chełpić

Inherited from Proto-Slavic *xъlpiti. By surface analysis, chełpa +‎ -ić. First attested in 1436.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /xɛɫpʲit͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /xɛɫpʲit͡ɕʲ/

chełpić impf

1. (reflexive with się, attested in Lesser Poland, Greater Poland, Sieradz-Łęczyca) to boast, to brag, to vaunt [with instrumental; or with w (+ locative)]
   • 1874-1891 [1436], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXIII, page 278:

     Chelpiącza turgida

     [Chełpiąca turgida]

   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[4], 25, 19:

     Chelpysz syø, yszesz pobyl Ydumske, a przeto podnyoslo syø syerce twe w pichø

     [Chełpisz się, iżeś pobił Idumskie, a przeto podniosło się sierce twe w pychę]

   • 1930 [c. 1455], “Judith”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], 6, 15:

     Boze..., wezrzi na gich pichø... a vkasz, yze... *tyste, gisz w syø vfaiø a w swey syle syø chelpyø, ponyzasz

     [Boże..., weźrzy na jich pychę... a ukaż, iże... ty iste, jiż w się ufają a w swej sile się chełpią, poniżasz]

   • 1876-1929 [c. 1455], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[6], volume XIV, Miechów, Kruchowo, page 493:

     Slavycz szya, chel[i]pycz insolescere

     [Slavycz szya, chełpić insolescere]

   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[7], [8], [9]}, volume XXII, Łęczyca, page 19:

     Chelpi szą inflatur

     [Chełpi szą inflatur]

   • 1874-1891 [1471], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[10], [11], [12]}, volume XXIV, page 379:

     Effabuntur, id est cogitaciones prauas efferent vlg. chelbicz szye bandą

     [Effabuntur, id est cogitaciones prauas efferent vlg. chełbić się bandą]

   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[13], Krakow, Brodnia, page gl. 64:

     Chelpy iactat

     [Chełpi iactat]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 62r:

     Iactare id est arrogare werffen oder berumen rzvczacz chelpycz szyą

     [Iactare id est arrogare werffen oder berumen rzucacz chełpić się]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[14], Greater Poland, pages 48, 6:

     Mnostwem bogacztw swych szye chelpyø

     [Mnostwem bogactw swych sie chełpią]

• Polish: chełpić

• Boryś, Wiesław (2005) “chełpić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “chełpić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “chełpić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “chełpić”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1954), “chełpić się, chełbić się”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 232
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “chełpić się, chełbić się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “Chełpić się”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish chełpić. Doublet of chlubić się (“to boast, to pride oneself, to take pride”), derived from Old Czech.

• Audio 1; “chełpić”:

  (file)

• Audio 2; “chełpić się”:

  (file)

• Rhymes: -ɛwpit͡ɕ
• Syllabification: cheł‧pić

chełpić impf

1. (reflexive with się, literary) to boast, to brag, to vaunt [with przed (+ instrumental) ‘in front of someone’; or with instrumental ‘with what’]

   Synonym: chwalić się

• chełpić się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• chełpić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “chełpić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “CHEŁPIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.05.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “chełpić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “chełpić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “chełpić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 275
• chełpić się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego