cúlaigh
Irish
Etymology 1
Alternative forms
- cúl
- cúluigh (obsolete)
Verb
cúlaigh (present analytic cúlaíonn, future analytic cúlóidh, verbal noun cúlú, past participle cúlaithe)
- (intransitive) to recede, withdraw (move back, move away)
- Synonym: téigh ar gcúl
- (military) to retire, retreat (withdraw military forces)
- Synonym: téigh ar gcúl
- (ambitransitive) to back (go in the reverse direction; move in the reverse direction), reverse (cause a mechanism to operate or move in the opposite direction)
- Chúlaigh sé an capall/carr. ― He reversed the car/backed the horse.
- to flinch (make a sudden, involuntary movement in response to a stimulus)
- to retrograde, regress (move backwards to an earlier stage)
- (rowing) to backwater (row or paddle a backwater stroke)
Conjugation
conjugation of cúlaigh (second conjugation)
verbal noun | cúlú | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
past participle | cúlaithe | |||||||
tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
first | second | third | first | second | third | |||
indicative | ||||||||
present | cúlaím | cúlaíonn tú; cúlaír† |
cúlaíonn sé, sí | cúlaímid; cúlaíonn muid |
cúlaíonn sibh | cúlaíonn siad; cúlaíd† |
a chúlaíonn; a chúlaíos / a gcúlaíonn* |
cúlaítear |
past | chúlaigh mé; chúlaíos | chúlaigh tú; chúlaís | chúlaigh sé, sí | chúlaíomar; chúlaigh muid | chúlaigh sibh; chúlaíobhair | chúlaigh siad; chúlaíodar | a chúlaigh / ar chúlaigh* |
cúlaíodh |
past habitual | chúlaínn / gcúlaínn‡‡ | chúlaíteá / gcúlaíteᇇ | chúlaíodh sé, sí / gcúlaíodh sé, s퇇 | chúlaímis; chúlaíodh muid / gcúlaímis‡‡; gcúlaíodh muid‡‡ | chúlaíodh sibh / gcúlaíodh sibh‡‡ | chúlaídís; chúlaíodh siad / gcúlaídís‡‡; gcúlaíodh siad‡‡ | a chúlaíodh / a gcúlaíodh* |
chúlaítí / gcúlaít퇇 |
future | cúlóidh mé; cúlód; cúlóchaidh mé† |
cúlóidh tú; cúlóir†; cúlóchaidh tú† |
cúlóidh sé, sí; cúlóchaidh sé, sí† |
cúlóimid; cúlóidh muid; cúlóchaimid†; cúlóchaidh muid† |
cúlóidh sibh; cúlóchaidh sibh† |
cúlóidh siad; cúlóid†; cúlóchaidh siad† |
a chúlóidh; a chúlós; a chúlóchaidh†; a chúlóchas† / a gcúlóidh*; a gcúlóchaidh*† |
cúlófar; cúlóchar† |
conditional | chúlóinn; chúlóchainn† / gcúlóinn‡‡; gcúlóchainn†‡‡ | chúlófá; chúlóchthᆠ/ gcúlófᇇ; gcúlóchthᆇ‡ | chúlódh sé, sí; chúlóchadh sé, sí† / gcúlódh sé, s퇇; gcúlóchadh sé, s톇‡ | chúlóimis; chúlódh muid; chúlóchaimis†; chúlóchadh muid† / gcúlóimis‡‡; gcúlódh muid‡‡; gcúlóchaimis†‡‡; gcúlóchadh muid†‡‡ | chúlódh sibh; chúlóchadh sibh† / gcúlódh sibh‡‡; gcúlóchadh sibh†‡‡ | chúlóidís; chúlódh siad; chúlóchadh siad† / gcúlóidís‡‡; gcúlódh siad‡‡; gcúlóchadh siad†‡‡ | a chúlódh; a chúlóchadh† / a gcúlódh*; a gcúlóchadh*† |
chúlófaí; chúlóchthaí† / gcúlófa퇇; gcúlóchtha톇‡ |
subjunctive | ||||||||
present | go gcúlaí mé; go gcúlaíod† |
go gcúlaí tú; go gcúlaír† |
go gcúlaí sé, sí | go gcúlaímid; go gcúlaí muid |
go gcúlaí sibh | go gcúlaí siad; go gcúlaíd† |
— | go gcúlaítear |
past | dá gcúlaínn | dá gcúlaíteá | dá gcúlaíodh sé, sí | dá gcúlaímis; dá gcúlaíodh muid |
dá gcúlaíodh sibh | dá gcúlaídís; dá gcúlaíodh siad |
— | dá gcúlaítí |
imperative | ||||||||
– | cúlaím | cúlaigh | cúlaíodh sé, sí | cúlaímis | cúlaígí; cúlaídh† |
cúlaídís | — | cúlaítear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Further reading
- “cúlaigh”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- Dinneen, Patrick S. (1904) “cúluiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 214
- Ó Dónaill, Niall (1977) “cúlaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
Etymology 2
See the etymology of the corresponding lemma form.
Noun
cúlaigh
- (archaic, dialectal) dative singular of cúil
Mutation
radical | lenition | eclipsis |
---|---|---|
cúlaigh | chúlaigh | gcúlaigh |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.