स्थविर
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- স্থৱিৰ (Assamese script)
- ᬲ᭄ᬣᬯᬶᬭ (Balinese script)
- স্থবির (Bengali script)
- 𑰭𑰿𑰞𑰪𑰰𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀲𑁆𑀣𑀯𑀺𑀭 (Brahmi script)
- သ္ထဝိရ (Burmese script)
- સ્થવિર (Gujarati script)
- ਸ੍ਥਵਿਰ (Gurmukhi script)
- 𑌸𑍍𑌥𑌵𑌿𑌰 (Grantha script)
- ꦱ꧀ꦡꦮꦶꦫ (Javanese script)
- 𑂮𑂹𑂟𑂫𑂱𑂩 (Kaithi script)
- ಸ್ಥವಿರ (Kannada script)
- ស្ថវិរ (Khmer script)
- ສ຺ຖວິຣ (Lao script)
- സ്ഥവിര (Malayalam script)
- ᠰᡨᠠᠸᡳᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘭𑘿𑘞𑘪𑘱𑘨 (Modi script)
- ᠰᠲᠠᠸᠢᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧍𑧠𑦾𑧊𑧒𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐳𑑂𑐠𑐰𑐶𑐬 (Newa script)
- ସ୍ଥଵିର (Odia script)
- ꢱ꣄ꢢꢮꢶꢬ (Saurashtra script)
- 𑆱𑇀𑆡𑆮𑆴𑆫 (Sharada script)
- 𑖭𑖿𑖞𑖪𑖰𑖨 (Siddham script)
- ස්ථවිර (Sinhalese script)
- 𑪁 𑪙𑩬𑩾𑩑𑩼 (Soyombo script)
- 𑚨𑚶𑚚𑚦𑚮𑚤 (Takri script)
- ஸ்த²விர (Tamil script)
- స్థవిర (Telugu script)
- สฺถวิร (Thai script)
- སྠ་ཝི་ར (Tibetan script)
- 𑒮𑓂𑒟𑒫𑒱𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨰𑩇𑨚𑨭𑨁𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
Reflects Proto-Indo-European *stéwh₂ros, metathesized from *stéh₂uros, but with aspiration presumedly transferred from zero-grade forms in *sth₂u- of the original stem *steh₂-w-, of which *stewh₂- is a metathetic variant (*स्तविर (*stavira) would otherwise be expected). Related to स्थूर (sthūra, “strong, thick”); see there for more.[1]
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /stʰɐ́.ʋi.ɾɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /s̪t̪ʰɐ.ʋi.ɾɐ/
Adjective
स्थविर • (sthávira) stem
- broad, thick
- compact, solid
- strong, powerful (RV., AV., Br., MBh., Hariv.)
- old, ancient, venerable (Br. etc.)
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | स्थविरः (stháviraḥ) | स्थविरौ (sthávirau) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
स्थविराः (sthávirāḥ) स्थविरासः¹ (sthávirāsaḥ¹) |
| accusative | स्थविरम् (stháviram) | स्थविरौ (sthávirau) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
स्थविरान् (sthávirān) |
| instrumental | स्थविरेण (sthávireṇa) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरैः (stháviraiḥ) स्थविरेभिः¹ (sthávirebhiḥ¹) |
| dative | स्थविराय (sthávirāya) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरेभ्यः (sthávirebhyaḥ) |
| ablative | स्थविरात् (sthávirāt) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरेभ्यः (sthávirebhyaḥ) |
| genitive | स्थविरस्य (sthávirasya) | स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविराणाम् (sthávirāṇām) |
| locative | स्थविरे (sthávire) | स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविरेषु (sthávireṣu) |
| vocative | स्थविर (sthávira) | स्थविरौ (sthávirau) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
स्थविराः (sthávirāḥ) स्थविरासः¹ (sthávirāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | स्थविरा (sthávirā) | स्थविरे (sthávire) | स्थविराः (sthávirāḥ) |
| accusative | स्थविराम् (sthávirām) | स्थविरे (sthávire) | स्थविराः (sthávirāḥ) |
| instrumental | स्थविरया (sthávirayā) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविराभिः (sthávirābhiḥ) |
| dative | स्थविरायै (sthávirāyai) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविराभ्यः (sthávirābhyaḥ) |
| ablative | स्थविरायाः (sthávirāyāḥ) स्थविरायै² (sthávirāyai²) |
स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविराभ्यः (sthávirābhyaḥ) |
| genitive | स्थविरायाः (sthávirāyāḥ) स्थविरायै² (sthávirāyai²) |
स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविराणाम् (sthávirāṇām) |
| locative | स्थविरायाम् (sthávirāyām) | स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविरासु (sthávirāsu) |
| vocative | स्थविरे (sthávire) | स्थविरे (sthávire) | स्थविराः (sthávirāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | स्थविरम् (stháviram) | स्थविरे (sthávire) | स्थविराणि (sthávirāṇi) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
| accusative | स्थविरम् (stháviram) | स्थविरे (sthávire) | स्थविराणि (sthávirāṇi) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
| instrumental | स्थविरेण (sthávireṇa) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरैः (stháviraiḥ) स्थविरेभिः¹ (sthávirebhiḥ¹) |
| dative | स्थविराय (sthávirāya) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरेभ्यः (sthávirebhyaḥ) |
| ablative | स्थविरात् (sthávirāt) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरेभ्यः (sthávirebhyaḥ) |
| genitive | स्थविरस्य (sthávirasya) | स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविराणाम् (sthávirāṇām) |
| locative | स्थविरे (sthávire) | स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविरेषु (sthávireṣu) |
| vocative | स्थविर (sthávira) | स्थविरे (sthávire) | स्थविराणि (sthávirāṇi) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
- ¹Vedic
Noun
स्थविर • (sthávira) stem, m
- an old man (W.)
- Coordinate term: स्थविरा (sthavirā, “old woman”)
- (Buddhism) an Elder (title of the oldest and most venerable Bhikṣus) (MWB. pg. 184, 255 etc.)
- an epithet of Brahmā (L.)
- (in the plural) name of a school (sect) (Buddh.)
- आर्यस्थाविर ― Āryasthāvira ― (name of a particular Buddhist sect)
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | स्थविरः (stháviraḥ) | स्थविरौ (sthávirau) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
स्थविराः (sthávirāḥ) स्थविरासः¹ (sthávirāsaḥ¹) |
| accusative | स्थविरम् (stháviram) | स्थविरौ (sthávirau) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
स्थविरान् (sthávirān) |
| instrumental | स्थविरेण (sthávireṇa) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरैः (stháviraiḥ) स्थविरेभिः¹ (sthávirebhiḥ¹) |
| dative | स्थविराय (sthávirāya) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरेभ्यः (sthávirebhyaḥ) |
| ablative | स्थविरात् (sthávirāt) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरेभ्यः (sthávirebhyaḥ) |
| genitive | स्थविरस्य (sthávirasya) | स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविराणाम् (sthávirāṇām) |
| locative | स्थविरे (sthávire) | स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविरेषु (sthávireṣu) |
| vocative | स्थविर (sthávira) | स्थविरौ (sthávirau) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
स्थविराः (sthávirāḥ) स्थविरासः¹ (sthávirāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Noun
स्थविर • (sthávira) stem, n
- benzoin (L.)
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | स्थविरम् (stháviram) | स्थविरे (sthávire) | स्थविराणि (sthávirāṇi) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
| accusative | स्थविरम् (stháviram) | स्थविरे (sthávire) | स्थविराणि (sthávirāṇi) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
| instrumental | स्थविरेण (sthávireṇa) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरैः (stháviraiḥ) स्थविरेभिः¹ (sthávirebhiḥ¹) |
| dative | स्थविराय (sthávirāya) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरेभ्यः (sthávirebhyaḥ) |
| ablative | स्थविरात् (sthávirāt) | स्थविराभ्याम् (sthávirābhyām) | स्थविरेभ्यः (sthávirebhyaḥ) |
| genitive | स्थविरस्य (sthávirasya) | स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविराणाम् (sthávirāṇām) |
| locative | स्थविरे (sthávire) | स्थविरयोः (sthávirayoḥ) | स्थविरेषु (sthávireṣu) |
| vocative | स्थविर (sthávira) | स्थविरे (sthávire) | स्थविराणि (sthávirāṇi) स्थविरा¹ (sthávirā¹) |
- ¹Vedic
Derived terms
- स्थविरवाद (sthaviravāda)
Descendants
- Pali: thera
References
- Monier Williams (1899) “स्थविर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1265, column 2.
- ^ Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 764