ချေး

See also: ချေ and ချည်

Burmese

Pronunciation

  • Phonetic respelling: ချီး
  • IPA(key): /t͡ɕʰí/
  • Romanization: MLCTS: hkye: • ALA-LC: khyeʺ • BGN/PCGN: chi: • Okell: hcì

Etymology 1

Inherited from Old Burmese ခ္လိယ်း (hkliy), from Proto-Tibeto-Burman *kləy, from Proto-Sino-Tibetan *kləj (“dung”).[1] Cognate with Tibetan ལྕི་བ (lci ba) and Old Chinese 屎 (OC *hliʔ, *hri, “poop”). Compare also Shan ၶီႈ (khīi), Thai ขี้ (kîi).

Noun

ချေး • (hkye:)

  1. excrement, feces, dung
Derived terms
  • ကြောက်ချေးပါ (kraukhkye:pa)
  • ချေးပါ (hkye:pa)
  • ချေးပိုးထိုး (hkye:pui:htui:)
  • ငယ်ချေး (ngaihkye:)
  • ငှက်ချေးခံ (hngakhkye:hkam)
  • ဆင်ချေးတုံးဆပ်ပြာ (hcanghkye:tum:hcappra)
  • ဆိတ်ချေး (hcithkye:)
  • ဆီချေး (hcihkye:)
  • ထွန်ချေး (htwanhkye:)
  • ထွန်ချေးခါ (htwanhkye:hka)
  • နွားချေးပိုး (nwa:hkye:pui:)
  • နှပ်ချေး (hnaphkye:)
  • နားဖာချေး (na:hpahkye:)
  • ပျိုးချေးခါ (pyui:hkye:hka)
  • ဖွတ်ချေးမြေ (hpwathkye:mre)
  • ဗျိုင်းချေး (byuing:hkye:)
  • ဘိန်းချေး (bhin:hkye:)
  • မျက်ချေး (myakhkye:)
  • ယင်ချေးဥ (yanghkye:u.)
  • ယမ်းချေး (yam:hkye:)
  • ယမ်းချေးပန်း (yam:hkye:pan:)
  • ရေနံချေး (renamhkye:)
  • လချေး (la.hkye:)
  • လင်းနို့ချေး (lang:nui.hkye:)
  • ဝက်ချေးပနဲ (wakhkye:pa.nai:)
  • သေးကလူချေးကလူ (se:ka.luhkye:ka.lu)
  • အရူးချေးပန်း (a.ru:hkye:pan:)
  • အူတွင်းချေးခါး (u-twang:hkye:hka:)
  • အူမချေးခါး (uma.hkye:hka:)

Etymology 2

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium. Particularly: “Not given etymology by STEDT (khyê "Tavoy redwood"), and doesn't seem to be mentioned by Luce 1981.”)

Noun

ချေး • (hkye:)

  1. marking-nut tree: Semecarpus anacardium

Etymology 3

Apparently an alternative form of ကြေး (kre:, “dirt, grime”).

Noun

ချေး • (hkye:)

  1. alternative form of ကြေး (kre:, “dirt, grime”)
Derived terms
  • ချေးတွန်း (hkye:twan:)
  • ချေးထူ (hkye:htu)
  • ချေးများ (hkye:mya:)
  • ဆေးချေး (hce:hkye:)
  • တလင်းချေးခါ (ta.lang:hkye:hka)
  • တွင်းချေး (twang:hkye:)
  • သံချေး (samhkye:)
  • သံချေးတက် (samhkye:tak)
  • သွားချေး (swa:hkye:)
  • သွားချေးကျောက် (swa:hkye:kyauk)

Etymology 4

According to STEDT, from Proto-Sino-Tibetan *s-kəj (“to borrow, lend”); compare Akha [script needed] (dzi⁵⁵, “to borrow, lend, debt”).

Verb

ချေး • (hkye:)

  1. to lend, borrow
Derived terms
  • ချေးငွေ (hkye:ngwe)
  • ချေးငှား (hkye:hnga:)
  • ငွေချေးဌာန (ngwehkye:htana.)
  • ငွေစုငွေချေးအသင်း (ngwecu.ngwehkye:a.sang:)
  • ပင်ထောင်ချေး (panghtaunghkye:)

References

  1. ^ Hill, Nathan W. "Evolution of the Burmese vowel system." Transactions of the Philological Society 110.1 (2012): 64-79.

Further reading

This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.