ბიჭი

Georgian

Etymology

Perhaps from Old Georgian ბიჭი (bič̣i, “crumbs”). For the sense development compare Russian кро́шка (króška, “crumb; baby, little one”).

Alternatively, together with Middle Armenian բիճ (bič, “bastard”) borrowed from Iranian: compare Northern Kurdish bîj, bîjî, Central Kurdish بیژوو (bîjû, “bastard”).

Pronunciation

  • IPA(key): [b̥it͡ʃʼi]
  • Hyphenation: ბი‧ჭი

Noun

ბიჭი • (bič̣i) (plural ბიჭები)

  1. (Middle Georgian) bastard, illegitimate child [12th century]
  2. boy, lad, youth
  3. son
  4. brave man
  5. (slang) streetwise/experienced man
  6. (archaic) waiter
  7. (in the plural, archaic) (male) servants

Declension

Declension of ბიჭი (see Georgian declension)
singular plural archaic plural
nominative ბიჭი (bič̣i) ბიჭები (bič̣ebi) ბიჭნი (bič̣ni)
ergative ბიჭმა (bič̣ma) ბიჭებმა (bič̣ebma) ბიჭთ(ა) (bič̣t(a))
dative ბიჭს(ა) (bič̣s(a)) ბიჭებს(ა) (bič̣ebs(a)) ბიჭთ(ა) (bič̣t(a))
genitive ბიჭის(ა) (bič̣is(a)) ბიჭების(ა) (bič̣ebis(a)) ბიჭთ(ა) (bič̣t(a))
instrumental ბიჭით(ა) (bič̣it(a)) ბიჭებით(ა) (bič̣ebit(a)) —
adverbial ბიჭად(ა) (bič̣ad(a)) ბიჭებად(ა) (bič̣ebad(a)) —
vocative ბიჭო (bič̣o) ბიჭებო (bič̣ebo) ბიჭნო (bič̣no)

Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of ბიჭი (see Georgian postpositions)
dative-case postpositions singular plural
-ზე (-ze, “on”) ბიჭზე (bič̣ze) ბიჭებზე (bič̣ebze)
-თან (-tan, “near”) ბიჭთან (bič̣tan) ბიჭებთან (bič̣ebtan)
-ში (-ši, “in”) ბიჭში (bič̣ši) ბიჭებში (bič̣ebši)
-ვით (-vit, “like”) ბიჭივით (bič̣ivit) ბიჭებივით (bič̣ebivit)
genitive-case postpositions singular plural
-თვის (-tvis, “for”) ბიჭისთვის (bič̣istvis) ბიჭებისთვის (bič̣ebistvis)
-ებრ (-ebr, “like”) ბიჭისებრ (bič̣isebr) ბიჭებისებრ (bič̣ebisebr)
-კენ (-ḳen, “towards”) ბიჭისკენ (bič̣isḳen) ბიჭებისკენ (bič̣ebisḳen)
-გან (-gan, “from/of”) ბიჭისგან (bič̣isgan) ბიჭებისგან (bič̣ebisgan)
-ადმი (-admi, “in relation to”) ბიჭისადმი (bič̣isadmi) ბიჭებისადმი (bič̣ebisadmi)
instrumental-case postpositions singular plural
-დან (-dan, “from/since”) ბიჭიდან (bič̣idan) ბიჭებიდან (bič̣ebidan)
-ურთ (-urt, “together with”) ბიჭითურთ (bič̣iturt) ბიჭებითურთ (bič̣ebiturt)
adverbial-case postpositions singular plural
-მდე (-mde, “up to”) ბიჭამდე (bič̣amde) ბიჭებამდე (bič̣ebamde)

Derived terms

Descendants

  • → Laz: ბიჭი (biç̌i)
  • → Azerbaijani: bic
  • →? Middle Armenian: բիճ (bič)
    • Armenian: բիճ (bič), բիջ (biǰ), փիճ (pʻič)
      • → Ottoman Turkish: پیچ (piç)
        • Turkish: piç, pic (dialectal)
        • → Northern Kurdish: pîç
        • → Romanian: pici
  • → Svan: ბიჭ (bič̣, “bastard”)

Further reading

  • Abajev, V. I. (1958) Историко-этимологический словарь осетинского языка [Historical-Etymological Dictionary of the Ossetian Language] (in Russian), volume I, Moscow and Leningrad: Academy Press, page 260, connecting with Ossetian биццеу (biccew, “boy”) and other Iranian words
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “բիճ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 451b
  • Klimov, G. A. (1964) Этимологический словарь картвельских языков [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (in Russian), Moscow: Academy Press, page 52
  • Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 14
  • Rayfield, Donald, editor (2006), “ბიჭი”, in A Comprehensive Georgian–English Dictionary‎[1], London: Garnett Press

Laz

Etymology

Borrowing from Georgian ბიჭი (bič̣i).

Adjective

ბიჭი • (biç̌i) (Latin spelling biç̌i)

  1. (of mammals and humans) male
    Synonym: ქიმოლი (kimoli)
    ბაზი ბიჭჭი ბერეფე ნანაფენიშიშე დოზდუმან.
    bazi biç̌ç̌i berepe nanapenişişe dozduman.
    Some boys (male kids) take after their mothers.

Noun

ბიჭი • (biç̌i) (Latin spelling biç̌i)

  1. male, man
    Synonym: ქიმოლი (kimoli)
    აშეზ ბოზო ავუ. მეონერიმუში ბიჭი რენ.
    aşez bozo avu. meonerimuşi biç̌i ren.
    Aşe had a daughter. The next one must be a boy.
  2. boy
    ბიჭიზ წანა ჭუტა უღუნ. ნოსიქ ვანუკვათამს. მსქვანობაშე მოღერდუნ დო აოროფენ.
    biç̌iz ǯana ç̌uťa uğun. nosik vanuǩvatams. mskvanobaşe moğerdun do aoropen.
    The boy is young. He is not in his right mind. He falls in love with beauty.
  3. son
    ხასანიში უნივერსიტეზ ნარენ დიდი ბიჭიქ “ა მუთხა პარე” დეჲი აქშამა ქვა შირუმს.
    xasanişi universiťez naren didi biç̌ik “a mutxa p̌are” deyi akşama kva şirums.
    Khasan's eldest son, who is at university, has been scouring stones all day long for something to do.

Declension

Declension of ბიჭი (biç̌i) (see Laz declension)
singular plural
absolutive ბიჭი (biç̌i) ბიჭეფე (biç̌epe)
ergative ბიჭიქ (biç̌ik) ბიჭეფექ (biç̌epek)
dative ბიჭის (biç̌is) ბიჭეფეს (biç̌epes)
genitive ბიჭიშ(ი) (biç̌iş(i)) ბიჭეფეშ(ი) (biç̌epeş(i))
directive ბიჭიშე (biç̌işe) ბიჭეფეშე (biç̌epeşe)
ablative ბიჭიშენ (biç̌işen) ბიჭეფეშენ (biç̌epeşen)
locative ბიჭის (biç̌is) ბიჭეფეს (biç̌epes)
instrumental ბიჭითენ (biç̌iten) ბიჭეფეთენ (biç̌epeten)

Notes: dialects may differ on declension.

Derived terms

  • ბოზობიჭი (bozobiç̌i)

Descendants

  • → Turkish: biçi — Arhavi

Further reading

  • Klaproth, Julius (1823) Asia polyglotta, Paris: A. Schubart, page 123: “Biшi”
  • Kojima, Gôichi (2012–) “biç’i”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı‎[2] (in Turkish)
  • Tandilava, Ali (2013) “ბიჭი”, in Merab Čuxua, Natela Kutelia, Lile Tandilava, Lali Ezugbaia, editors, Lazuri leksiḳoni [Laz Dictionary]‎[3], online version prepared by Levan Vašaḳiʒe, Tbilisi

Old Georgian

Etymology

From Proto-Kartvelian *beč̣- ~ *bič̣- (“to crumble, break”). Cognate with Svan ბეჭკჳ- (beč̣ḳw-), ბიჭკჳ- (bič̣ḳw-, “to break (bread, apple, etc.)”).

Noun

ბიჭი • (bič̣i)

  1. crumbs
    • 5th century, Bible, Mark 7.28:
      ხოლო მან მიუგო და ჰრქუა: უფალო, რამეთუ ძაღლნიცა ტაბლასა ქუეშე ჭამედ ბიჭისაგან შვილთაჲსა
      xolo man miugo da hrkua: upalo, rametu ʒaɣlnica ṭablasa kueše č̣amed bič̣isagan šviltaysa
      And she answered and said unto him, Yes, Lord: yet the dogs under the table eat of the children's crumbs.

Usage notes

  • In the Bible translation, corresponds to Old Armenian փշրանք (pʻšrankʻ) and Ancient Greek ψιχίον (psikhíon).

Derived terms

  • ნაბიჭევი (nabič̣evi)
  • ნაბიჭი (nabič̣i)

Descendants

  • >? Georgian: ბიჭი (bič̣i)
    • → Laz: ბიჭი (biç̌i)
    • → Azerbaijani: bic
    • →? Middle Armenian: բիճ (bič)
      • Armenian: բիճ (bič), բիջ (biǰ), փիճ (pʻič)
        • → Ottoman Turkish: پیچ (piç)
          • Turkish: piç, pic (dialectal)
          • → Northern Kurdish: pîç
          • → Romanian: pici
    • → Svan: ბიჭ (bič̣, “bastard”)

Further reading

  • Abulaʒe, Ilia (2014) “ბიჭი”, in Ʒvelkartuli-ʒvelsomxuri doḳumenṭirebuli leksiḳoni [Old Georgian – Old Armenian Documentary Dictionary], Tbilisi: National Centre of Manuscripts, →ISBN, page 76a
  • Fähnrich, Heinz (2007) Kartwelisches Etymologisches Wörterbuch [Kartvelian Etymological Dictionary] (Handbuch der Orientalistik; VIII.18) (in German), Leiden, Boston: Brill, pages 53–54
  • Klimov, G. A. (1964) Этимологический словарь картвельских языков [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (in Russian), Moscow: Academy Press, page 52
  • Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 14
  • Rayfield, Donald, editor (2006), “ბიჭი”, in A Comprehensive Georgian–English Dictionary‎[4], London: Garnett Press
This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.