หลวง
Thai
Etymology
From Proto-Tai *ʰluəŋᴬ (“big”).[1]
Cognate with Northern Thai ᩉᩖ᩠ᩅᨦ, Lao ຫຼວງ (lūang), Lü ᦷᦜᧂ (l̇ong), Shan လူင် (lǔung), Ahom 𑜎𑜤𑜂𑜫 (luṅ), Zhuang hung and lueng (dialectal), Nong Zhuang long.
Also cognate with Modern Khmer ហ្លួង (luəng).
Compare Proto-Hlai *C-luŋ (“big”).
Pronunciation
| Orthographic | หลวง h l w ŋ | |
|---|---|---|
| Phonemic | หฺลวง h ̥ l w ŋ | |
| Romanization | Paiboon | lǔuang |
| Royal Institute | luang | |
| (standard) IPA(key) | /lua̯ŋ˩˩˦/(R) | |
Adjective
หลวง • (lǔuang)
- chief; leading; major; principal.
- great; large.
- heavy; weighty; ponderous.
- important; significant.
- severe; serious; crucial.
- governmental; state; public.
- royal; imperial.
Noun
หลวง • (lǔuang)
- (historical) the Thai noble rank above ขุน (kǔn) and below พระ (prá); holder of this rank.
- (colloquial, now often in combination) a term of address to or honorific for a priest or religious image.
- (colloquial) clipping of เมียหลวง (miia-lǔuang)
Derived terms
- กะรัตหลวง
- กุ้งหลวง
- ของหลวง
- ขัดมอนหลวง
- ข้าหลวง (kâa-lǔuang)
- ข้าหลวงเดิม
- ข้าหลวงน้อย
- ข้าหลวงหลังลาย
- ขุนหลวง
- ค่าภาคหลวง
- คำหลวง
- เค้าสนามหลวง
- งานหลวงไม่ให้ขาด งานราษฎร์ไม่ให้เสีย
- เงินหลวง
- เจ้าหลวง
- ฉ้อราษฎร์บังหลวง (chɔ̂ɔ-râat-bang-lǔuang)
- ชั่งหลวง
- ช้าลูกหลวง
- ตำรวจหลวง
- ทะนานหลวง
- ทะเลหลวง
- ทางหลวง (taang-lǔuang)
- ไทหลวง
- ในหลวง (nai-lǔuang)
- บั้นหลวง
- บาทหลวง (bàat-lǔuang)
- ผึ้งหลวง
- ฝนหลวง
- พระเจ้าหลวง (prá-jâao-lǔuang)
- พระพุทธเจ้าหลวง
- พัดหลวง
- พินัยหลวง
- ไพร่หลวง
- มหาดเล็กหลวง
- มูกหลวง
- เมียหลวง (miia-lǔuang)
- เมืองหลวง (mʉʉang-lǔuang)
- แม่กองธรรมสนามหลวง
- แม่กองบาลีสนามหลวง
- รถหลวง
- เรือหลวง
- ลมพัดหลวง
- ลูกขุน ณ ศาลหลวง
- ลูกเมียหลวง
- ลูกหลวง (lûuk-lǔuang)
- วังหลวง
- วัดหลวง
- วิหารหลวง
- ศาลหลวง
- สนามหลวง
- หญ้าขัดหลวง
- หม่อมหลวง (mɔ̀m-lǔuang)
- หลวงจีน
- หลวงเจ๊ (lǔuang-jée)
- หลวงพ่อ (lǔuang-pɔ̂ɔ)
- หลานหลวง
- หาบหลวง
- ใหญ่หลวง (yài-lǔuang)
- ออกหลวง
- ฮ่างหลวง
Descendants
- → Khmer: ហ្លួង (luəng)
See also
- (noble ranks) บรรดาศักดิ์ (ban-daa-sàk); สมเด็จเจ้าพระยา (sǒm-dèt-jâao-prá-yaa), เจ้าพระยา (jâao-prá-yaa), พระยา (prá-yaa), พระ (prá), หลวง (lǔuang), ขุน (kǔn), หมื่น (mʉ̀ʉn), พัน (pan), นาย (naai) (Category: Thai noble ranks)