संदेश
See also: सुदृश्
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit संदेश (saṃdeśa). Doublet of संदेसा (sandesā).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /sən.d̪eːʃ/, [sɐ̃n̪.d̪eːʃ]
- Rhymes: -eːʃ
Noun
संदेश • (sandeś) m (Urdu spelling سَنْدیْش)
- message
- Synonym: पैग़ाम (paiġām)
- महत्वपूर्ण संदेश भेजना ― mahatvapūrṇ sandeś bhejnā ― to send an important message
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | संदेश sandeś |
संदेश sandeś |
| oblique | संदेश sandeś |
संदेशों sandeśõ |
| vocative | संदेश sandeś |
संदेशो sandeśo |
Proper noun
संदेश • (sandeś) m
- a male given name, Sandesh, from Sanskrit
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | संदेश sandeś |
संदेश sandeś |
| oblique | संदेश sandeś |
संदेशों sandeśõ |
| vocative | संदेश sandeś |
संदेशो sandeśo |
Related terms
- संदेशवाहक (sandeśvāhak)
- संदेशी (sandeśī)
References
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “संदेश”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Marathi
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit संदेश (saṃdeśa).
Pronunciation
- IPA(key): /sən.d̪eɕ/
Noun
संदेश • (sandeś) m
Declension
| Declension of संदेश (masc cons-stem) | |||
|---|---|---|---|
| direct singular |
संदेश sandeś | ||
| direct plural |
संदेश sandeś | ||
| singular एकवचन |
plural अनेकवचन | ||
| nominative प्रथमा |
संदेश sandeś |
संदेश sandeś | |
| oblique सामान्यरूप |
संदेशा sandeśā |
संदेशां- sandeśān- | |
| acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी |
संदेशाला sandeśālā |
संदेशांना sandeśānnā | |
| ergative | संदेशाने, संदेशानं sandeśāne, sandeśāna |
संदेशांनी sandeśānnī | |
| instrumental | संदेशाशी sandeśāśī |
संदेशांशी sandeśānśī | |
| locative सप्तमी |
संदेशात sandeśāt |
संदेशांत sandeśāt | |
| vocative संबोधन |
संदेशा sandeśā |
संदेशांनो sandeśānno | |
| Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition. | |||
| Genitive declension of संदेश (masc cons-stem) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| masculine object पुल्लिंगी कर्म |
feminine object स्त्रीलिंगी कर्म |
neuter object नपुसकलिंगी कर्म |
oblique सामान्यरूप | |||||
| singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular* एकवचन |
plural अनेकवचन |
|||
| singular subject एकवचनी कर्ता |
संदेशाचा sandeśāċā |
संदेशाचे sandeśāċe |
संदेशाची sandeśācī |
संदेशाच्या sandeśācā |
संदेशाचे, संदेशाचं sandeśāċe, sandeśāċa |
संदेशाची sandeśācī |
संदेशाच्या sandeśācā | |
| plural subject अनेकवचनी कर्ता |
संदेशांचा sandeśānċā |
संदेशांचे sandeśānċe |
संदेशांची sandeśāñcī |
संदेशांच्या sandeśāncā |
संदेशांचे, संदेशांचं sandeśānċe, sandeśānċa |
संदेशांची sandeśāñcī |
संदेशांच्या sandeśāñcā | |
| * Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition. | ||||||||
Proper noun
संदेश • (sandeś) m
- a male given name, Sandesh, from Sanskrit
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- সংদেশ (Assamese script)
- ᬲᬂᬤᬾᬰ (Balinese script)
- সংদেশ (Bengali script)
- 𑰭𑰽𑰟𑰸𑰫 (Bhaiksuki script)
- 𑀲𑀁𑀤𑁂𑀰 (Brahmi script)
- သံဒေၐ (Burmese script)
- સંદેશ (Gujarati script)
- ਸਂਦੇਸ਼ (Gurmukhi script)
- 𑌸𑌂𑌦𑍇𑌶 (Grantha script)
- ꦱꦁꦢꦺꦯ (Javanese script)
- 𑂮𑂁𑂠𑂵𑂬 (Kaithi script)
- ಸಂದೇಶ (Kannada script)
- សំទេឝ (Khmer script)
- ສໍເທຨ (Lao script)
- സംദേശ (Malayalam script)
- ᢀ᠋ᠰ᠌ᠠᡩᡝᡧᠠ (Manchu script)
- 𑘭𑘽𑘟𑘹𑘫 (Modi script)
- ᢀ᠋ᠰᠠᢑᠧᠱᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧍𑧞𑦿𑧚𑧋 (Nandinagari script)
- 𑐳𑑄𑐡𑐾𑐱 (Newa script)
- ସଂଦେଶ (Odia script)
- ꢱꢀꢣꢾꢯ (Saurashtra script)
- 𑆱𑆁𑆢𑆼𑆯 (Sharada script)
- 𑖭𑖽𑖟𑖸𑖫 (Siddham script)
- සංදෙශ (Sinhalese script)
- 𑪁𑪖𑩭𑩔𑩿 (Soyombo script)
- 𑚨𑚫𑚛𑚲𑚧 (Takri script)
- ஸஂதே³ஶ (Tamil script)
- సందేశ (Telugu script)
- สํเทศ (Thai script)
- སཾ་དེ་ཤ (Tibetan script)
- 𑒮𑓀𑒠𑒹𑒬 (Tirhuta script)
- 𑨰𑨸𑨛𑨄𑨮 (Zanabazar Square script)
Etymology
Compound of सम्- (sam-) + देश (deśa). Compare Old Armenian հանդէս (handēs).
Noun
संदेश • (saṃdeśa) stem, m
- communication of intelligence, message, information, errand, direction, command, order to (genitive or locative; -tas with genitive "by order of") (Kauś., MBh. etc.)
- present, gift (L.)
- a particular kind of sweetmeat (L.)
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | संदेशः (saṃdeśaḥ) | संदेशौ (saṃdeśau) संदेशा¹ (saṃdeśā¹) |
संदेशाः (saṃdeśāḥ) संदेशासः¹ (saṃdeśāsaḥ¹) |
| accusative | संदेशम् (saṃdeśam) | संदेशौ (saṃdeśau) संदेशा¹ (saṃdeśā¹) |
संदेशान् (saṃdeśān) |
| instrumental | संदेशेन (saṃdeśena) | संदेशाभ्याम् (saṃdeśābhyām) | संदेशैः (saṃdeśaiḥ) संदेशेभिः¹ (saṃdeśebhiḥ¹) |
| dative | संदेशाय (saṃdeśāya) | संदेशाभ्याम् (saṃdeśābhyām) | संदेशेभ्यः (saṃdeśebhyaḥ) |
| ablative | संदेशात् (saṃdeśāt) | संदेशाभ्याम् (saṃdeśābhyām) | संदेशेभ्यः (saṃdeśebhyaḥ) |
| genitive | संदेशस्य (saṃdeśasya) | संदेशयोः (saṃdeśayoḥ) | संदेशानाम् (saṃdeśānām) |
| locative | संदेशे (saṃdeśe) | संदेशयोः (saṃdeśayoḥ) | संदेशेषु (saṃdeśeṣu) |
| vocative | संदेश (saṃdeśa) | संदेशौ (saṃdeśau) संदेशा¹ (saṃdeśā¹) |
संदेशाः (saṃdeśāḥ) संदेशासः¹ (saṃdeśāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Descendants
Terms inherited from संदेश (saṃdeśa)
- Pali: sandesa
- Prakrit: saṃdesa
- Brahmi script: 𑀲𑀁𑀤𑁂𑀲
- Devanagari script: संदेस
- Kannada script: ಸಂದೇಸ
Terms inherited from Prakrit *𑀲𑀁𑀤𑁂𑀲-𑀅 ~ 𑀲𑀁𑀤𑁂𑀲-𑀕 (*saṃdesa-a ~ saṃdesa-ga)
- Dogri: sanehā
- Devanagari script: सनेहा
- Dogra script: 𑠩𑠝𑠳𑠪𑠬
- Gojri: سنیہو (saneho)
- Hindustani: sandesā
- Hindi: संदेसा
- Urdu: سَنْدیْسَا, سنْدیْسَہ
- Marathi: संदेसा (sandesā) (poetic)
- Marwari:
- Devanagari script: संदेसो (sandeso), संदेसौ (sandesau)
- Mahajani script: 𑅰𑅧𑅥𑅓𑅰𑅔 (sndeso), 𑅰𑅧𑅥𑅓𑅰𑅒 (sndesu)
- Old Punjabi: ਸਨੇਹਾ (sanehā)
- Saraiki:
- Devanagari script: सनेहा (sanehā)
- Multani script: 𑊥𑊚𑊦 (snh)
- Shahmukhi script: سَنیہا (sanehā)
- Sindhi: saneho
- Arabic script: سَنيهو
- Devanagari script: सनेहो
- Khudabadi script: 𑋝𑋑𑋥𑋞𑋧
Terms inherited from Prakrit *𑀲𑀁𑀤𑁂𑀲-𑀟-𑀅 ~ 𑀲𑀁𑀤𑁂𑀲-𑀟-𑀕 (*saṃdesa-ḍa-a ~ saṃdesa-ḍa-ga)
- Sindhi: =sanehaṛo
- Arabic script: سَنيَهڙو
- Devanagari script: सनेहड़ो
- Khudabadi script: 𑋝𑋑𑋥𑋞𑋊𑋧
Learned borrowings from संदेश (saṃdeśa)
- Assamese: সন্দেশ (xondex)
- Bengali: সন্দেশ (śondeś)
- Gujarati: સંદેશ (sandeś), સંદેશો (sandeśo)
- Hindustani: sandeś
- Kannada: ಸಂದೇಶ (sandēśa)
- Malayalam: സന്ദേശം (sandēśaṁ)
- Marathi: संदेश (sandeś)
- Nepali: सन्देश (sandeś)
- Punjabi: sandeś
- Sinhalese: සන්දේශය (sandēśaya)
- Tamil: சந்தேசம் (cantēcam)
- Telugu: సందేశము (sandēśamu)
Further reading
- Monier Williams (1899) “संदेश”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1143.
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “saṁdēśa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 748