ခဲ

Burmese

Pronunciation

  • IPA(key): /kʰɛ́/
  • Romanization: MLCTS: hkai: • ALA-LC: khai • BGN/PCGN: hkè: • Okell: hkè

Etymology 1

From Proto-Sino-Tibetan *(g/k)aː(r/l) (“solid, congealed, frozen, viscous, strong”). Cognates include Tibetan [script needed] (gar-ba, “strong”), Old Chinese 健 (OC *ɡans, “strong, healthy”) (STEDT).

Verb

ခဲ • (hkai:)

  1. to freeze, solidify, coagulate, congeal
  2. to be crowded, be swarming with

Noun

ခဲ • (hkai:)

  1. stone
  2. solidified lump

Particle

ခဲ • (hkai:)

  1. particle suffixed to a verb to denote rarity, uncertainty, or tardiness in its occurrence: rarely, hardly ever, seldom
    ကမ္ဘာကျော်တွေရဲ့ မြင်ရခဲတဲ့ မင်္ဂလာဆောင်ဓာတ်ပုံများ ― kambha-kyau-twerai. mrang-ra.hkai:tai. mangga.lahcaungdhatpummya: ― The celebrity wedding photos that are rarely seen
    ရန်ကုနမှာ နှင်းကျခဲတယ် ― ranku.na.hma hnang:kya.hkai:tai ― It seldom snows in Yangon.

Derived terms

  • ကျောက်ခဲ (kyaukhkai:)
  • ချပ်ခဲ (hkyaphkai:)
  • ခဲကတ် (hkai:kat)
  • ခဲတစ်ပစ် (hkai:tacpac)
  • ခဲဖိုး (hkai:hpui:)
  • ခဲရာခဲဆစ် (hkai:rahkai:hcac)
  • ခဲလှော် (hkai:hlau)
  • တစ်လုံးတစ်ခဲ (taclum:tachkai:)
  • တုတ်တုတ်ခဲခဲ (tuttuthkai:hkai:)
  • ဒိန်ခဲ (dinhkai:)
  • ဓာတ်ခဲ (dhathkai:)
  • နှင်းခဲ (hnang:hkai:)
  • နို့ခဲ (nui.hkai:)
  • ပြွတ်ခဲ (prwathkai:)
  • ပုံဆောင်ခဲ (pumhcaunghkai:)
  • ဖြစ်ခေါင့်ဖြစ်ခဲ (hprachkaung.hprachkai:)
  • မျက်နှာလွှဲခဲပစ် (myakhnahlwai:hkai:pac)
  • မျောက်မီးခဲကိုင် (myaukmi:hkai:kuing)
  • မြေစိုင်ခဲ (mrecuinghkai:)
  • မြေဖြူခဲ (mrehpruhkai:)
  • မြေသင်းခဲ (mresang:hkai:)
  • မာနခဲ (mana.hkai:)
  • မိုက်ခဲ (muikhkai:)
  • မီးခဲ (mi:hkai:)
  • မီးခဲပြာဖုံး (mi:hkai:prahpum:)
  • ရွှေခဲ (hrwehkai:)
  • ရေခဲ (rehkai:, “ice”)
  • ရေခဲချောင်း (rehkai:hkyaung:)
  • ရေခဲခြစ် (rehkai:hkrac)
  • ရေခဲတိုက် (rehkai:tuik)
  • ရေခဲတောင် (rehkai:taung)
  • ရေခဲပေါက်စီ (rehkai:paukci)
  • ရေခဲဘူး (rehkai:bhu:)
  • ရေခဲမြစ် (rehkai:mrac)
  • ရေခဲမှတ် (rehkai:hmat)
  • ရေခဲမုန့် (rehkai:mun.)
  • ရေခဲသုပ် (rehkai:sup)
  • ရေခဲသေတ္တာ (rehkai:setta)
  • ရေခဲအိတ် (rehkai:it)
  • လှော်ခဲ (hlauhkai:)
  • လိပ်ခဲတည်းလည်း (liphkai:tany:lany:)
  • လုံးလုံးခဲခဲ (lum:lum:hkai:hkai:)
  • သံခဲတင် (samhkai:tang)
  • သံတွေခဲ (samtwehkai:)
  • သကြားခဲ (sa.kra:hkai:)
  • သတ္တိခဲ (satti.hkai:)
  • သန္တာခဲ (santahkai:)
  • အခဲ (a.hkai:)
  • အသက်သွေးခဲ (a.sakswe:hkai:)
  • အုတ်ခဲ (uthkai:)
  • အုတ်နီခဲ (utnihkai:)
  • အုတ်ရှပ်ခဲ (uthraphkai:)
  • ဥက္ကာခဲ (ukkahkai:)

Etymology 2

From Proto-Sino-Tibetan *kar (“lead, bronze (metals)”). Cognate with Tibetan [script needed] (ḥkhar-ba ~ mkhar-ba, “bronze, bell-metal”) (STEDT).

Noun

ခဲ • (hkai:)

  1. lead (metal)
  2. graphite (used in making lead pencils)
Derived terms

Etymology 3

Verb

ခဲ • (hkai:)

  1. to bite, clamp between the teeth, clench (one's jaws)
  2. to be bent on doing something, be determined to do something
Derived terms
  • ကျားကုတ်ကျားခဲ (kya:kutkya:hkai:)
  • ကြိတ်မနိုင်ခဲမရဖြစ် (kritma.nuinghkai:ma.ra.hprac)
  • ကိုက်ခဲ (kuikhkai:)
  • ခဲဖွယ် (hkai:hpwai)
  • ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် (hkai:hpwaibhau:jany)
  • တစ်ခဲနက် (tachkai:nak)
  • အံခဲ (amhkai:)
  • အားခဲ (a:hkai:)
  • ဦးယဉ်းခေါင်းခဲနာ (u:yany:hkaung:hkai:na)

References

  1. ^ Luce, G. H. (1981) “-AY Finals (8. to Gnaw, Bite)”, in A Comparative Word-List of Old Burmese, Chinese and Tibetan, London: School of Oriental and African Studies, University of London, →ISBN, page 19

Further reading

This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.