ceartaigh
Irish
Etymology
From ceart (“correct, right”) + -igh. Compare Manx kiartee.
Verb
ceartaigh (present analytic ceartaíonn, future analytic ceartóidh, verbal noun ceartú, past participle ceartaithe) (ambitransitive)
- to correct; rectify, amend; chastise, reprove; adjust
- Synonyms: (correct) beachtaigh, (reprove) spreag
- to compose, arrange
- Synonym: cóirigh
- to expound
- to mend
Conjugation
conjugation of ceartaigh (second conjugation)
| verbal noun | ceartú | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | ceartaithe | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | ceartaím | ceartaíonn tú; ceartaír† |
ceartaíonn sé, sí | ceartaímid; ceartaíonn muid |
ceartaíonn sibh | ceartaíonn siad; ceartaíd† |
a cheartaíonn; a cheartaíos / a gceartaíonn* |
ceartaítear |
| past | cheartaigh mé; cheartaíos | cheartaigh tú; cheartaís | cheartaigh sé, sí | cheartaíomar; cheartaigh muid | cheartaigh sibh; cheartaíobhair | cheartaigh siad; cheartaíodar | a cheartaigh / ar cheartaigh* |
ceartaíodh |
| past habitual | cheartaínn / gceartaínn‡‡ | cheartaíteá / gceartaíteᇇ | cheartaíodh sé, sí / gceartaíodh sé, s퇇 | cheartaímis; cheartaíodh muid / gceartaímis‡‡; gceartaíodh muid‡‡ | cheartaíodh sibh / gceartaíodh sibh‡‡ | cheartaídís; cheartaíodh siad / gceartaídís‡‡; gceartaíodh siad‡‡ | a cheartaíodh / a gceartaíodh* |
cheartaítí / gceartaít퇇 |
| future | ceartóidh mé; ceartód; ceartóchaidh mé† |
ceartóidh tú; ceartóir†; ceartóchaidh tú† |
ceartóidh sé, sí; ceartóchaidh sé, sí† |
ceartóimid; ceartóidh muid; ceartóchaimid†; ceartóchaidh muid† |
ceartóidh sibh; ceartóchaidh sibh† |
ceartóidh siad; ceartóid†; ceartóchaidh siad† |
a cheartóidh; a cheartós; a cheartóchaidh†; a cheartóchas† / a gceartóidh*; a gceartóchaidh*† |
ceartófar; ceartóchar† |
| conditional | cheartóinn; cheartóchainn† / gceartóinn‡‡; gceartóchainn†‡‡ | cheartófá; cheartóchthᆠ/ gceartófᇇ; gceartóchthᆇ‡ | cheartódh sé, sí; cheartóchadh sé, sí† / gceartódh sé, s퇇; gceartóchadh sé, s톇‡ | cheartóimis; cheartódh muid; cheartóchaimis†; cheartóchadh muid† / gceartóimis‡‡; gceartódh muid‡‡; gceartóchaimis†‡‡; gceartóchadh muid†‡‡ | cheartódh sibh; cheartóchadh sibh† / gceartódh sibh‡‡; gceartóchadh sibh†‡‡ | cheartóidís; cheartódh siad; cheartóchadh siad† / gceartóidís‡‡; gceartódh siad‡‡; gceartóchadh siad†‡‡ | a cheartódh; a cheartóchadh† / a gceartódh*; a gceartóchadh*† |
cheartófaí; cheartóchthaí† / gceartófa퇇; gceartóchtha톇‡ |
| subjunctive | ||||||||
| present | go gceartaí mé; go gceartaíod† |
go gceartaí tú; go gceartaír† |
go gceartaí sé, sí | go gceartaímid; go gceartaí muid |
go gceartaí sibh | go gceartaí siad; go gceartaíd† |
— | go gceartaítear |
| past | dá gceartaínn | dá gceartaíteá | dá gceartaíodh sé, sí | dá gceartaímis; dá gceartaíodh muid |
dá gceartaíodh sibh | dá gceartaídís; dá gceartaíodh siad |
— | dá gceartaítí |
| imperative | ||||||||
| – | ceartaím | ceartaigh | ceartaíodh sé, sí | ceartaímis | ceartaígí; ceartaídh† |
ceartaídís | — | ceartaítear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Derived terms
- fabhtcheartaigh (“troubleshoot”)
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| ceartaigh | cheartaigh | gceartaigh |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
Further reading
- Ó Dónaill, Niall (1977) “ceartaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- de Bhaldraithe, Tomás (1959) “ceartaigh”, in English-Irish Dictionary, An Gúm
- “ceartaigh”, in New English-Irish Dictionary, Foras na Gaeilge, 2013–2025