aitheasc
Irish
Etymology
From Old Irish aithesc n (“answer; message; utterance”).
Pronunciation
- IPA(key): /ˈahəsˠk/
Noun
aitheasc m (genitive singular aithisc, nominative plural aithisc)
- verbal noun of aitheasc (“address; exhort; apostrophize”)
- address, allocution, oration, speech
- exhortation, homily, sermon
- (rhetoric) apostrophe
Declension
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Synonyms
- (apostrophe): apastróf
Verb
aitheasc (present analytic aitheascann, future analytic aitheascfaidh, verbal noun aitheasc, past participle aitheasctha)
- (transitive) address (court, etc.)
- (transitive) exhort
- (transitive) apostrophize
Conjugation
conjugation of aitheasc (first conjugation – B)
| verbal noun | aitheasc | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | aitheasctha | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | aitheascaim | aitheascann tú; aitheascair† |
aitheascann sé, sí | aitheascaimid | aitheascann sibh | aitheascann siad; aitheascaid† |
a aitheascann; a aitheascas / a n-aitheascann* |
aitheasctar |
| past | d'aitheasc mé; d'aitheascas / aitheasc mé‡; aitheascas‡ |
d'aitheasc tú; d'aitheascais / aitheasc tú‡; aitheascais‡ |
d'aitheasc sé, sí / aitheasc sé, sí‡ |
d'aitheascamar; d'aitheasc muid / aitheascamar‡; aitheasc muid‡ |
d'aitheasc sibh; d'aitheascabhair / aitheasc sibh‡; aitheascabhair‡ |
d'aitheasc siad; d'aitheascadar / aitheasc siad; aitheascadar‡ |
a d'aitheasc / ar aitheasc* |
aitheascadh; haitheascadh† |
| past habitual | d'aitheascainn / aitheascainn‡; n-aitheascainn‡‡ |
d'aitheasctá / aitheasctá‡; n-aitheasctᇇ |
d'aitheascadh sé, sí / aitheascadh sé, sí‡; n-aitheascadh sé, s퇇 |
d'aitheascaimis; d'aitheascadh muid / aitheascaimis‡; aitheascadh muid‡; n-aitheascaimis‡‡; n-aitheascadh muid‡‡ |
d'aitheascadh sibh / aitheascadh sibh‡; n-aitheascadh sibh‡‡ |
d'aitheascaidís; d'aitheascadh siad / aitheascaidís‡; aitheascadh siad‡; n-aitheascaidís‡‡; n-aitheascadh siad‡‡ |
a d'aitheascadh / a n-aitheascadh* |
d'aitheasctaí / aitheasctaí‡; n-aitheascta퇇 |
| future | aitheascfaidh mé; aitheascfad |
aitheascfaidh tú; aitheascfair† |
aitheascfaidh sé, sí | aitheascfaimid; aitheascfaidh muid |
aitheascfaidh sibh | aitheascfaidh siad; aitheascfaid† |
a aitheascfaidh; a aitheascfas / a n-aitheascfaidh* |
aitheascfar |
| conditional | d'aitheascfainn / aitheascfainn‡; n-aitheascfainn‡‡ | d'aitheascfá / aitheascfá‡; n-aitheascfᇇ | d'aitheascfadh sé, sí / aitheascfadh sé, sí‡; n-aitheascfadh sé, s퇇 | d'aitheascfaimis; d'aitheascfadh muid / aitheascfaimis‡; aitheascfadh muid‡; n-aitheascfaimis‡‡; n-aitheascfadh muid‡‡ | d'aitheascfadh sibh / aitheascfadh sibh‡; n-aitheascfadh sibh‡‡ | d'aitheascfaidís; d'aitheascfadh siad / aitheascfaidís‡; aitheascfadh siad‡; n-aitheascfaidís‡‡; n-aitheascfadh siad‡‡ | a d'aitheascfadh / a n-aitheascfadh* |
d'aitheascfaí / aitheascfaí‡; n-aitheascfa퇇 |
| subjunctive | ||||||||
| present | go n-aitheasca mé; go n-aitheascad† |
go n-aitheasca tú; go n-aitheascair† |
go n-aitheasca sé, sí | go n-aitheascaimid; go n-aitheasca muid |
go n-aitheasca sibh | go n-aitheasca siad; go n-aitheascaid† |
— | go n-aitheasctar |
| past | dá n-aitheascainn | dá n-aitheasctá | dá n-aitheascadh sé, sí | dá n-aitheascaimis; dá n-aitheascadh muid |
dá n-aitheascadh sibh | dá n-aitheascaidís; dá n-aitheascadh siad |
— | dá n-aitheasctaí |
| imperative | ||||||||
| – | aitheascaim | aitheasc | aitheascadh sé, sí | aitheascaimis | aitheascaigí; aitheascaidh† |
aitheascaidís | — | aitheasctar |
*indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis (except an)
Synonyms
Mutation
| radical | eclipsis | with h-prothesis | with t-prothesis |
|---|---|---|---|
| aitheasc | n-aitheasc | haitheasc | t-aitheasc |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
References
- Ó Dónaill, Niall (1977) “aitheasc”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “aithesc”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language