज्जाभ्याम् (nirlajjābhyām)	निर्लज्जाभ्यः (nirlajjābhyaḥ)
genitive	निर्लज्जायाः (nirlajjāyāḥ) निर्लज्जायै² (nirlajjāyai²)	निर्लज्जयोः (nirlajjayoḥ)	निर्लज्जानाम् (nirlajjānām)
locative	निर्लज्जायाम् (nirlajjāyām)	निर्लज्जयोः (nirlajjayoḥ)	निर्लज्जासु (nirlajjāsu)
vocative	निर्लज्जे (nirlajje)	निर्लज्जे (nirlajje)	निर्लज्जाः (nirlajjāḥ)

¹Vedic
²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of निर्लज्ज
	singular	dual	plural
nominative	निर्लज्जम् (nirlajjam)	निर्लज्जे (nirlajje)	निर्लज्जानि (nirlajjāni) निर्लज्जा¹ (nirlajjā¹)
accusative	निर्लज्जम् (nirlajjam)	निर्लज्जे (nirlajje)	निर्लज्जानि (nirlajjāni) निर्लज्जा¹ (nirlajjā¹)
instrumental	निर्लज्जेन (nirlajjena)	निर्लज्जाभ्याम् (nirlajjābhyām)	निर्लज्जैः (nirlajjaiḥ) निर्लज्जेभिः¹ (nirlajjebhiḥ¹)
dative	निर्लज्जाय (nirlajjāya)	निर्लज्जाभ्याम् (nirlajjābhyām)	निर्लज्जेभ्यः (nirlajjebhyaḥ)
ablative	निर्लज्जात् (nirlajjāt)	निर्लज्जाभ्याम् (nirlajjābhyām)	निर्लज्जेभ्यः (nirlajjebhyaḥ)
genitive	निर्लज्जस्य (nirlajjasya)	निर्लज्जयोः (nirlajjayoḥ)	निर्लज्जानाम् (nirlajjānām)
locative	निर्लज्जे (nirlajje)	निर्लज्जयोः (nirlajjayoḥ)	निर्लज्जेषु (nirlajjeṣu)
vocative	निर्लज्ज (nirlajja)	निर्लज्जे (nirlajje)	निर्लज्जानि (nirlajjāni) निर्लज्जा¹ (nirlajjā¹)

¹Vedic

Descendants

Prakrit: 𑀡𑀺𑀮𑁆𑀮𑀚𑁆𑀚 (ṇillajja)

References

Monier Williams (1899) “निर्लज्ज”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 542.
Hellwig, Oliver (2010–2025) “nirlajja”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “nirlajja”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 418