cudny

• czudny

Inherited from Proto-Slavic *čudьnъ with Masuration. By surface analysis, cudo +‎ -ny. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡sʲuːdniː/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡sʲudni/

cudny (comparative cudniejszy, superlative nacudniejszy, derived adverb cudnie)

1. (attested in Greater Poland, Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) beautiful
   • 1877-1881 [1437], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 228, page 87:

     Czudna mowa lepor

     [Czudny mowa lepor]

   • 1874-1891 [1447], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXII, Lublin, page 55:

     Panna czud­na

     [Panna czud­na]

   • 1874-1891 [1447], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[4], [5], [6]}, volume XXXIII, page 180:

     Zophiczka czudna

     [Zoficzka czudna]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[7], [8], [9]}, volume XXV, page 153:

     Flos pretendit decorem apparencie vydzy scha czudny na wsrok, modice tamen est existencie

     [Flos pretendit decorem apparencie,widzi się czudny na wzrok, modice tamen est existencie]

   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[10], volume V, page 273:

     Czvdna speciosa sponsa

     [Cudna speciosa sponsa]

   • 1874-1891 [1453], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[11], [12], [13]}, volume XXV, page 211:

     Wszemv szvyathu badze radoscz, gdy przydze then vyelebny goscz, panna vyelmy czvdna

     [Wszemu światu będzie radość, gdy przydzie ten wielebny gość, Panna wielmi cudna]

   • 1461-1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 93r:

     Czudna pulchra

     [Czudna pulchra]

   • 1461-1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 415v:

     Naczudney[szø] speciosissimam

     [Nacudniejszą speciosissimam]

   • 1907 [c. 1470], Jakub Parkoszowic, edited by Jan Łoś, Traktat o ortografii polskiej‎^[14], Żurawica, Świętokrzyskie Voivodeship, Krakow, page 407:

     Cuudni id est pulcer

     [Cudny id est pulcer]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 56:

     Czudnego elegant! id est yenusto

     [Cudnego elegant! id est yenusto]

   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[15], Krakow, Brodnia, page 60a::

     O Anno swyatha, drzewo barzo roszkoszne, roszczka czudna z szyebye wypusczayacze!

     [O Anno święta, drzewo barzo rozkoszne, rożdżkę cudną z siebie wypuszczające!]

   • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎^[16], Modlitewnik Nawojki, page 28:

     Sdrowa bandz Ma­ria..., yazesz nad szlonycze y nad myeszyacz czydnyeyscha!

     [Zdrowa bądź Maryja..., jążeś nad słońce i nad miesiąc cudniejsza!]

   • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎^[17], Modlitewnik Nawojki, page 49:

     Radvy szye, perszono naczvdnyeyscha!

     [Raduj się, persono nacudniejsza!]

   • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[18], volume IV, page 760:

     Yako *czvdn[y]e yest poscze thvoye w obvczv quam pulcri sunt gressus tui in calciamentis!

     [Jako cudn[y]e jest poście twoje w obuciu quam pulcri sunt gressus tui in calciamentis!]

   • 1885-2024 [XV ex.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[19], volume V, Kurów (Bochnia), page 103:

     Bog Anną schwąthą poczyeschyl..., gdy... czudną panną porodzyla

     [Bog Annę świętą pocieszył..., gdy... cudną pannę porodziła]

   • 1874-1891 [XV ex.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[20], [21], [22]}, volume XXV, Zator, Lesser Poland Voivodeship, page 145:

     Nye wybyeray, yvnochv, ywnochy z czwdnyma oczyma, alye szlwchay, yestly dobra yesth, czychyma wchoma

     [Nie wybieraj junochu junochy z cudnyma oczyma, ale słuchaj, jestli dobra jest, cichyma uchoma]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 128r:

     Speciosus […] id est formosus pulcer schone czvdny

     [Speciosus […] id est formosus pulcer schone cudny]

   • 1908 [c. 1500], Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, volume V, page 9:

     Farrao, krol, vydzenye myal, gdy szyethm klozow czudnych vydzyal

     [Farao, krol, widzenie miał, gdy sietm kłosow cudnych widział]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[23], page 150:

     Cyalo myal szyrokye..., nye smarsczone, alye okragle a vyelmy czvdne

     [Czoło miał szyrokie..., nie smarszczone, ale okrągłe a wielmi cudne]

   • 1915 [1447-1462], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543‎^[24], page 544:

     Moy namyleyschy, nade wszythky gyne w navkach *nauczonye, [w] przyrodzenyv czvdne, mocznye, mądrze y thesch wymownye nawybornyeyschy

     [Moj Namilejszy, nade wszytki jine w naukach nauczony[e], [w] przyrodzeniu cudnie, mocnie, mądrze i też wymownie nawyborniejszy!]

2. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) perfect; wonderful
   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[25], [26], [27]}, volume XXII, Łęczyca, page 16:

     Czvdnymy nectareis

     [Cudnymi nectareis]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 9:

     *Noczudnyeyschego tenerrimum

     [*Nacudniejszego tenerrimum]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[28], Greater Poland, pages 19, 3:

     Na pamyęczy myey wszytky obyety twoye y obyeta twoya czudna bødz

     [Na pamięci miej wszytki obiety twoje i obieta twoja cudna bądź]

• Polish: cudny
• Silesian: cudny

• Boryś, Wiesław (2005) “cud”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “cud”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “cudny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “cudny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1955), “cudny, czudny”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 335
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “cudny, czudny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “cudny”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Wanda Decyk-Zięba, Krystyna Długosz-Kurczabowa, Stanisław Dubisz, Zygmunt Gałecki, Justyna Garczyńska, Halina Karaś, Alina Kępińska, Anna Pasoń, Izabela Stąpor, Barbara Taras, Izabela Winiarska-Górska (2008) “cudny”, in Wanda Decyk-Zięba, Stanisław Dubisz, editors, Glosariusz staropolski - dydaktyczny słownik etymologiczny [Old Polish Glossary - Didactic Etymological Dictionary] (in Polish), Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, →ISBN, page 21

Inherited from Old Polish cudny. By surface analysis, cudo +‎ -ny.

• IPA^(key): /ˈt͡sud.nɘ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -udnɘ
• Syllabification: cud‧ny
• Homophone: Cudny

cudny (comparative cudniejszy or bardziej cudny, superlative najcudniejszy or najbardziej cudny, derived adverb cudnie)

1. marvellous

   Synonym: piękny

• cudny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• cudny in Polish dictionaries at PWN