တစ်

Burmese

Pronunciation

  • IPA(key): /tɪʔ/
  • Romanization: MLCTS: tac • ALA-LC: tacʻ • BGN/PCGN: tit • Okell: tiʔ

Etymology 1

Verb

တစ် • (tac)

  1. to cut, chop (meat or fish) into pieces

Noun

တစ် • (tac)

  1. (same as အတစ် (a.tac)) chunk (of meat or preserved fish)

Derived terms

  • ကကတစ် (ka.ka.tac)
  • တစ်တစ်ခွခွ (tactachkwa.hkwa.)
  • တစ်တစ်ရစ်ရစ် (tactacracrac)
  • ဖိတ်တစ်ဝက်စဉ်‌တစ်ဝက် (hpittac-wakcany‌tac-wak)
  • လက်တစ်လုံးခြား (laktaclum:hkra:)
  • သားတစ် (sa:tac)
  • သူစိမ်းတစ်ရံဆံ (sucim:tacramhcam)

Etymology 2

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium. Particularly: “Not given etymology by STEDT (tac "stick fast in a passage"), and not mentioned by Luce 1981.”)

Verb

တစ် • (tac)

  1. to be stuck in a passage, hole, etc.
Derived terms
  • တစ်ဆို့ (tachcui.)
  • တစ်တစ်ရစ်ရစ် (tactacracrac)
  • တစ်လစ် (taclac)
  • ပြူတစ်ပြူတစ် (prutacprutac)

Etymology 3

Burmese numbers (edit)
10[a], [b], [c]
 ←  0 ၁
1 		2  →  10  → [a], [b], [c]
    Cardinal: တစ် (tac)
    Ordinal: ပဌမ (pa.hta.ma.), ပထမ (pa.hta.ma.)

From Proto-Sino-Tibetan *kV-tek (“one”). Cognate with Tibetan གཅིག (gcig), Sikkimese ཅི (ci), Nuosu ꋍ (cyp).

Numeral

တစ် • (tac) (digit ၁)

  1. one
Derived terms
  • ကွမ်းတစ်ယာညက် (kwam:tacya-nyak)
  • ကိုယ်တစ်ခြမ်းသေရောဂါ (kuiytachkram:serau:ga)
  • ကိုယ်တစ်ပိုင်း (kuiytacpuing:)
  • ကိုယ်တစ်ပိုင်းသေရောဂါ (kuiytacpuing:serau:ga)
  • ခဏတစ်ဖြုတ် (hka.na.tachprut)
  • ချက်တစ်ဖြုတ် (hkyaktachprut)
  • ခရီးတစ်သောင်း (hka.ri:tacsaung:)
  • ခြေတစ်ပေါင်ကျိုး (hkretacpaungkyui:)
  • ခြောက်တစ် (hkrauktac)
  • ခြောက်တစ်မ (hkrauktacma.)
  • ခဲတစ်ပစ် (hkai:tacpac)
  • ဆယ်ခါတစ်ခါ (hcaihkatachka)
  • ဆယ်ရေးတစ်ရေးကိုးရေးတစ်ရာ (hcaire:tacre:kui:re:tacra)
  • ဆေးတစ်လုံး (hce:taclum:)
  • တစ်ကျွန်း (tackywan:)
  • တစ်ကျိတ်တည်းတစ်ဉာဏ်တည်း (tackyittany:tacnyantany:)
  • တစ်ကြိုးတည်း (tackrui:tany:)
  • တစ်ကြော (tackrau:)
  • တစ်ကြောင်းစွဲ (tackraung:cwai:)
  • တစ်ကြောင်းဆွဲ (tackraung:hcwai:)
  • တစ်ကိုယ်ကောင်း (tackuiykaung:)
  • တစ်ကိုယ်တော် (tackuiytau)
  • တစ်ကိုယ်ရေတစ်ကာယ (tackuiyretackaya.)
  • တစ်ကောင်ကြွက် (tackaungkrwak)
  • တစ်ကောင်တစ်မြီး (tackaungtacmri:)
  • တစ်ခဏချင်း (tachka.na.hkyang:)
  • တစ်ခန်းရပ်ပြဇာတ် (tachkan:rappra.jat)
  • တစ်ချက်တည်း (tachkyaktany:)
  • တစ်ချက်လွှတ် (tachkyakhlwat)
  • တစ်ချိုးတည်း (tachkyui:tany:)
  • တစ်ချီတစ်မောင်းစမ်း (tachkyitacmaung:cam:)
  • တစ်ချောင်းငင် (tachkyaung:ngang)
  • တစ်ချောင်းပုဒ် (tachkyaung:pud)
  • တစ်ခြမ်းပဲ့ (tachkram:pai.)
  • တစ်ခွင်တစ်ပြင် (tachkwangtacprang)
  • တစ်ခွဲ (tachkwai:)
  • တစ်ခွဲသား (tachkwai:sa:)
  • တစ်ခါ (tachka)
  • တစ်ခါက (tachkaka.)
  • တစ်ခါတစ်ခါ (tachkatachka)
  • တစ်ခါတစ်ရံ (tachkatacram)
  • တစ်ခါတည်း (tachkatany:)
  • တစ်ခါတလေ (tachkata.le)
  • တစ်ခို (tachkui)
  • တစ်ခုလပ် (tachku.lap)
  • တစ်ခေါက်တစ်ကျင်း (tachkauktackyang:)
  • တစ်ခေါ် (tachkau)
  • တစ်ခဲနက် (tachkai:nak)
  • တစ်စင်ထောင် (taccanghtaung)
  • တစ်စတစ်စ (tacca.tacca.)
  • တစ်စပ်တည်းဖြစ် (taccaptany:hprac)
  • တစ်စွန်းတစ်စ (taccwan:tacca.)
  • တစ်စိတ် (taccit)
  • တစ်စိတ်တစ်ဒေသ (taccittacdesa.)
  • တစ်စိတ်တစ်ဝမ်းတည်း (taccittac-wam:tany:)
  • တစ်စုံ (taccum)
  • တစ်စုံတစ်ခု (taccumtachku.)
  • တစ်စုံတစ်ယောက် (taccumtacyauk)
  • တစ်စုံတစ်ရာ (taccumtacra)
  • တစ်စုံတစ်ဦး (taccumtacu:)
  • တစ်ဆက်တည်း (tachcaktany:)
  • တစ်ဆင့် (tachcang.)
  • တစ်ဆင့်ကြား (tachcang.kra:)
  • တစ်ဆင့်ခံ (tachcang.hkam)
  • တစ်ဆင့်စကား (tachcang.ca.ka:)
  • တစ်ဆစ်ချိုး (tachcachkyui:)
  • တစ်ဆွေ့ခုန် (tachcwe.hkun)
  • တစ်ဆိတ် (tachcit)
  • တစ်ဆိတ်စာ (tachcitca)
  • တစ်ဆိတ်တစ်အိတ်လုပ် (tachcittacitlup)
  • တစ်ဇွတ်ထိုး (tacjwathtui:)
  • တစ်တပ်တစ်အား (tactaptaca:)
  • တစ်တွေ (tactwe)
  • တစ်တိတစ်တိ (tacti.tacti.)
  • တစ်တုံးထွန် (tactum:htwan)
  • တစ်ထပ်တည်း (tachtaptany:)
  • တစ်ထိုင်တည်း (tachtuingtany:)
  • တစ်ထောက်နား (tachtaukna:)
  • တစ်နည်းတစ်ဖုံ (tacnany:tachpum)
  • တစ်နည်းအားဖြင့် (tacnany:a:hprang.)
  • တစ်နပ်စားဉာဏ် (tacnapca:nyan)
  • တစ်နိုင် (tacnuing)
  • တစ်နေ့က (tacne.ka.)
  • တစ်နေ့တခြား (tacne.ta.hkra:)
  • တစ်နေ့သောအခါ (tacne.sau:a.hka)
  • တစ်နေကုန် (tacnekun)
  • တစ်ပင်တိုင် (tacpangtuing)
  • တစ်ပင်တိုင်မင်းသမီး (tacpangtuingmang:sa.mi:)
  • တစ်ပတ် (tacpat)
  • တစ်ပတ်ကျော့ (tacpatkyau.)
  • တစ်ပတ်နွမ်း (tacpatnwam:)
  • တစ်ပတ်ရစ် (tacpatrac)
  • တစ်ပတ်ရိုက် (tacpatruik)
  • တစ်ပတ်လျှို (tacpathlyui)
  • တစ်ပတ်လှိမ့် (tacpathlim.)
  • တစ်ပန်းရှုံး (tacpan:hrum:)
  • တစ်ပန်းသာ (tacpan:sa)
  • တစ်ပြန်စီး (tacpranci:)
  • တစ်ပြားသား (tacpra:sa:)
  • တစ်ပြိုင်နက် (tacpruingnak)
  • တစ်ပြုံကြီး (tacprumkri:)
  • တစ်ပြူး (tacpru:)
  • တစ်ပြေးညီ (tacpre:nyi)
  • တစ်ပြေးတည်း (tacpre:tany:)
  • တစ်ပွဲစား (tacpwai:ca:)
  • တစ်ပွဲတစ်လမ်းစမ်း (tacpwai:taclam:cam:)
  • တစ်ပွဲတိုး (tacpwai:tui:)
  • တစ်ပါး (tacpa:)
  • တစ်ပါးကျွန် (tacpa:kywan)
  • တစ်ပါးသွား (tacpa:swa:)
  • တစ်ပါတည်း (tacpatany:)
  • တစ်ပိုင်းကြောင် (tacpuing:kraung)
  • တစ်ပိုင်းတစ်စ (tacpuing:tacca.)
  • တစ်ပိုင်းတစ်ပစ် (tacpuing:tacpac)
  • တစ်ပိုင်းတစ်ပျက် (tacpuing:tacpyak)
  • တစ်ပိုင်းသေ (tacpuing:se)
  • တစ်ပုံကြီး (tacpumkri:)
  • တစ်ပုံစံတည်း (tacpumcamtany:)
  • တစ်ပုံတစ်ခေါင်း (tacpumtachkaung:)
  • တစ်ပုံတစ်ပင် (tacpumtacpang)
  • တစ်ပေါက်တစ်လမ်း (tacpauktaclam:)
  • တစ်ဖက်ကမ်းခပ် (tachpakkam:hkap)
  • တစ်ဖက်စီးနင်း (tachpakci:nang:)
  • တစ်ဖက်စောင်းနင်း (tachpakcaung:nang:)
  • တစ်ဖက်ဆည်ကန် (tachpakhcanykan)
  • တစ်ဖက်တစ်ချက် (tachpaktachkyak)
  • တစ်ဖက်တစ်လမ်း (tachpaktaclam:)
  • တစ်ဖက်ယပ်တဲ (tachpak-yaptai:)
  • တစ်ဖက်လပ် (tachpaklap)
  • တစ်ဖက်လှည့် (tachpakhlany.)
  • တစ်ဖက်သတ် (tachpaksat)
  • တစ်ဖက်သား (tachpaksa:)
  • တစ်ဖြစ်လဲ (tachpraclai:)
  • တစ်ဖြတ်တည်း (tachprattany:)
  • တစ်ဖူနာ (tachpuna)
  • တစ်ဘီးလှိမ့် (tacbhi:hlim.)
  • တစ်မည်ကောင်း (tacmanykaung:)
  • တစ်မတ် (tacmat)
  • တစ်မျှော်တစ်ခေါ် (tachmyautachkau)
  • တစ်မြုံတစ်မ (tacmrumtacma.)
  • တစ်မြုံတစ်သိုက် (tacmrumtacsuik)
  • တစ်မှေး (tachme:)
  • တစ်မှောင့် (tachmaung.)
  • တစ်မုဟုတ်ချင်း (tacmu.huthkyang:)
  • တစ်ယီ (tacyi)
  • တစ်ယူသန် (tacyusan)
  • တစ်ယောက်တစ်ပြန် (tacyauktacpran)
  • တစ်ယောက်တစ်ပေါက် (tacyauktacpauk)
  • တစ်ယောက်တစ်လက် (tacyauktaclak)
  • တစ်ယောက်တစ်လှည့် (tacyauktachlany.)
  • တစ်ယောက်တစ်လဲ (tacyauktaclai:)
  • တစ်ရံဆံ (tacramhcam)
  • တစ်ရံတစ်ဆစ် (tacramtachcac)
  • တစ်ရံရောအခါ (tacram-rau:a.hka)
  • တစ်ရပ်တစ်ကျေး (tacraptackye:)
  • တစ်ရှိန်ထိုး (tachrinhtui:)
  • တစ်ရှူးထိုး (tachru:htui:)
  • တစ်ရေး (tacre:)
  • တစ်ရေးတစ်မော (tacre:tacmau:)
  • တစ်ရေးနိုး (tacre:nui:)
  • တစ်ရေခံ (tacrehkam)
  • တစ်လကိုးသီတင်း (tacla.kui:sitang:)
  • တစ်လက်စတည်း (taclakca.tany:)
  • တစ်လင်ကွာ (taclangkwa)
  • တစ်လမ်းမောင်း (taclam:maung:)
  • တစ်လမ်းသွား (taclam:swa:)
  • တစ်လျှောက် (tachlyauk)
  • တစ်လွှား (tachlwa:)
  • တစ်လှေကြီး (tachle-kri:)
  • တစ်လုံးတစ်ခဲ (taclum:tachkai:)
  • တစ်လုံးတစ်ပါဒ (taclum:tacpada.)
  • တစ်လုံးတစ်ဝတည်း (taclum:tac-wa.tany:)
  • တစ်လောက (taclau:ka.)
  • တစ်ဝ (tac-wa.)
  • တစ်ဝက် (tac-wak)
  • တစ်ဝက်တစ်ပျက် (tac-waktacpyak)
  • တစ်ဝန်း (tac-wan:)
  • တစ်ဝမ်းတစ်ခါး (tac-wam:tachka:)
  • တစ်သက် (tacsak)
  • တစ်သက်တစ်ကျွန်း (tacsaktackywan:)
  • တစ်သက်နှင့်တစ်ကိုယ် (tacsakhnang.tackuiy)
  • တစ်သက်ပန် (tacsakpan)
  • တစ်သက်လျာ (tacsaklya)
  • တစ်သမတ်တည်း (tacsa.mattany:)
  • တစ်သဝေမတိမ်း (tacsa.wema.tim:)
  • တစ်သွေးတစ်မွေး (tacswe:tacmwe:)
  • တစ်သားတည်း (tacsa:tany:)
  • တစ်သိုက်တစ်ဝန်း (tacsuiktac-wan:)
  • တစ်သီးပုဂ္ဂလ (tacsi:pugga.la.)
  • တစ်သီကြီး (tacsi-kri:)
  • တစ်သုတ် (tacsut)
  • တစ်သူ (tacsu)
  • တစ်ဟုန်ထိုး (tachunhtui:)
  • တစ်အား (taca:)
  • တစ်အူထုံ့ဆင်း (tacuhtum.hcang:)
  • တစ်အောင့် (tacaung.)
  • တစ်အောင့်တစ်နား (tacaung.tacna:)
  • တစ်ဦးဆိုင်နာမ် (tacu:hcuingnam)
  • တို့တစ်တွေ (tui.tactwe)
  • ထန်းတစ်ဖျား (htan:tachpya:)
  • ထန်းတစ်ရင်းတက် (htan:tacrang:tak)
  • ထပ်တစ်ရာ (htaptacra)
  • ထမင်းအိုးတစ်လုံးချက် (hta.mang:ui:taclum:hkyak)
  • ထိုမှတစ်ပါး (htuihma.tacpa:)
  • နကန်းတစ်လုံးမျှမသိ (na.kan:taclum:hmya.ma.si.)
  • နှစ်ကိုယ့်တစ်စိတ် (hnackuiy.taccit)
  • နှစ်ကုန်းတစ်ကော့ (hnackun:tackau.)
  • နှစ်ဆန်းတစ်ရက် (hnachcan:tacrak)
  • နေထန်းတစ်ဖျား (nehtan:tachpya:)
  • ပုလဲတစ်မူး (pu.lai:tacmu:)
  • ပေတစ်ရာလမ်း (petacralam:)
  • ဖန်တစ်ရာတေ (hpantacrate)
  • ဖားတစ်ပိုင်းငါးတစ်ပိုင်း (hpa:tacpuing:nga:tacpuing:)
  • ဘတစ်ပြန်ကျားတစ်ပြန် (bha.tacprankya:tacpran)
  • ဘဝတစ်ပါးပြောင်း (bha.wa.tacpa:praung:)
  • ဘုရားတစ်ဆူဂူတစ်လုံး (bhu.ra:tachcugutaclum:)
  • မတစ်လုံးကျေ (ma.taclum:kye)
  • မျက်စိတစ်ဆုံး (myakci.tachcum:)
  • မျက်စိတစ်မှိတ် (myakci.tachmit)
  • မျက်မွေးတစ်ဆုံး (myakmwe:tachcum:)
  • မှတစ်ဆင့် (hma.tachcang.)
  • မှတစ်ပါး (hma.tacpa:)
  • မီးစတစ်ဖက်ရေမှုတ်တစ်ဖက် (mi:ca.tachpak-rehmuttachpak)
  • မေးတစ်ခွန်းဖြေတစ်ခွန်း (me:tachkwan:hpretachkwan:)
  • ရင့်မာတစ်ကျိပ် (rang.matackyip)
  • ရုံးမင်းတစ်ထိုင် (rum:mang:tachtuing)
  • လက်ခုပ်တစ်ဖောင် (lakhkuptachpaung)
  • လက်တစ်ကမ်း (laktackam:)
  • လက်တစ်လုံးခြားလိမ် (laktaclum:hkra:lim)
  • လက်ဖျစ်တစ်တွက် (lakhpyactactwak)
  • လက်ရည်တစ်ပြင်တည်း (lak-ranytacprangtany:)
  • လက်ရေတစ်ပြင်စီး (lak-retacprangci:)
  • လျှပ်တစ်ပြက် (hlyaptacprak)
  • လျှပ်တစ်ပြက်တိုက်နည်း (hlyaptacpraktuiknany:)
  • လျှပ်တစ်ပြက်ပြိုင်ပွဲ (hlyaptacprakpruingpwai:)
  • လွန်းတစ်ရာ (lwan:tacra)
  • လူတစ်လုံးသူတစ်လုံး (lutaclum:sutaclum:)
  • လူမျိုးတစ်ရာ့တစ်ပါး (lu-myui:tacra.tacpa:)
  • လေတစ်လုံးမိုးတစ်လုံး (letaclum:mui:taclum:)
  • ဝါးတစ်ပြန် (wa:tacpran)
  • ဝါးတစ်ရိုက် (wa:tacruik)
  • သူတစ်ခွန်းငါတစ်ခွန်း (sutachkwan:ngatachkwan:)
  • သူတစ်ထူး (sutachtu:)
  • သူတစ်ပြန်ငါတစ်ပြန် (sutacpranngatacpran)
  • သူတစ်ပါး (sutacpa:)
  • သူတစ်လူငါတစ်မင်း (sutaclu-ngatacmang:)
  • သေတစ်ပန်သက်တစ်ဆုံး (setacpansaktachcum:)
  • သေနတ်တစ်ကမ်း (senattackam:)
  • ဟန်တစ်လုံးပန်တစ်လုံး (hantaclum:pantaclum:)
  • အံ့တစ်ပါး (am.tacpa:)
  • အခါတစ်ပါး (a.hkatacpa:)
  • အဆတစ်ရာ (a.hca.tacra)
  • အပြန်တစ်ရာ (a.prantacra)
  • အဖန်တစ်ရာ (a.hpantacra)
  • အဖန်တစ်ရာတေ (a.hpantacrate)
  • အရပ်တစ်ပါး (a.raptacpa:)
  • အဝတ်တစ်ထည်ကိုယ်တစ်ခု (a.wattachtanykuiytachku.)
  • အသူတစ်ရာ (a.sutacra)
  • အိမ်တစ်ဆောင်မီးတစ်ပြောင် (imtachcaungmi:tacpraung)
  • ဥတစ်လုံးတစ်ကောင်ကြွက် (u.taclum:tackaungkrwak)

Etymology 4

From Proto-Sino-Tibetan *m-t(w)əj-n ~ m-ti-s (“liquid; to soak”). (Can this(+) etymology be sourced?)

Verb

တစ် • (tac)

  1. (archaic) to moisten, sprinkle
    • မေတ္တာရေသွန်း၊တစ်ဆွတ်ဖျန်း၍။ လျှာရည်လက်ဆစ်၊လျက်တို့တစ်လည်း။
      mettareswan:|tachcwathpyan:rwe|| hlyaranylakhcac|lyaktui.taclany:||
      (please add an English translation of this quotation)

Etymology 5

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Verb

တစ် • (tac)

  1. (of a tiger) to cry

References


Further reading

Rakhine

Rakhine cardinal numbers
 <  0 1 2  > 
    Cardinal : တစ်
    Ordinal : ပထမ

Etymology

From Proto-Sino-Tibetan *kV-tek. Cognate with Tibetan གཅིག (gcig), Sikkimese ཅི (ci), Nuosu ꋍ (cyp).


Numeral

တစ် (transliteration needed)

  1. one
This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.