beathaigh
Irish
Etymology 1
From Middle Irish bethaigid (“to quicken, animate”).[1] By surface analysis, beatha (“life”) + -igh.
Verb
beathaigh (present analytic beathaíonn, future analytic beathóidh, verbal noun beathú, past participle beathaithe)
Conjugation
conjugation of beathaigh (second conjugation)
| verbal noun | beathú | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | beathaithe | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | beathaím | beathaíonn tú; beathaír† |
beathaíonn sé, sí | beathaímid; beathaíonn muid |
beathaíonn sibh | beathaíonn siad; beathaíd† |
a bheathaíonn; a bheathaíos / a mbeathaíonn* |
beathaítear |
| past | bheathaigh mé; bheathaíos | bheathaigh tú; bheathaís | bheathaigh sé, sí | bheathaíomar; bheathaigh muid | bheathaigh sibh; bheathaíobhair | bheathaigh siad; bheathaíodar | a bheathaigh / ar bheathaigh* |
beathaíodh |
| past habitual | bheathaínn / mbeathaínn‡‡ | bheathaíteá / mbeathaíteᇇ | bheathaíodh sé, sí / mbeathaíodh sé, s퇇 | bheathaímis; bheathaíodh muid / mbeathaímis‡‡; mbeathaíodh muid‡‡ | bheathaíodh sibh / mbeathaíodh sibh‡‡ | bheathaídís; bheathaíodh siad / mbeathaídís‡‡; mbeathaíodh siad‡‡ | a bheathaíodh / a mbeathaíodh* |
bheathaítí / mbeathaít퇇 |
| future | beathóidh mé; beathód; beathóchaidh mé† |
beathóidh tú; beathóir†; beathóchaidh tú† |
beathóidh sé, sí; beathóchaidh sé, sí† |
beathóimid; beathóidh muid; beathóchaimid†; beathóchaidh muid† |
beathóidh sibh; beathóchaidh sibh† |
beathóidh siad; beathóid†; beathóchaidh siad† |
a bheathóidh; a bheathós; a bheathóchaidh†; a bheathóchas† / a mbeathóidh*; a mbeathóchaidh*† |
beathófar; beathóchar† |
| conditional | bheathóinn; bheathóchainn† / mbeathóinn‡‡; mbeathóchainn†‡‡ | bheathófá; bheathóchthᆠ/ mbeathófᇇ; mbeathóchthᆇ‡ | bheathódh sé, sí; bheathóchadh sé, sí† / mbeathódh sé, s퇇; mbeathóchadh sé, s톇‡ | bheathóimis; bheathódh muid; bheathóchaimis†; bheathóchadh muid† / mbeathóimis‡‡; mbeathódh muid‡‡; mbeathóchaimis†‡‡; mbeathóchadh muid†‡‡ | bheathódh sibh; bheathóchadh sibh† / mbeathódh sibh‡‡; mbeathóchadh sibh†‡‡ | bheathóidís; bheathódh siad; bheathóchadh siad† / mbeathóidís‡‡; mbeathódh siad‡‡; mbeathóchadh siad†‡‡ | a bheathódh; a bheathóchadh† / a mbeathódh*; a mbeathóchadh*† |
bheathófaí; bheathóchthaí† / mbeathófa퇇; mbeathóchtha톇‡ |
| subjunctive | ||||||||
| present | go mbeathaí mé; go mbeathaíod† |
go mbeathaí tú; go mbeathaír† |
go mbeathaí sé, sí | go mbeathaímid; go mbeathaí muid |
go mbeathaí sibh | go mbeathaí siad; go mbeathaíd† |
— | go mbeathaítear |
| past | dá mbeathaínn | dá mbeathaíteá | dá mbeathaíodh sé, sí | dá mbeathaímis; dá mbeathaíodh muid |
dá mbeathaíodh sibh | dá mbeathaídís; dá mbeathaíodh siad |
— | dá mbeathaítí |
| imperative | ||||||||
| – | beathaím | beathaigh | beathaíodh sé, sí | beathaímis | beathaígí; beathaídh† |
beathaídís | — | beathaítear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Derived terms
- beathaitheach
- beathaitheacht
- beathaitheoir
Further reading
- Dinneen, Patrick S. (1927) “beaṫuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 2nd edition, Dublin: Irish Texts Society, page 91; reprinted with additions 1996, →ISBN
- Ó Dónaill, Niall (1977) “beathaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- de Bhaldraithe, Tomás (1959) “beathaigh”, in English-Irish Dictionary, An Gúm
- “beathaigh”, in New English-Irish Dictionary, Foras na Gaeilge, 2013–2025
Etymology 2
See the etymology of the corresponding lemma form.
Pronunciation
Noun
beathaigh
- inflection of beathach:
- vocative/genitive singular
- nominative/dative plural
Adjective
beathaigh
- inflection of beathach:
- masculine vocative/genitive singular
- (archaic, dialectal) feminine dative singular
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| beathaigh | bheathaigh | mbeathaigh |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
References
- ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “bethaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- ^ Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, § 183, page 70