स्वपस्
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- স্বপস্ (Assamese script)
- ᬲ᭄ᬯᬧᬲ᭄ (Balinese script)
- স্বপস্ (Bengali script)
- 𑰭𑰿𑰪𑰢𑰭𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀲𑁆𑀯𑀧𑀲𑁆 (Brahmi script)
- သွပသ် (Burmese script)
- સ્વપસ્ (Gujarati script)
- ਸ੍ਵਪਸ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌸𑍍𑌵𑌪𑌸𑍍 (Grantha script)
- ꦱ꧀ꦮꦥꦱ꧀ (Javanese script)
- 𑂮𑂹𑂫𑂣𑂮𑂹 (Kaithi script)
- ಸ್ವಪಸ್ (Kannada script)
- ស្វបស៑ (Khmer script)
- ສ຺ວປສ຺ (Lao script)
- സ്വപസ് (Malayalam script)
- ᠰᠣᠸᠠᢒᠠᠰ᠌ (Manchu script)
- 𑘭𑘿𑘪𑘢𑘭𑘿 (Modi script)
- ᠰᢦᢒᠠᠰ (Mongolian script)
- 𑧍𑧠𑧊𑧂𑧍𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐳𑑂𑐰𑐥𑐳𑑂 (Newa script)
- ସ୍ଵପସ୍ (Odia script)
- ꢱ꣄ꢮꢦꢱ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆱𑇀𑆮𑆥𑆱𑇀 (Sharada script)
- 𑖭𑖿𑖪𑖢𑖭𑖿 (Siddham script)
- ස්වපස් (Sinhalese script)
- 𑪁 𑪙𑩾𑩰𑪁 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚨𑚶𑚦𑚞𑚨𑚶 (Takri script)
- ஸ்வபஸ் (Tamil script)
- స్వపస్ (Telugu script)
- สฺวปสฺ (Thai script)
- སྭ་པ་ས྄ (Tibetan script)
- 𑒮𑓂𑒫𑒣𑒮𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨰𑩇𑨭𑨞𑨰𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *HsuHápas (“doing good work; artistic, well created”), from Proto-Indo-European *h₁su-h₃ép-os, from *h₁su- (“good”) + *h₃ep- (“work”). Cognate with Old Avestan 𐬵𐬎𐬎𐬁𐬞𐬀𐬵 (huuāpah, “doing good work”), Persian خوب (xub, “good, well, nice”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /sʋɐ́.pɐs/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /s̪ʋɐ.pɐs̪/
Adjective
स्वपस् • (svápas) stem
- doing good work
- well made, skillfully done
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 1.61.6:
- अस्मा इदु त्वष्टा तक्षद्वज्रं स्वपस्तमं स्वर्यं रणाय।
वृत्रस्य चिद्विदद्येन मर्म तुजन्नीशानस्तुजता कियेधाः॥- asmā idu tvaṣṭā takṣadvajraṃ svapastamaṃ svaryaṃ raṇāya.
vṛtrasya cidvidadyena marma tujannīśānastujatā kiyedhāḥ. - Even for him hath Tvaṣṭar forged the thunder, most deftly wrought, celestial, for the battle,
Wherewith he reached the vital parts of Vṛtra, striking-the vast, the mighty with the striker.
- asmā idu tvaṣṭā takṣadvajraṃ svapastamaṃ svaryaṃ raṇāya.
- अस्मा इदु त्वष्टा तक्षद्वज्रं स्वपस्तमं स्वर्यं रणाय।
- skilful, artistic
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | स्वपाः (svápāḥ) | स्वपसौ (svápasau) स्वपसा¹ (svápasā¹) |
स्वपसः (svápasaḥ) स्वपाः¹ (svápāḥ¹) |
| accusative | स्वपसम् (svápasam) स्वपाम्¹ (svápām¹) |
स्वपसौ (svápasau) स्वपसा¹ (svápasā¹) |
स्वपसः (svápasaḥ) स्वपाः¹ (svápāḥ¹) |
| instrumental | स्वपसा (svápasā) | स्वपोभ्याम् (svápobhyām) | स्वपोभिः (svápobhiḥ) |
| dative | स्वपसे (svápase) | स्वपोभ्याम् (svápobhyām) | स्वपोभ्यः (svápobhyaḥ) |
| ablative | स्वपसः (svápasaḥ) | स्वपोभ्याम् (svápobhyām) | स्वपोभ्यः (svápobhyaḥ) |
| genitive | स्वपसः (svápasaḥ) | स्वपसोः (svápasoḥ) | स्वपसाम् (svápasām) |
| locative | स्वपसि (svápasi) | स्वपसोः (svápasoḥ) | स्वपःसु (svápaḥsu) |
| vocative | स्वपः (svápaḥ) | स्वपसौ (svápasau) स्वपसा¹ (svápasā¹) |
स्वपसः (svápasaḥ) स्वपाः¹ (svápāḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | स्वपाः (svápāḥ) | स्वपसौ (svápasau) स्वपसा¹ (svápasā¹) |
स्वपसः (svápasaḥ) स्वपाः¹ (svápāḥ¹) |
| accusative | स्वपसम् (svápasam) स्वपाम्¹ (svápām¹) |
स्वपसौ (svápasau) स्वपसा¹ (svápasā¹) |
स्वपसः (svápasaḥ) स्वपाः¹ (svápāḥ¹) |
| instrumental | स्वपसा (svápasā) | स्वपोभ्याम् (svápobhyām) | स्वपोभिः (svápobhiḥ) |
| dative | स्वपसे (svápase) | स्वपोभ्याम् (svápobhyām) | स्वपोभ्यः (svápobhyaḥ) |
| ablative | स्वपसः (svápasaḥ) | स्वपोभ्याम् (svápobhyām) | स्वपोभ्यः (svápobhyaḥ) |
| genitive | स्वपसः (svápasaḥ) | स्वपसोः (svápasoḥ) | स्वपसाम् (svápasām) |
| locative | स्वपसि (svápasi) | स्वपसोः (svápasoḥ) | स्वपःसु (svápaḥsu) |
| vocative | स्वपः (svápaḥ) | स्वपसौ (svápasau) स्वपसा¹ (svápasā¹) |
स्वपसः (svápasaḥ) स्वपाः¹ (svápāḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | स्वपः (svápaḥ) | स्वपसी (svápasī) | स्वपांसि (svápāṃsi) |
| accusative | स्वपः (svápaḥ) | स्वपसी (svápasī) | स्वपांसि (svápāṃsi) |
| instrumental | स्वपसा (svápasā) | स्वपोभ्याम् (svápobhyām) | स्वपोभिः (svápobhiḥ) |
| dative | स्वपसे (svápase) | स्वपोभ्याम् (svápobhyām) | स्वपोभ्यः (svápobhyaḥ) |
| ablative | स्वपसः (svápasaḥ) | स्वपोभ्याम् (svápobhyām) | स्वपोभ्यः (svápobhyaḥ) |
| genitive | स्वपसः (svápasaḥ) | स्वपसोः (svápasoḥ) | स्वपसाम् (svápasām) |
| locative | स्वपसि (svápasi) | स्वपसोः (svápasoḥ) | स्वपःसु (svápaḥsu) |
| vocative | स्वपः (svápaḥ) | स्वपसी (svápasī) | स्वपांसि (svápāṃsi) |
References
- Monier Williams (1899) “स्वपस्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1281, column 1.