पतंग
See also: पतंगा
Hindi
Etymology
From Sanskrit पतङ्ग (pataṅga, “the flier, flying insect e.g. moth”). Doublet of पतंगा (pataṅgā, “moth”).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /pə.t̪əŋɡ/, [pɐ.t̪ɐ̃ŋɡ]
- Rhymes: -ə̃ŋɡ
Noun
पतंग • (pataṅg) m (Urdu spelling پتنگ)
- kite
- बसंत में हम पतंग उड़ाएँगे।
- basant mẽ ham pataṅg uṛāeṅge.
- In the spring, we'll fly kites.
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | पतंग pataṅg |
पतंग pataṅg |
| oblique | पतंग pataṅg |
पतंगों pataṅgõ |
| vocative | पतंग pataṅg |
पतंगो pataṅgo |
Derived terms
Descendants
- → Pashto: پتنګ (patang)
Sanskrit
Alternative forms
- पतङ्ग (pataṅga) — pronunciation spelling
Alternative scripts
Alternative scripts
- পতংগ (Assamese script)
- ᬧᬢᬂᬕ (Balinese script)
- পতংগ (Bengali script)
- 𑰢𑰝𑰽𑰐 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀢𑀁𑀕 (Brahmi script)
- ပတံဂ (Burmese script)
- પતંગ (Gujarati script)
- ਪਤਂਗ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌤𑌂𑌗 (Grantha script)
- ꦥꦠꦁꦒ (Javanese script)
- 𑂣𑂞𑂁𑂏 (Kaithi script)
- ಪತಂಗ (Kannada script)
- បតំគ (Khmer script)
- ປຕໍຄ (Lao script)
- പതംഗ (Malayalam script)
- ᢒᠠᢀ᠋ᢠᠠᡤᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘝𑘽𑘐 (Modi script)
- ᢒᠠᢀ᠋ᢐᠠᠺᠠ (Mongolian script)
- 𑧂𑦽𑧞𑦰 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐟𑑄𑐐 (Newa script)
- ପତଂଗ (Odia script)
- ꢦꢡꢀꢔ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆠𑆁𑆓 (Sharada script)
- 𑖢𑖝𑖽𑖐 (Siddham script)
- පතංග (Sinhalese script)
- 𑩰𑩫𑪖𑩞 (Soyombo script)
- 𑚞𑚙𑚫𑚌 (Takri script)
- பதஂக³ (Tamil script)
- పతంగ (Telugu script)
- ปตํค (Thai script)
- པ་ཏཾ་ག (Tibetan script)
- 𑒣𑒞𑓀𑒑 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨙𑨸𑨍 (Zanabazar Square script)
Etymology
पतम् (patam) + ग (ga), from पत् (pat, “to fall; to fly”). The variety in forms of the descendants (some with aspirated labial and/or retroflexion) suggests great substrate influence.
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /pɐ.tɐŋ.ɡɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /pɐ.t̪ɐŋ.ɡɐ/
Adjective
पतंग • (pataṃgá) stem (root पत्)
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पतंगः (pataṃgáḥ) | पतंगौ (pataṃgaú) पतंगा¹ (pataṃgā́¹) |
पतंगाः (pataṃgā́ḥ) पतंगासः¹ (pataṃgā́saḥ¹) |
| accusative | पतंगम् (pataṃgám) | पतंगौ (pataṃgaú) पतंगा¹ (pataṃgā́¹) |
पतंगान् (pataṃgā́n) |
| instrumental | पतंगेन (pataṃgéna) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगैः (pataṃgaíḥ) पतंगेभिः¹ (pataṃgébhiḥ¹) |
| dative | पतंगाय (pataṃgā́ya) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगेभ्यः (pataṃgébhyaḥ) |
| ablative | पतंगात् (pataṃgā́t) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगेभ्यः (pataṃgébhyaḥ) |
| genitive | पतंगस्य (pataṃgásya) | पतंगयोः (pataṃgáyoḥ) | पतंगानाम् (pataṃgā́nām) |
| locative | पतंगे (pataṃgé) | पतंगयोः (pataṃgáyoḥ) | पतंगेषु (pataṃgéṣu) |
| vocative | पतंग (pátaṃga) | पतंगौ (pátaṃgau) पतंगा¹ (pátaṃgā¹) |
पतंगाः (pátaṃgāḥ) पतंगासः¹ (pátaṃgāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पतंगा (pataṃgā́) | पतंगे (pataṃgé) | पतंगाः (pataṃgā́ḥ) |
| accusative | पतंगाम् (pataṃgā́m) | पतंगे (pataṃgé) | पतंगाः (pataṃgā́ḥ) |
| instrumental | पतंगया (pataṃgáyā) पतंगा¹ (pataṃgā́¹) |
पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगाभिः (pataṃgā́bhiḥ) |
| dative | पतंगायै (pataṃgā́yai) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगाभ्यः (pataṃgā́bhyaḥ) |
| ablative | पतंगायाः (pataṃgā́yāḥ) पतंगायै² (pataṃgā́yai²) |
पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगाभ्यः (pataṃgā́bhyaḥ) |
| genitive | पतंगायाः (pataṃgā́yāḥ) पतंगायै² (pataṃgā́yai²) |
पतंगयोः (pataṃgáyoḥ) | पतंगानाम् (pataṃgā́nām) |
| locative | पतंगायाम् (pataṃgā́yām) | पतंगयोः (pataṃgáyoḥ) | पतंगासु (pataṃgā́su) |
| vocative | पतंगे (pátaṃge) | पतंगे (pátaṃge) | पतंगाः (pátaṃgāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पतंगम् (pataṃgám) | पतंगे (pataṃgé) | पतंगानि (pataṃgā́ni) पतंगा¹ (pataṃgā́¹) |
| accusative | पतंगम् (pataṃgám) | पतंगे (pataṃgé) | पतंगानि (pataṃgā́ni) पतंगा¹ (pataṃgā́¹) |
| instrumental | पतंगेन (pataṃgéna) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगैः (pataṃgaíḥ) पतंगेभिः¹ (pataṃgébhiḥ¹) |
| dative | पतंगाय (pataṃgā́ya) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगेभ्यः (pataṃgébhyaḥ) |
| ablative | पतंगात् (pataṃgā́t) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगेभ्यः (pataṃgébhyaḥ) |
| genitive | पतंगस्य (pataṃgásya) | पतंगयोः (pataṃgáyoḥ) | पतंगानाम् (pataṃgā́nām) |
| locative | पतंगे (pataṃgé) | पतंगयोः (pataṃgáyoḥ) | पतंगेषु (pataṃgéṣu) |
| vocative | पतंग (pátaṃga) | पतंगे (pátaṃge) | पतंगानि (pátaṃgāni) पतंगा¹ (pátaṃgā¹) |
- ¹Vedic
Noun
पतंग • (pataṃgá) stem, m (root पत्)
- Denotes various flying objects:
- a species of rice
- a kind of sandalwood
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पतंगः (pataṃgáḥ) | पतंगौ (pataṃgaú) पतंगा¹ (pataṃgā́¹) |
पतंगाः (pataṃgā́ḥ) पतंगासः¹ (pataṃgā́saḥ¹) |
| accusative | पतंगम् (pataṃgám) | पतंगौ (pataṃgaú) पतंगा¹ (pataṃgā́¹) |
पतंगान् (pataṃgā́n) |
| instrumental | पतंगेन (pataṃgéna) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगैः (pataṃgaíḥ) पतंगेभिः¹ (pataṃgébhiḥ¹) |
| dative | पतंगाय (pataṃgā́ya) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगेभ्यः (pataṃgébhyaḥ) |
| ablative | पतंगात् (pataṃgā́t) | पतंगाभ्याम् (pataṃgā́bhyām) | पतंगेभ्यः (pataṃgébhyaḥ) |
| genitive | पतंगस्य (pataṃgásya) | पतंगयोः (pataṃgáyoḥ) | पतंगानाम् (pataṃgā́nām) |
| locative | पतंगे (pataṃgé) | पतंगयोः (pataṃgáyoḥ) | पतंगेषु (pataṃgéṣu) |
| vocative | पतंग (pátaṃga) | पतंगौ (pátaṃgau) पतंगा¹ (pátaṃgā¹) |
पतंगाः (pátaṃgāḥ) पतंगासः¹ (pátaṃgāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- Prakrit: 𑀧𑀬𑀁𑀕 m (payaṃga, “grasshopper”)
- Prakrit: *𑀧𑀢𑁆𑀢𑀁𑀕 (*pattaṃga)
- Pali: paṭaṅga
- Prakrit: *𑀨𑀢𑁆𑀢𑀺𑀁𑀕 (*phattiṃga)
- Hindustani:
- Hindi: फतिंगा (phatiṅgā)
- Urdu: پھتنگا
- Hindustani:
- फडिङ्गा (phaḍiṅgā) (see there for further descendants)
- → Hindi: पतंग / Urdu: پتنگ (pataṅg, “kite”)
- → Gujarati: પતંગ (pataṅg), પતંગિયું (pataṅgiyũ, “butterfly”)
- → Punjabi: ਪਤੰਗ (pataṅg)
- → Translingual: Patanga
References
- Apte, Vaman Shivram (1890) “पतंग”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 72-73
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “pataṅgá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
- Monier Williams (1899) “pataṃgá”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 581, column 1.