𐽷𐽳𐽶𐽽
Old Uyghur
Etymology 1
Inherited from Proto-Turkic *kǖč (“power”).
Noun
𐽷𐽳𐽶𐽽 (kwyc /küč/)
- power, strength
- Synonyms: 𐽰𐽾𐽷 (ʾrk /ärk/), 𐽲𐽰𐽹 (qʾm /ġam/), 𐽷𐽳𐽶𐽻𐽳𐽺 (kwyswn /kösön/), 𐾀𐽳𐽶𐾁𐽳𐽷 (twylwk /tülük/), 𐾀𐽳𐽶𐽾𐽷 (twyrk /türk, törk/)
- ability
- Synonyms: 𐽰𐽾𐽸𐽰𐽹 (ʾrdʾm /ärdäm/), 𐽰𐽶𐽺𐾀𐽷𐽶 (ʾyntky /intki/), 𐽷𐽰𐽸 (kʾd /käd/), 𐽷𐽳𐽶𐽸𐽳𐽷 (kwydwk /küdüg/), 𐽰𐽳𐽹𐽰𐽲 (ʾwmʾq /umaḳ/), 𐽱𐽶𐽸 (βyd /ved/)
Declension
| singular | definite plural | |
|---|---|---|
| nominative | 𐽷𐽳𐽶𐽽 (kwyc) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾 (kwyclʾr) |
| genitive | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽺𐽳𐽺𐽷 (kwycnwnk) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (kwyclʾrnynk) |
| dative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽷𐽰 (kwyckʾ) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽷𐽰 (kwyclʾrkʾ) |
| accusative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽳𐽷 (kwycwk), 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽺𐽶 (kwycny) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽶𐽷 (kwyclʾryk), 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (kwyclʾrny) |
| locative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽸𐽰 (kwycdʾ) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽸𐽰 (kwyclʾrdʾ) |
| ablative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽸𐽶𐽺 (kwycdyn) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽸𐽶𐽺 (kwyclʾrdyn) |
| instrumental | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽳𐽺 (kwycwn) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (kwyclʾryn) |
| equative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽽𐽰 (kwyccʾ) | |
| directive | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽷𐽰𐽾𐽳 (kwyckʾrw), 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽾𐽰 (kwycrʾ) | |
| similative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽶𐽳 (kwyclʾyw) |
Derived terms
- 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽰𐽹𐽰 (kwycʾmʾ /küčä-/, “to oppress”)
- 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽺𐾀𐽳𐽾𐽹𐽰𐽷 (kwyclʾntwrmʾk /küčläntür-/, “to make stronger”)
Etymology 2
Anthimeric (zero derivation) form of 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽹𐽰𐽷 (kwycmʾk /köč-/, “to migrate”), from Proto-Turkic *köč-.
The third sense is included in Wilkens' dictionary as a semantic deviation from the definitions one and two, and included here so.
Noun
𐽷𐽳𐽶𐽽 (kwyc /köč/)
- (politics, anthropology) nomadic migrations
- 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽶𐽺 𐽼𐽰𐽾𐽶𐽼 𐽲𐽳𐽺𐽳𐽼 𐽶𐽳𐽾𐾀𐾁𐽰𐽺𐽳𐽹𐽶𐽴 𐾈
- kwycyn pʾryp qwnwp ywrtlʾnwmyz
- /Köčin barïp[1], ḳonup, yurtlanumïz./
- We nomadized, settled and set to make [a new place] our home.
- beasts of burden, mount and farm animals brought along during such nomadic migrations
- (rare) hour
Declension
| singular | definite plural | |
|---|---|---|
| nominative | 𐽷𐽳𐽶𐽽 (kwyc) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾 (kwyclʾr) |
| genitive | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽺𐽳𐽺𐽷 (kwycnwnk) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (kwyclʾrnynk) |
| dative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽷𐽰 (kwyckʾ) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽷𐽰 (kwyclʾrkʾ) |
| accusative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽳𐽷 (kwycwk), 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽺𐽶 (kwycny) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽶𐽷 (kwyclʾryk), 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (kwyclʾrny) |
| locative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽸𐽰 (kwycdʾ) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽸𐽰 (kwyclʾrdʾ) |
| ablative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽸𐽶𐽺 (kwycdyn) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽸𐽶𐽺 (kwyclʾrdyn) |
| instrumental | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽳𐽺 (kwycwn) | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (kwyclʾryn) |
| equative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽽𐽰 (kwyccʾ) | |
| directive | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽷𐽰𐽾𐽳 (kwyckʾrw), 𐽷𐽳𐽶𐽽𐽾𐽰 (kwycrʾ) | |
| similative | 𐽷𐽳𐽶𐽽𐾁𐽰𐽶𐽳 (kwyclʾyw) |
References
- ^ Literally, “to reach a place with a migratory intent”
- Caferoğlu, Ahmet (1968) Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page 120
- Clauson, Gerard (1972) “kü:ç”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, →ISBN, →OCLC, page 693
- Hamilton, James (2020) “küç”, in Korkut, Ece, Birkan, İsmet, transl., Budacı İyi Kalpli ve Kötü Kalpli Prens Masalının Uygurcası - Prens Kalyāṇaṃkara ve Pāpaṃkara Hikâyesi (in Turkish), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, →ISBN, page 169
- Wilkens, Jens (2021) “köč, (1) küč”, in Handwörterbuch des Altuigurischen (in German), Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, pages 399, 435