cúl
Irish
Etymology
From Old Irish cúl, cognate with Latin cūlus.[1]
Pronunciation
Noun
cúl m (genitive singular cúil, nominative plural cúil)
Declension
|
- Alternative plural: cúla (used in certain phrases)
Derived terms
Descendants
- →⇒ Yola: cowlee
Verb
cúl (present analytic cúlann, future analytic cúlfaidh, verbal noun cúladh, past participle cúlta)
- alternative form of cúlaigh
Conjugation
verbal noun | cúladh | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
past participle | cúlta | |||||||
tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
first | second | third | first | second | third | |||
indicative | ||||||||
present | cúlaim | cúlann tú; cúlair† |
cúlann sé, sí | cúlaimid | cúlann sibh | cúlann siad; cúlaid† |
a chúlann; a chúlas / a gcúlann* |
cúltar |
past | chúl mé; chúlas | chúl tú; chúlais | chúl sé, sí | chúlamar; chúl muid | chúl sibh; chúlabhair | chúl siad; chúladar | a chúl / ar chúl* |
cúladh |
past habitual | chúlainn / gcúlainn‡‡ | chúltá / gcúltᇇ | chúladh sé, sí / gcúladh sé, s퇇 | chúlaimis; chúladh muid / gcúlaimis‡‡; gcúladh muid‡‡ | chúladh sibh / gcúladh sibh‡‡ | chúlaidís; chúladh siad / gcúlaidís‡‡; gcúladh siad‡‡ | a chúladh / a gcúladh* |
chúltaí / gcúlta퇇 |
future | cúlfaidh mé; cúlfad |
cúlfaidh tú; cúlfair† |
cúlfaidh sé, sí | cúlfaimid; cúlfaidh muid |
cúlfaidh sibh | cúlfaidh siad; cúlfaid† |
a chúlfaidh; a chúlfas / a gcúlfaidh* |
cúlfar |
conditional | chúlfainn / gcúlfainn‡‡ | chúlfá / gcúlfᇇ | chúlfadh sé, sí / gcúlfadh sé, s퇇 | chúlfaimis; chúlfadh muid / gcúlfaimis‡‡; gcúlfadh muid‡‡ | chúlfadh sibh / gcúlfadh sibh‡‡ | chúlfaidís; chúlfadh siad / gcúlfaidís‡‡; gcúlfadh siad‡‡ | a chúlfadh / a gcúlfadh* |
chúlfaí / gcúlfa퇇 |
subjunctive | ||||||||
present | go gcúla mé; go gcúlad† |
go gcúla tú; go gcúlair† |
go gcúla sé, sí | go gcúlaimid; go gcúla muid |
go gcúla sibh | go gcúla siad; go gcúlaid† |
— | go gcúltar |
past | dá gcúlainn | dá gcúltá | dá gcúladh sé, sí | dá gcúlaimis; dá gcúladh muid |
dá gcúladh sibh | dá gcúlaidís; dá gcúladh siad |
— | dá gcúltaí |
imperative | ||||||||
– | cúlaim | cúl | cúladh sé, sí | cúlaimis | cúlaigí; cúlaidh† |
cúlaidís | — | cúltar |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
radical | lenition | eclipsis |
---|---|---|
cúl | chúl | gcúl |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
References
- ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cúl”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- ^ “cúl”, in Irish Pronunciation Database, Foras na Gaeilge, 2013–2025
- ^ Finck, F. N. (1899) Die araner mundart [The Aran Dialect] (in German), Zweiter Band: Wörterbuch [Second volume: Dictionary], Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 166
- ^ Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, § 410, page 135
Further reading
- Ó Dónaill, Niall (1977) “cúl”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- de Bhaldraithe, Tomás (1959) “cúl”, in English-Irish Dictionary, An Gúm
- “cúl”, in New English-Irish Dictionary, Foras na Gaeilge, 2013–2025
Old Irish
Etymology
From Proto-Celtic *kūlos, from Proto-Indo-European *kuH-l-, from *(s)kewH- (“to cover”). Cognate with Welsh cil and Latin cūlus.
Pronunciation
- IPA(key): /kuːl/
Noun
cúl m (genitive cúil, nominative plural cúil)
Inflection
singular | dual | plural | |
---|---|---|---|
nominative | cúl | cúlL | cúilL |
vocative | cúil | cúlL | cúluH |
accusative | cúlN | cúlL | cúluH |
genitive | cúilL | cúl | cúlN |
dative | cúlL | cúlaib | cúlaib |
- H = triggers aspiration
- L = triggers lenition
- N = triggers nasalization
Derived terms
- íarcúl
Descendants
Mutation
radical | lenition | nasalization |
---|---|---|
cúl | chúl | cúl pronounced with /ɡ-/ |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in Old Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
Further reading
- Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cúl”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language