वर्चस्विन्
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ৱৰ্চস্বিন্ (Assamese script)
- ᬯᬃᬘᬲ᭄ᬯᬶᬦ᭄ (Balinese script)
- বর্চস্বিন্ (Bengali script)
- 𑰪𑰨𑰿𑰓𑰭𑰿𑰪𑰰𑰡𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀭𑁆𑀘𑀲𑁆𑀯𑀺𑀦𑁆 (Brahmi script)
- ဝရ်္စသွိန် (Burmese script)
- વર્ચસ્વિન્ (Gujarati script)
- ਵਰ੍ਚਸ੍ਵਿਨ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌵𑌰𑍍𑌚𑌸𑍍𑌵𑌿𑌨𑍍 (Grantha script)
- ꦮꦂꦕꦱ꧀ꦮꦶꦤ꧀ (Javanese script)
- 𑂫𑂩𑂹𑂒𑂮𑂹𑂫𑂱𑂢𑂹 (Kaithi script)
- ವರ್ಚಸ್ವಿೝ (Kannada script)
- វច៌ស្វិន៑ (Khmer script)
- ວຣ຺ຈສ຺ວິນ຺ (Lao script)
- വര്ചസ്വിന് (Malayalam script)
- ᠸᠠᡵᢜᠠᠰ᠌ᠣᠸᡳᠨ (Manchu script)
- 𑘪𑘨𑘿𑘓𑘭𑘿𑘪𑘱𑘡𑘿 (Modi script)
- ᠸᠠᠷᢋᠠᠰᠸᠢᠨ (Mongolian script)
- 𑧊𑧈𑧠𑦳𑧍𑧠𑧊𑧒𑧁𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐬𑑂𑐔𑐳𑑂𑐰𑐶𑐣𑑂 (Newa script)
- ଵର୍ଚସ୍ଵିନ୍ (Odia script)
- ꢮꢬ꣄ꢗꢱ꣄ꢮꢶꢥ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆫𑇀𑆖𑆱𑇀𑆮𑆴𑆤𑇀 (Sharada script)
- 𑖪𑖨𑖿𑖓𑖭𑖿𑖪𑖰𑖡𑖿 (Siddham script)
- වර්චස්වින් (Sinhalese script)
- 𑩾𑩼 𑪙𑩡𑪁 𑪙𑩾𑩑𑩯 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚦𑚤𑚶𑚏𑚨𑚶𑚦𑚮𑚝𑚶 (Takri script)
- வர்சஸ்விந் (Tamil script)
- వర్చస్విౝ (Telugu script)
- วรฺจสฺวินฺ (Thai script)
- ཝ་རྩ་སྭི་ན྄ (Tibetan script)
- 𑒫𑒩𑓂𑒔𑒮𑓂𑒫𑒱𑒢𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨭𑨫𑩇𑨣𑨰𑩇𑨭𑨁𑨝𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
From वर्चस् (varcas) + -विन् (-vin).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ʋɐɾ.t͡ɕɐs.ʋín/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ʋɐɾ.t͡ɕɐs̪.ʋin̪/
Adjective
वर्चस्विन् • (varcasvín) stem
- vigorous, energetic, active, powerful
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 3.22.3:
- येन हस्ती वर्चसा संबभूव येन राजा मनुष्येष्व् अप्स्व् अन्तः ।
येन देवा देवताम् अग्र आयन् तेन माम् अद्य वर्चसाग्ने वर्चस्विनं कृणु ॥- yena hastī varcasā saṃbabhūva yena rājā manuṣyeṣv apsv antaḥ.
yena devā devatām agra āyan tena mām adya varcasāgne varcasvinaṃ kṛṇu. - The strength by which the Elephant was endowed with, that decks a King among the men, in waters,
O Agni, even with that strength make me vigorous today.
- yena hastī varcasā saṃbabhūva yena rājā manuṣyeṣv apsv antaḥ.
- येन हस्ती वर्चसा संबभूव येन राजा मनुष्येष्व् अप्स्व् अन्तः ।
- shining, bright, brilliant, radiant
- c. 1200 BCE – 800 BCE, Śukla-Yajurveda (Vājasenayi Saṃhitā) 8.35:
- अग्ने वर्चस्विन् वर्चस्वाꣳस् त्वं देवेष्व् असि वर्चस्वान् अहं मनुष्येषु भूयासम् ॥
- agne varcasvin varcasvāṃs tvaṃ deveṣv asi varcasvān ahaṃ manuṣyeṣu bhūyāsam.
- Thou, lustrous Agni, among the Gods art splendid. May I among mankind be bright with lustre.
- अग्ने वर्चस्विन् वर्चस्वाꣳस् त्वं देवेष्व् असि वर्चस्वान् अहं मनुष्येषु भूयासम् ॥
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वर्चस्वी (varcasvī) | वर्चस्विनौ (varcasvinau) वर्चस्विना¹ (varcasvinā¹) |
वर्चस्विनः (varcasvinaḥ) |
| accusative | वर्चस्विनम् (varcasvinam) | वर्चस्विनौ (varcasvinau) वर्चस्विना¹ (varcasvinā¹) |
वर्चस्विनः (varcasvinaḥ) |
| instrumental | वर्चस्विना (varcasvinā) | वर्चस्विभ्याम् (varcasvibhyām) | वर्चस्विभिः (varcasvibhiḥ) |
| dative | वर्चस्विने (varcasvine) | वर्चस्विभ्याम् (varcasvibhyām) | वर्चस्विभ्यः (varcasvibhyaḥ) |
| ablative | वर्चस्विनः (varcasvinaḥ) | वर्चस्विभ्याम् (varcasvibhyām) | वर्चस्विभ्यः (varcasvibhyaḥ) |
| genitive | वर्चस्विनः (varcasvinaḥ) | वर्चस्विनोः (varcasvinoḥ) | वर्चस्विनाम् (varcasvinām) |
| locative | वर्चस्विनि (varcasvini) | वर्चस्विनोः (varcasvinoḥ) | वर्चस्विषु (varcasviṣu) |
| vocative | वर्चस्विन् (varcasvin) | वर्चस्विनौ (varcasvinau) वर्चस्विना¹ (varcasvinā¹) |
वर्चस्विनः (varcasvinaḥ) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वर्चस्विनी (varcasvinī) | वर्चस्विन्यौ (varcasvinyau) वर्चस्विनी¹ (varcasvinī¹) |
वर्चस्विन्यः (varcasvinyaḥ) वर्चस्विनीः¹ (varcasvinīḥ¹) |
| accusative | वर्चस्विनीम् (varcasvinīm) | वर्चस्विन्यौ (varcasvinyau) वर्चस्विनी¹ (varcasvinī¹) |
वर्चस्विनीः (varcasvinīḥ) |
| instrumental | वर्चस्विन्या (varcasvinyā) | वर्चस्विनीभ्याम् (varcasvinībhyām) | वर्चस्विनीभिः (varcasvinībhiḥ) |
| dative | वर्चस्विन्यै (varcasvinyai) | वर्चस्विनीभ्याम् (varcasvinībhyām) | वर्चस्विनीभ्यः (varcasvinībhyaḥ) |
| ablative | वर्चस्विन्याः (varcasvinyāḥ) वर्चस्विन्यै² (varcasvinyai²) |
वर्चस्विनीभ्याम् (varcasvinībhyām) | वर्चस्विनीभ्यः (varcasvinībhyaḥ) |
| genitive | वर्चस्विन्याः (varcasvinyāḥ) वर्चस्विन्यै² (varcasvinyai²) |
वर्चस्विन्योः (varcasvinyoḥ) | वर्चस्विनीनाम् (varcasvinīnām) |
| locative | वर्चस्विन्याम् (varcasvinyām) | वर्चस्विन्योः (varcasvinyoḥ) | वर्चस्विनीषु (varcasvinīṣu) |
| vocative | वर्चस्विनि (varcasvini) | वर्चस्विन्यौ (varcasvinyau) वर्चस्विनी¹ (varcasvinī¹) |
वर्चस्विन्यः (varcasvinyaḥ) वर्चस्विनीः¹ (varcasvinīḥ¹) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वर्चस्वि (varcasvi) | वर्चस्विनी (varcasvinī) | वर्चस्वीनि (varcasvīni) |
| accusative | वर्चस्वि (varcasvi) | वर्चस्विनी (varcasvinī) | वर्चस्वीनि (varcasvīni) |
| instrumental | वर्चस्विना (varcasvinā) | वर्चस्विभ्याम् (varcasvibhyām) | वर्चस्विभिः (varcasvibhiḥ) |
| dative | वर्चस्विने (varcasvine) | वर्चस्विभ्याम् (varcasvibhyām) | वर्चस्विभ्यः (varcasvibhyaḥ) |
| ablative | वर्चस्विनः (varcasvinaḥ) | वर्चस्विभ्याम् (varcasvibhyām) | वर्चस्विभ्यः (varcasvibhyaḥ) |
| genitive | वर्चस्विनः (varcasvinaḥ) | वर्चस्विनोः (varcasvinoḥ) | वर्चस्विनाम् (varcasvinām) |
| locative | वर्चस्विनि (varcasvini) | वर्चस्विनोः (varcasvinoḥ) | वर्चस्विषु (varcasviṣu) |
| vocative | वर्चस्वि (varcasvi) वर्चस्विन् (varcasvin) |
वर्चस्विनी (varcasvinī) | वर्चस्वीनि (varcasvīni) |
Descendants
- → Hindi: वर्चस्वी (varcasvī)
References
- Monier Williams (1899) “वर्चस्विन्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 924.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “varcasvin”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “वर्चस्विन्”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1393