céadfaigh
Irish
Etymology 1
From céadfa (“sense”) + -igh.
Verb
céadfaigh (present analytic céadfaíonn, future analytic céadfóidh, verbal noun céadfú, past participle céadfaithe)
- (transitive, philosophy) to sense
Conjugation
conjugation of céadfaigh (second conjugation)
| verbal noun | céadfú | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | céadfaithe | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | céadfaím | céadfaíonn tú; céadfaír† |
céadfaíonn sé, sí | céadfaímid; céadfaíonn muid |
céadfaíonn sibh | céadfaíonn siad; céadfaíd† |
a chéadfaíonn; a chéadfaíos / a gcéadfaíonn* |
céadfaítear |
| past | chéadfaigh mé; chéadfaíos | chéadfaigh tú; chéadfaís | chéadfaigh sé, sí | chéadfaíomar; chéadfaigh muid | chéadfaigh sibh; chéadfaíobhair | chéadfaigh siad; chéadfaíodar | a chéadfaigh / ar chéadfaigh* |
céadfaíodh |
| past habitual | chéadfaínn / gcéadfaínn‡‡ | chéadfaíteá / gcéadfaíteᇇ | chéadfaíodh sé, sí / gcéadfaíodh sé, s퇇 | chéadfaímis; chéadfaíodh muid / gcéadfaímis‡‡; gcéadfaíodh muid‡‡ | chéadfaíodh sibh / gcéadfaíodh sibh‡‡ | chéadfaídís; chéadfaíodh siad / gcéadfaídís‡‡; gcéadfaíodh siad‡‡ | a chéadfaíodh / a gcéadfaíodh* |
chéadfaítí / gcéadfaít퇇 |
| future | céadfóidh mé; céadfód; céadfóchaidh mé† |
céadfóidh tú; céadfóir†; céadfóchaidh tú† |
céadfóidh sé, sí; céadfóchaidh sé, sí† |
céadfóimid; céadfóidh muid; céadfóchaimid†; céadfóchaidh muid† |
céadfóidh sibh; céadfóchaidh sibh† |
céadfóidh siad; céadfóid†; céadfóchaidh siad† |
a chéadfóidh; a chéadfós; a chéadfóchaidh†; a chéadfóchas† / a gcéadfóidh*; a gcéadfóchaidh*† |
céadfófar; céadfóchar† |
| conditional | chéadfóinn; chéadfóchainn† / gcéadfóinn‡‡; gcéadfóchainn†‡‡ | chéadfófá; chéadfóchthᆠ/ gcéadfófᇇ; gcéadfóchthᆇ‡ | chéadfódh sé, sí; chéadfóchadh sé, sí† / gcéadfódh sé, s퇇; gcéadfóchadh sé, s톇‡ | chéadfóimis; chéadfódh muid; chéadfóchaimis†; chéadfóchadh muid† / gcéadfóimis‡‡; gcéadfódh muid‡‡; gcéadfóchaimis†‡‡; gcéadfóchadh muid†‡‡ | chéadfódh sibh; chéadfóchadh sibh† / gcéadfódh sibh‡‡; gcéadfóchadh sibh†‡‡ | chéadfóidís; chéadfódh siad; chéadfóchadh siad† / gcéadfóidís‡‡; gcéadfódh siad‡‡; gcéadfóchadh siad†‡‡ | a chéadfódh; a chéadfóchadh† / a gcéadfódh*; a gcéadfóchadh*† |
chéadfófaí; chéadfóchthaí† / gcéadfófa퇇; gcéadfóchtha톇‡ |
| subjunctive | ||||||||
| present | go gcéadfaí mé; go gcéadfaíod† |
go gcéadfaí tú; go gcéadfaír† |
go gcéadfaí sé, sí | go gcéadfaímid; go gcéadfaí muid |
go gcéadfaí sibh | go gcéadfaí siad; go gcéadfaíd† |
— | go gcéadfaítear |
| past | dá gcéadfaínn | dá gcéadfaíteá | dá gcéadfaíodh sé, sí | dá gcéadfaímis; dá gcéadfaíodh muid |
dá gcéadfaíodh sibh | dá gcéadfaídís; dá gcéadfaíodh siad |
— | dá gcéadfaítí |
| imperative | ||||||||
| – | céadfaím | céadfaigh | céadfaíodh sé, sí | céadfaímis | céadfaígí; céadfaídh† |
céadfaídís | — | céadfaítear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Etymology 2
See the etymology of the corresponding lemma form.
Adjective
céadfaigh
- inflection of céadfach:
- vocative/genitive singular masculine
- (archaic) dative singular feminine
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| céadfaigh | chéadfaigh | gcéadfaigh |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
Further reading
- Ó Dónaill, Niall (1977) “céadfaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- de Bhaldraithe, Tomás (1959) “céadfaigh”, in English-Irish Dictionary, An Gúm